nieuws

Blog: Er zit een geheim in Bach's Matthäus Passion

Het leek me volstrekt logisch. Bij Palmzondag hoort de Matthäus Passion. Kerst vieren we tenslotte ook van oudsher. Omdat kindje Jezus geboren werd. Ook als je niet gelovig bent.
Misschien gaat de werkelijke betekenis van deze dagen een tikkie verloren, zoals er meer verloren gaat in ons internettijdperk – maar vooralsnog volhard de traditie. Zo ook het lijdensverhaal van Jezus. De man die wordt gekruisigd en gedood, omdat de machtshebbers hem als een bedreiging zien. In die zin is er in tweeduizend jaar niet veel veranderd.
Johann Sebastian Bach, in zijn eigen tijd eigenlijk maar beperkt bekend, schreef misschien wel de mooiste muziek en aria’s ooit. Zegt Klaas Stok. En ik begrijp wat hij bedoelt als ik de wanhoop van de gekruisigde man hoor. ‘Eli (God) waarom hebt gij mij verlaten’ snijdt - ook al ken je het verhaal niet – door je ziel. Het koor zingt dan ‘Wanneer ik eens moet sterven, blijf dan heel dicht bij mij’. De eenzaamheid en wanhoop van een mens die weet dat hij gaat sterven.
Ook in ‘Erbarme dich, mijn God, heb meelij met mij,’ waarin Petrus bezwoer zijn vriend niet te verraden en het toch deed, heeft Bach de diepste, maar meest universele gevoelens van schuld en verdriet weten te verwoorden.
En zo kwam ik -vanzelfsprekend zou ik zeggen – bij dirigent Klaas Stok terecht. Bach’s Matthäus is zijn lievelingsstuk, om meerdere redenen. Hij kent Bach’s werk uitzonderlijk goed en ik vroeg hem uit te leggen hoe het verhaal in elkaar zit. Klaas Stok is niet alleen dirigent, maar studeerde ook kerkmuziek, orgel en klavecimbel. Al toen hij als 18-jarige orgel studeerde in de Bergkerk in Deventer droomde hij van een Matthäus in de kruisbasiliek, omdat die zo ontzettend geschikt is voor de drie koren. Zodat ze ook werkelijk met elkaar kunnen ‘praten’. Want dat is wat Bach’s Passion eigenlijk is. Wat eerst een gezongen preek was, is door Bach uitgebouwd tot een muziekstuk waarin Jezus zelf zingt, de evangelist de verteller is, Petrus zijn schuld en verdriet bezingt, koren die krijgsknechten en volk vertegenwoordigen en instrumenten de emoties vertolken. Soms bijna letterlijk. En er zit een geheim in Bach’s creatie…
En dat wil ik u graag laten horen. Zondag 25 maart, in OverUITdeKunst op TV Oost om 11.35, 12.35, 14.35, 16.40, 17.20, 18.20 en 19.20 uur. 
Inga Tjapkes

Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie? Tip de redactie via WhatsApp of via de mail.