Nieuws

Statushouder krijgt in bijna heel Overijssel voorrang op huurwoning: bekijk hier de cijfers in jouw gemeente

De meeste gemeenten in Overijssel geven statushouders voorrang bij de toekenning van sociale huurwoningen. © ANP
Twintig van de 25 Overijsselse gemeenten geven statushouders onomwonden voorrang op een sociale huurwoning, terwijl dat sinds 2017 niet meer verplicht is. Gemeenten die statushouders niét automatisch voorrang geven, hebben vaak wel afspraken gemaakt met woningcorporaties over de huisvesting. Daardoor krijgen zij in de praktijk alsnog voorrang. Dat blijkt uit onderzoek door RTV Oost.
Ondanks de voorkeursbehandeling die zij krijgen, was het aantal woningen dat in 2020 naar statushouders ging in Overijssel een stuk lager dan gemiddeld. Maar: "2020 was een wat bijzonder jaar vanwege corona."
Van de ruim 9.500 sociale huurwoningen die vorig jaar in Overijssel nieuw werden verhuurd, gingen er 263 naar een statushouders. Dat is 2,7 procent van het totaal, landelijk is dat tussen de vijf en tien procent. Maar de vraag is hoe representatief 2020 als peiljaar is. In veel gemeenten gingen er in de eerste helft van dit jaar namelijk al meer woningen naar statushouders dan in heel 2020.
Kijk hieronder hoeveel woningen er in 2020 naar statushouders gingen:

Twee keer zoveel in 2021

Statushouders worden jaarlijks evenredig verdeeld over alle gemeenten in Nederland, naar rato van het aantal inwoners. Gemeenten krijgen daarvoor elk jaar een zo genoemde taakstelling; een aantal statushouders dat ze moeten huisvesten. Veel gemeenten krijgen het liefst gezinnen toegewezen. Omdat ze daarmee meer mensen kunnen huisvesten in minder huizen dan wanneer ze alleenstaanden krijgen toegewezen.
Vanwege de grote vraag naar betaalbare woningen, is Zwolle een proef gestart met de huisvesting van jonge statushouders. Zij komen daarbij onder begeleiding met maximaal vier personen in een eensgezinswoning te wonen. Voor de pilot worden maximaal negen woningen beschikbaar gesteld, verdeeld over heel Zwolle.
Vorig jaar moesten de 25 Overijsselse gemeenten in totaal 803 statushouders een woning bieden. Dit jaar is dat aantal met 1.637 statushouders ruim twee keer zo hoog. En dat is nog zonder dat de Afghanistancrisis daarin is meegerekend. De effecten daarvan zijn dus nog niet te zien.

10 jaar wachten op een woning

De woningen die de statushouders krijgen, zijn bijna altijd sociale huurwoningen. Voor die betaalbare huurwoningen zijn de wachttijden vaak lang. Ook in Overijssel (zie de interactieve kaart hierboven). In onze provincie is de gemiddelde wachttijd zo'n vierenhalf jaar.
In Kampen is de wachttijd zelfs meer dan tien jaar, bleek eerder dit jaar uit onderzoek van de NOS. Voor statushouders geldt die lange wachttijd niet. Omdat gemeenten aan de taakstelling moeten voldoen maken zij afspraken met woningcorporaties. Als gevolg daarvan gaat landelijk tussen de vijf en tien procent van de sociale huurwoningen naar statushouders.
2020 was een bijzonder jaar vanwege corona, maar dit jaar gaan we wél richting die 10 procent
Corina Vennink, manager Klant en maatschappij Wetland Wonen
Een aantal Overijsselse gemeenten heeft wel een maximum afgesproken met de woningcorporaties. Zo gaat in de gemeenten Dalfsen, Staphorst en Zwartewaterland maximaal tien procent van alle sociale huurwoningen die vrij komen naar statushouders.

2020 'bijzonder jaar'

In Zwartewaterland kwam woningstichting Wetland Wonen daar vorig jaar bij lange na niet aan. "Maar 2020 was een bijzonder jaar vanwege corona", zegt Corina Vennink, die als manager afdeling Klant en Maatschappij betrokken is bij de toekenningen. "Dit jaar zijn het er meer, omdat de taakstelling dus ook hoger is. Daardoor gaan we nu wél richting die 10 procent."
Dat beeld is terug te zien in meerdere Overijsselse gemeenten. In Ommen werd vorig jaar maar één woning toegewezen aan een statushouder, terwijl dat er in de eerste helft van dit jaar al zeven zijn. Ook in buurgemeente Hardenberg zijn het er dit jaar veel meer dan in 2020: van 14 woningen in heel 2020 naar 20 in de eerste zes maanden van dit jaar.
Sociale huurwoningen in de Deventer Rieverenwijk. © Rob Huibers/Hollandse Hoogte

Toenemende druk op huurmarkt

De druk op de sociale huurwoning neemt sowieso toe de komende jaren, verwacht Joke Homan van koepelorganisatie Aedes. En daarmee dus de wachtlijsten. Niet alleen vanwege een toenemend aantal statushouders. "Het bouwen van woningen is in het westen inmiddels wél op gang gekomen, maar hier in oosten niet. We lopen daardoor achter."
En dat gaat niet alleen over het bouwen van sociale huurwoningen: "Als de woningbouw tot stilstand komt, kun je ook niet meer vanuit een sociale huurwoning doorstromen naar een koopwoning", zegt Hofman.
Statushouders zijn asielzoekers die een verblijfsvergunning hebben gekregen. Ze hebben dus een formele verblijfsstatus. In eerste instantie wordt een verblijfsvergunning voor een periode van drie jaar afgegeven. Statushouders hebben dan dezelfde wettelijke rechten en plichten als Nederlanders. Na de drie jaar kan een vergunning voor onbepaalde tijd worden aangevraagd.
RTV Oost inventariseerde voor alle gemeenten in onze provincie of zij statushouders voorrang geven bij de verdeling van huurwoningen, hoeveel huurwoningen vorig jaar in totaal nieuw werden verhuurd, en hoeveel woningen daarbij naar statushouders gingen.

Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie? Tip de redactie via WhatsApp of via de mail.