nieuws

Twentse gemeenten lopen achter met inzameling restafval, rest van de provincie haalt doel wel

De doelstelling van gemeenten om in 2020 jaarlijks maximaal 100 kilo restafval per inwoner in te zamelen wordt met name in Twente nog niet gehaald. In 2017 werd in de gemeenten waar Twente Milieu het afval inzamelt gemiddeld 136 kilo restafval per persoon aangeboden. In gemeenten waar inzamelaar ROVA dat doet, was dat gemiddeld 78,2 kilo.
De gemeente Zwartewaterland heeft zelfs de doelstelling voor 2030 al gehaald. Dan willen gemeenten jaarlijks maximaal 50 kilo restafval per persoon inzamelen. Zwartewaterland zat in 2017 op 40 kilo. 

Haaksbergen meeste restafval

Naast Zwartewaterland hebben ook Olst-Wijhe (54 kg), Staphorst (56 kg) en Dalfsen (57 kg) het doel voor 2020 al lang behaald. De meeste gemeenten in Twente zijn daar nog lang niet. Haaksbergen spant de kroon in Overijssel, met 216 kilo restafval per persoon in 2017. Almelo (178 kg) en Borne (176 kg) zitten ook nog ruim boven de honderd kilo. De enige 'Twente Milieu-gemeente' die het doel heeft gehaald is Hof van Twente met 89 kilo. 
Bekijk op de kaart hoeveel huishoudelijk restafval er in jouw gemeente wordt ingezameld 
Maar is dit wel ál het afval dat we per persoon inleveren? Dit zijn namelijk cijfers van ROVA en Twente Milieu, die het huishoudelijk afval uit de grijze- en ondergrondse containers inzamelen.
Vooral in de buitengebieden hebben agrariërs of mensen met een eigen bedrijf vaak nog een container op het erf staan, van een ander afvalbedrijf. Ook in die containers verdwijnt restafval. Bij sommige gemeenten mag je er dus een aantal kilo bij optellen. 

Verschil Twente Milieu en ROVA

Toch blijven de Twentse gemeenten achter bij de rest van de provincie. Er is een groot verschil tussen de dorpen en steden waar Twente Milieu afval inzamelt en die waar ROVA dat doet.
ROVA begon in 2011 met omgekeerd inzamelen. Dat betekent dat restafval niet meer aan huis wordt opgehaald, maar door inwoners naar ondergrondse containers wordt gebracht.
Voor afvalsoorten die als grondstof kunnen worden hergebruikt, zoals groente-, fruit- en tuinafval, plastic verpakkingen, drankkartons en papier en karton, komt ROVA aan huis. De grijze container voor restafval is in ROVA-gemeenten vrijwel overal uit het straatbeeld verdwenen.
Tekst gaat verder onder de foto
In gemeenten waar omgekeerd inzamelen gemeengoed is wordt nog maar weinig restafval ingezameld. De gemeente die er in Overijssel als eerste mee begon was Dalfsen. "We hebben het eerst getest in Hoonhorst", vertelt Thijs Mosterman van de gemeente Dalfsen. "We hebben verschillende varianten getest en de beste hebben we stap voor stap ingevoerd in de hele gemeente." 
Dalfsen begon als eerste in Overijssel met omgekeerd inzamelen
Ook in Dalfsen waren sommige inwoners sceptisch. "Een aantal mensen zei 'kiek'n wat 't wot'", zegt Mosterman. "Maar al snel bleek dat mensen hier wel een groene inslag hebben. Men is trots op hun buurt, een Dalfsenaar zal niet snel zijn vuilniszak naast de container of in het plantsoen gooien." 
Hengelo is sinds 1 juli overgestapt op omgekeerd inzamelen. Daar maakt een groep mensen zich al lange tijd zorgen over het afvalbeleid. Ze willen bijvoorbeeld niet dat ouderen moeten slepen met afvalzakken. Daarnaast zouden gezinnen met jonge kinderen veel duurder uit zijn. Luiers moeten namelijk bij het restafval, omdat er nog geen goede manier is om ze te recyclen. 
Hoe reageren de inwoners van Dalfsen op die kritiekpunten? "Ik heb twee vuilniszakken in het jaar, meer heb ik niet", zegt een oudere bewoonster van de Pastoriestraat. "De rest wordt allemaal gescheiden, er blijft dan niet veel over voor de ondergrondse. Ik vind dit prima, want die vieze vuilnisbakken aan de weg was ook maar niks. En die moest je ook naar de weg beuren." 
Wat vinden ze in Dalfsen van omgekeerd inzamelen?
"Qua kosten valt het me onder de streep heel erg mee", zegt een jonge moeder. "Ik ga twee keer per maand naar de ondergrondse container met een zak waar ook de luiers van de kleine in zitten."
Maar niet iedereen is positief in Dalfsen. "Mijn dochter heeft een tweeling en moet elke keer met die luiers sjouwen. Zij zijn er niet tevreden mee. Ik heb zelf ook liever een grijze container." 

Mentaliteit anders in een dorp?

In Dalfsen zie je naast de ondergrondse containers geen afvalzakken liggen. Dat is op meerdere plekken in Hengelo wel anders. "Het wordt hier een grote puinhoop met dit waardeloze afvalbeleid", zegt een bewoner van de wijk Hengelose Es.
Inwoners in Hengelo vinden het een puinhoop
"Iedereen smijt het er hier maar naast." Naast de ondergrondse containers bij het winkelcentrum in de wijk staan grote kartonnen dozen en vazen. Naast de glascontainer ligt glaswerk dat niet door de opening past. "Het is voor de bewoners niet leuk om dagelijks tegen deze puinhoop aan te kijken." 
Zijn ze in dorpen dan zoveel netter dan in de stad? Laat je het in een dorp wel uit je hoofd om een zak naast de ondergrondse container te gooien en daarmee een euro te besparen, omdat je anders door de buurt als aso wordt gezien? "Ik denk dat de mentaliteit in de dorpen wel anders is, daar kijkt men meer naar elkaar", klinkt het in de Hengelose Es. 
Is de mentaliteit van de inwoners van een stad anders?
"Dumpen en bijplaatsen is van alle tijden", zegt Bas Assink van Twente Milieu. "Naast de betonnen bakken waar vroeger rolcontainers in stonden stond ook van alles. Ik denk niet dat we daar ooit helemaal vanaf komen."
We moeten met z'n allen proberen het netjes te houden, vervolgt Assink: "Wij als Twente Milieu moeten ervoor zorgen dat de inzamelvoorzieningen altijd werken. Zo proberen we de overlast tot een minimum te beperken." 

Verschil tussen gemeenten

Twente Milieu ziet veel verschillen tussen de gemeenten. "In Oldenzaal en Hof van Twente hebben we vorig jaar Diftar ingevoerd, daar zie je niet de rommel op straat die je bijvoorbeeld wel in Enschede ziet. Maar ook binnen een stad verschilt het per wijk." 
"Ik denk dat ze het in Hengelo gewoon een kans moeten geven", zegt Thijs Mosterman van de gemeente Dalfsen. "In Hengelo hebben ze nagenoeg hetzelfde systeem als Dalfsen. Ga er eens mee aan de slag en kijk hoe relatief simpel het is. Als het hier mogelijk is, moet het daar ook mogelijk zijn." 
tekst gaat verder onder de foto

Nascheiden

De tegenstanders van het omgekeerd inzamelen hebben een oplossing: nascheiden. In Friesland zamelt afvalverwerker Omrin het afval in voor zestien Friese en drie Groningse gemeenten. Daar mogen inwoners hun restafval samen met blik, kunststof verpakkingen en drankkartons in één container stoppen. In de nascheidingsinstallatie in Heerenveen worden de bruikbare spullen eruit gehaald.
Deskundigen van verschillende universiteiten beweren dat nascheiden efficiënter en goedkoper is dan bronscheiden. Voor een stad dus wellicht een betere oplossing dan omgekeerd inzamelen.
Probleem voor de Twentse gemeenten is dat afvalverwerker Twence in Hengelo geen nascheidingsinstallatie voor huishoudelijk afval heeft. Plannen om zo'n installatie te bouwen zijn in 2016 afgeblazen. 

'Niet rendabel'

Een nascheidingsinstallatie, die tientallen miljoenen kost, zou niet rendabel zijn, bleek toen uit onderzoek. Pas als gemeenten massaal overstappen op nascheiden, zoals in Friesland, wordt het voor Twence interessant. Gemeenten in Twente kunnen nu met hun restafval niet naar een andere afvalverwerker waar wel zo'n nascheidingsinstallatie staat, omdat ze meerjarige contracten hebben met Twence.
De kans dat gemeenten in onze provincie massaal op nascheiden overstappen is niet groot. Zeker de gemeenten waar ROVA afval inzamelt niet. Die gemeenten hebben vaak hun doelstellingen al behaald en blijven omgekeerd inzamelen. Bovendien is al miljoenen geïnvesteerd in het systeem met de ondergrondse containers. 

'Koudwatervrees'

"Nascheiden is een oplossing", zegt Thijs Mosterman van de gemeente Dalfsen. "Maar wij zijn ervan overtuigd dat bronscheiding de mensen veel bewuster maakt van hun afvalgedrag. Omgekeerd inzamelen zou voor heel Nederland kunnen werken. Het is koudwatervrees. Je moet als gemeente een beetje lef hebben om dit te doen. Niet alleen luisteren naar de bezwaren, maar ook kijken naar de kansen." 
Is nascheiden de oplossing?
Zullen ze er in Twente over een paar jaar net zo over denken als in Dalfsen? "Ik denk het wel", verwacht Bas Assink van Twente Milieu. "Dan vinden we het waarschijnlijk heel normaal dat je je restafval wegbrengt en dat de rest aan huis wordt opgehaald." 

Referendum

De tegenstanders van omgekeerd inzamelen in Hengelo denken daar anders over. Ze vrezen voor een puinhoop in de stad die alleen maar groter wordt nu een groot deel van de inwoners de grijze container heeft moeten inleveren. De grijze container houden kan wel, maar daar zijn hoge kosten aan verbonden. Bovendien wordt de container nog maar eens per acht weken geleegd. 
"Het overgrote deel van de inwoners van Hengelo, ruim 85 procent, wijst het afvalbeleid van de gemeente af", schrijft Eddy van Essen. Hij is initiator van het referendum over het afvalbeleid in de stad.

Uitslag advies aan gemeenteraad

De gemeenteraad bepaalt woensdagavond of de voorbereidingen voor het referendum verder kunnen. Als de volksraadpleging er dit najaar daadwerkelijk komt, dan geldt de uitslag als een advies aan de gemeenteraad.
Blijkt dat een overgrote meerderheid van het omgekeerd inzamelen af wil, dan is de grote vraag wat de raad met die uitslag kan doen. Gaat het systeem volledig op de schop? Of blijkt dat, om wat voor reden dan ook, niet haalbaar? In dat geval zal Hengelo aan het omgekeerd inzamelen moeten wennen. Of dat gaat lukken? Daarover verschillen de meningen. 
De meningen in Hengelo zijn verdeeld
Lees meer:
Lees meer:
Lees meer:
Lees meer:

Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie? Tip de redactie via WhatsApp of via de mail.