nieuws

VIDEO | 3D-kijkje op de crimescene viervoudige moord Enschede: virtuele wandeling door moordpand

Kwartetmoord
Kwartetmoord © Beeldbewerking: Marc Willighagen
Hoe kon het dat de politie bij de viervoudige moord in Enschede in eerste instantie dacht dat er twee dodelijke slachtoffers waren? En kan dit bloedbad zijn aangericht door één persoon? Nabestaanden zijn namelijk bang dat de vader, die samen met zijn twee zonen wordt verdacht van dit misdrijf, straks gaat proberen alle schuld op zich te nemen. RTV Oost heeft daarom op basis van eigen onderzoek en gesprekken met tal van bronnen een gedetailleerde reconstructie gemaakt van die fatale dag. Via deze video-animatie kan een virtuele wandeling worden gemaakt door de growshop: een driedimensionaal kijkje op de crimescene.
door Jan Colijn en Tom Meerbeek
De growshop Leeuwenhoek is volgens de kadastrale gegevens gevestigd op de hoek van de Van Leeuwenhoekstraat met de Snelliusstraat. De hoofdingang naar de winkel zit precies aan deze kruising. Veel vaste klanten gebruikten echter de achteringang.
Het terreintje achter het pand biedt op z'n zachtst gezegd een rommelige aanblik. Het tuintje ligt vol spullen. Een hek met een kettingslot verspert de toegang, op het terrein liggen her en der rood-witte politielinten. Als stille getuigen van een van de meest spraakmakende moorden in de Nederlandse misdaadgeschiedenis. 
In de aanloop naar het vervolg van de rechtszaak, volgende week, publiceert RTV Oost een reeks verhalen rond de viervoudige moord. Met daarin een aantal opmerkelijke nieuwsfeiten. Vandaag aandacht voor een gedetailleerde reconstructie - gemaakt door RTV Oost-grafisch medewerker Marc Willighagen - van wat er die dag is gebeurd. Daarbij is het gelukt exact na te gaan op welke plek en onder welke omstandigheden de stoffelijke overschotten van de vier slachtoffers werden teruggevonden. Uit piëteit met de nabestaanden en omdat het om zogenoemde daderinformatie gaat die mogelijk van invloed is op het strafproces, publiceren we geen nadere details over de schotwonden.

Genius at work

Via de achteringang - een houten deur met daarop een bord met de gekscherende tekst 'Warning genius at work' - komt de bezoeker een soort multifunctionele ruimte binnen. Tegen de buitenmuur van de binnenplaats staat een keukenblokje met op het aanrechtblad een zwart Senseo-apparaat. In het midden van het kantoortje een tafel, waar klanten en leveranciers 'een bakkie konden doen'. Rond de tafel zes olijfgroene stoelen met hoge rugleuning. Tegen het tafeltje staat een bezem, waarvan het onderste gedeelte deels is besmeurd met enkele grote bloedvlekken.
Tekst gaat verder onder de afbeelding:
Een fragment uit de animatie
Een fragment uit de animatie © RTV Oost
Linksboven de deur, die richting de winkel leidt, hangt een tv-scherm, waarop beelden te zien waren van de beveiligingscamera's: drie aan de voorzijde, één boven de achteringang. Via dit scherm kon de growshophouder iedere beweging rond zijn pand nauwlettend in de gaten houden.
Tegen een andere muur staat een zitbank met links ernaast een hoge kast. Tegen de achterwand van het kantoortje - aan de straatzijde, pal tegen de dichtgemaakte garagedeur - een bureautje.

Dagelijks telefoontje

De echtgenote van de growshophouder belt iedere middag even met haar man hoe laat die thuiskomt om te eten. Meestal gaat ze dan in de loop van de middag nog even langs om wat te drinken. Zo ook die dag.
De zilvergrijze Opel Astra van haar man staat die middag keurig in een hoek van de binnenplaats. Half onder de carport een witte en felgroene bestelwagen, te midden van opgestapelde zakken mest.
De vrouw, die tijdens de rechercheverhoren verklaart dat haar man tuinbenodigdheden verkoopt, ruikt echter onraad als ze de binnenplaats op fietst. De achterdeur staat eigenlijk altijd wel open, maar deze keer staat-ie wagenwijd open. Wat ze ziet als ze binnenkomt, tart iedere beschrijving.

Horrortafereel

Bij binnenkomst stuit ze op een regelrecht horrortafereel. Ze ziet haar man op de bruine vloer liggen, pal op de drempel van een kleine tussenruimte, die grenst aan de winkel. Op zijn rug, één arm op zijn buik, de andere naast zijn lichaam, naast zijn hoofd een grote plas bloed. Het contrast met de appeltjesgroene achterwand is groot. Opvallende details: onder het slachtoffer ligt in de lengte een rol folie en de bloedspatten vertonen een opvallend stippenpatroon: in een halve cirkel rond het ontzielde lichaam.
Als ze ziet dat haar man niet meer ademt, draait ze zich om om naar buiten te gaan. Daarbij ziet ze een tweede slachtoffer liggen. Op zijn buik in een plas bloed. Ze rent in shock naar buiten. Buurtbewoners zien hoe ze haren uit haar hoofd trekt en roept: 'Bloed, dood, mijn man!'

Tweede slachtoffer

Buurtbewoners vangen de vrouw op en alarmeren de politie. Agenten zien vervolgens in het kantoortje inderdaad niet alleen de growshophouder, maar als ze links om de hoek kijken ook een tweede stoffelijk overschot. De man ligt voorover op zijn buik, net voorbij het keukenblokje. Met zijn hoofd half op de drempel naar het magazijn. Ook hij ligt in een plas bloed. Het gaat om de Hengeloër, die voorheen eigenaar was van de growshop.

Derde slachtoffer
Aanvankelijk gaat de politie nog uit van twee slachtoffers. Pas na enige tijd wordt in een hoek van het magazijn de doodgeschoten mestleverancier gevonden. Net achter de vroegere garagedeur, aan het zicht onttrokken door een viertal hoge dozen en liggend tegen een bureautje. De man ligt op zijn rug, met zijn rechterarm half voor zijn gezicht. De bril niet voor zijn ogen, maar hoog op zijn voorhoofd.

Vierde slachtoffer

Via het kantoortje annex kantine leidt een deur naar een kleine tussenruimte, die grenst aan de winkel. Pal achter deze deur ligt het lichaam van de voormalige growshophouder Artur. De man ligt op zijn rechterzij met zijn linkerarm achter zijn rug. Het lichaam ligt meteen achter de balie.

Saillante details

Twee dingen vallen op. De mestleverancier is gevonden in een magazijn waar hij volgens een ingewijde normaal gesproken nooit kwam. Hij leverde zijn goederen steevast af in het kantoortje. Na de moord werden zijn mestproducten - met een opvallend rood-wit-blauw logo - inderdaad teruggevonden in deze ruimte. Mogelijk om zich te verstoppen.
Verder is opvallend dat de voormalige growshophouder, gezien de manier waarop hij is aangetroffen, richting de voordeur van de winkel wilde vluchten toen hij werd neergeschoten. Volgens een van de scenario's van de recherche zijn de daders van beide zijden het pand binnengedrongen, waardoor de vier slachtoffers geen kant meer op konden.

Koikarpers

Links om de hoek, dichtbij de hoofdingang van de winkel, bevindt zich het toilet. Tegen beide muren staan stellingen met allerlei artikelen, met name meststoffen. In het midden van de winkel een grote witte bak, aan de binnenzijde bekleed met zwarte folie. De growshophouder hield hierin enkele tientallen koikarpers, waaronder een aantal peperdure exemplaren. De immer vriendelijke Vietnamees nodigde regelmatig kinderen uit de buurt uit om zijn koi's te komen voeren.
Het rechercheteam Litouwen heeft later aan de hand van stappentellers op de mobiele telefoons van twee slachtoffers - onder wie die van de Hengelose restauranthouder - weten te achterhalen dat de geweldsexplosie enkele minuten heeft geduurd. Van 14.32 tot 14.36 uur registreren de stappentellers namelijk nog beweging, daarna blijven ze stil...

Luik

De reden waarom de politie aanvankelijk meldde dat er twee personen zouden zijn doodgeschoten, is dat het onderzoek zich in eerste instantie op de slachtoffers in het kantoortje richt. Om geen forensische sporen te vernietigen, wordt uiterst voorzichtig te werk gegaan. Zo gaan agenten via de trap in het kantoortje naar het zoldertje, waar ze apparatuur zien staan voor hennepplantages. Met hun mobieltje maken ze via een luik foto's van de plaats delict.
Pas later worden de andere twee lichamen ontdekt. De politie haalt alles uit de kast en formeert een rechercheteam van een kleine 100 rechercheurs. Daarmee is het na de vuurwerkramp het grootste rechercheonderzoek in de naoorloogse geschiedenis van de politie Oost-Nederland.

Schuldvraag

Intussen zijn nabestaanden bang dat de vader straks alle schuld op zich probeert te nemen. Als de verdachte vanuit het huis van bewaring een eerste keer met zijn vrouw mag bellen, wordt het gesprek afgeluisterd. De man probeert zijn echtgenote, die totaal overstuur is, te kalmeren met een opmerking dat hij 'onze jongens' overal buiten zal houden. Als later de moeder later met de oudste zoon belt, zegt ze dat zijn vader iets op zich zal nemen. Ook dit gesprek wordt afgetapt.
Ondanks de waslijst aan forensische bewijzen waarover justitie zegt te beschikken, houden nabestaanden hun hart vast. Ze zijn bang dat de zonen straks - deels - de dans ontspringen. "Zouden ze hier dan écht mee weg kunnen komen, of misschien een lagere straf krijgen?", reageert een goede vriend van de Hengelose restauranthouder vertwijfeld. 

Reactie ex-recherchechef

Gepensioneerd recherchechef Ed Reinshagen, die 46 jaar bij de politie werkte en tal van grote onderzoeken leidde, is duidelijk in een reactie of één persoon een dergelijk bloedbad kan aanrichten: "Tactisch is dit eigenlijk onmogelijk. Ga maar na: nadat je de eerste persoon hebt doodgeschoten, moet je een keuze maken wie de volgende wordt. En daarna de volgende. De slachtoffers zullen intussen proberen te vluchten. Er waren drie personen beschikbaar om vier mensen in bedwang te houden. Echter, je kunt iemand wel onder schot houden, maar als zo iemand weet wat er gaat gebeuren, heeft-ie niets meer te verliezen... Dat dit het werk is van één persoon lijkt me dan ook hoogst onwaarschijnlijk."

Reactie advocaat

Advocaat A. Huisman, die de oudste zoon bijstaat, zegt niet te kunnen reageren op de angst die leeft onder de nabestaanden dat de vader de schuld op zich zou willen nemen: "Omdat ik niet voor de vader kan spreken, maar alleen voor zijn zoon. En wat die betreft, zetten we in op vrijspraak."
Het Openbaar Ministerie wil niet reageren.
Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie? Tip de redactie via een WhatsApp-bericht: 06 - 57 03 33 33.

Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie? Tip de redactie via WhatsApp of via de mail.