Koninklijk bezoek bij viering 200 jaar Maatschappij van Weldadigheid

In 1818 bedenkt generaal  Johan van den Bosch zijn revolutionaire plannen om de grote armoede in de steden te bestrijden. Hij richt de Koloniën van Weldadigheid op, landbouwkoloniën waar arme gezinnen uit de stad kunnen werken en leren, en heropgevoed worden. 

De woeste streken in het grensgebied van Drenthe, Overijssel en Friesland vormen een perfecte plek voor zijn sociale experiment. De mensen uit de steden melden zich vrijwillig. Ze krijgen in de koloniën een dak boven hun hoofd en te eten, en ze helpen mee het land te ontginnen.

In rap tempo verrijzen er honderden huisjes in het gebied. De koloniën zijn grotendeels zelfvoorzienend: er komen scholen, een spinnerij, gaarkeuken en hospitaal, en zelfs een eigen munt. Met zaken als leerplicht en ziekenfonds is van den Bosch zijn tijd ver vooruit.

Wie zich niet houdt aan de strenge kolonieregels  wordt ‘opgezonden’ naar de onvrije Koloniën in Veenhuizen en Ommerschans. Landlopers en bedelaars worden daar met straffe hand heropgevoed in een groot gesticht. Van die heropvoeding komt weinig van terecht.

De bedelaars zitten op elkaar gepakt, krijgen slecht te eten en zijn vaak niet in staat te werken. De sterfte onder de bewoners is hoog. In 1890 wordt de Ommerschans bij Ommen gesloten en afgebroken. Nu is er amper nog iets te zien van het enorme gebouw dat er ooit stond.

Met de vrije kolonien in Drenthe en Overijssel gaat het iets beter, hoewel het toch lastiger blijkt dan van den Bosch dacht om mensen te heropvoeden tot modelburgers. Tot 1910 worden nog mensen opgenomen in het kader van de armoedebestrijding.

In de periode 1920 tot 1980 verkoopt de maatschappij veel bezittingen, waaronder heel Willemsoord. In de jaren tachtig van de vorige eeuw wordt het besef van cultuurhistorie steeds belangrijker en komen veel gebouwen op de Rijksmonumentenlijst.

De Maatschappij van Weldadigheid bestaat nog steeds. Ook de idealen van Johannes van den Bosch leven hier nog voort. In het bezoekerscentrum blijft de geschiedenis levend. Ook is Maatschappij van Weldadigheid nog steeds een plek waar mensen nieuwe kansen worden geboden.

Koning Willem-Alexander maakt niet alleen kennis met de geschiedenis maar ook met de huidige rol. Hij bezoekt bijvoorbeeld de vroegere tuinbouwschool in Frederiksoord. Scholieren en ondernemers presenteren hier eigentijdse initiatieven op het gebied van wonen, werken en leren. 

Daarna gaat de koning naar het Huis van Weldadigheid, het nieuwe bezoekerscentrum. Hier is hij aanwezig bij een symposium over armoedebestrijding vroeger en nu. Tot slot van het werkbezoek woont de koning een theaterstuk bij van de makers van 'het Pauperparadijs'.   

Hoe belangrijk de Koloniën van Weldadigheid voor Nederland zijn blijkt wel uit de voordracht van de Koloniën op de werelderfgoedlijst van Unesco. Of de Maatschappij van Weldadigheid ook echt op die lijst komt wordt dit jaar bekend.

Lees meer:

Lees meer:

Lees meer:

Lees meer:

Lees meer:

Lees meer:

Lees meer:

Lees meer: