Twickel College Hengelo geeft ondersteuningslessen om onderwijsachterstand door corona in te lopen

Op het Twickel College in Hengelo zagen ze het al in de eerste weken nadat premier Rutte de intelligente lockdown aankondigde. Leerlingen gingen onderwijsachterstanden oplopen.

Een groepje collega's op het Twickel College Hengelo stak de koppen bij elkaar in de zoektocht naar een oplossing. De uitkomst ligt er nu. Onder en buiten schooltijd worden extra lessen gegeven aan leerlingen die daar behoefte aan hebben.

"Wij hebben al in die eerste coronaperiode geconstateerd dat het voor een groot aantal leerlingen achterstanden heeft opgeleverd", vertelt Rick Schulten, die als teamleider op het Twickel College Hengelo nauw bij het project betrokken is.

Ook het Twickel College Hengelo bood lessen online aan tijdens de eerste uitbraak van het coronavirus. "Maar online geeft een heel andere dynamiek", vertelt Schulten. "En er zijn ook lessen geweest die gewoon niet door konden gaan."

Schulten heeft het dan over praktijklessen scheikunde, natuurkunde en biologie waar proefjes moeten worden uitgevoerd. Ook door de gymlessen ging een streep. Leerlingen kregen wel bewegingsopdrachten, maar dat is toch iets anders dan bewegingsonderwijs.

Schulten kijkt dan ook met gemengde gevoelens terug op de periode dat op het Twickel College Hengelo lessen enkel online aangeboden konden worden. "We hebben ons gefocust op de voorexamenklassen. Dat betekent dat van de leerlingen in andere klassen veel zelfstandigheid gevraagd is in die periode."

Het Twickel College Hengelo heeft gemerkt dat de betrokkenheid van de leerlingen bij de online lessen niet altijd even groot was. "Waar leerlingen alle lessen volgden die er waren, waren er ook leerlingen die de camera weer uitzetten." Schulten wil er maar mee aangeven dat het lastig was om alle leerlingen bij de les te houden.

Toch zijn er genoeg leerlingen bij wie wat wel is gelukt. "De groep leerlingen die geen achterstanden heeft opgelopen is ook behoorlijk groot. Dat scheelt, want alle leerlingen extra lessen aanbieden was praktisch niet mogelijk geweest."

Achterstanden bij leerlingen opsporen is niet eenvoudig, want hoe kom je erachter wat een leerling gemist heeft? Dat weet de leerling vaak zelf niet eens. "Het kan zijn dat stof die in maart of april is behandeld pas weer in januari of nog later aan bod komt", aldus Schulten.

Het kan dus gebeuren dat leerlingen er samen met hun docent pas veel later dit schooljaar achter komen dat ze bij bepaalde vakken een probleem hebben. Daarom worden de ondersteuningslessen het hele schooljaar gegeven. "We richten ons op de leerstof die in de coronaperiode aan bod is gekomen." Van leerlingen die meedoen wordt in ieder geval verwacht dat ze vier weken de lessen volgen.

In overleg met de mentoren van leerlingen wordt bekeken waar leerlingen achterstanden hebben opgelopen. "Mentoren hebben een eerste inventarisatie gemaakt", vertelt Schulten. Vervolgens is er contact geweest met leerlingen om te kijken of zij wilden meedoen aan die ondersteuningslessen.

Want, hoewel in sommige gevallen hard nodig, volgen de leerlingen de ondersteuningslessen op vrijwillige basis. "Als leerlingen die de lessen hard nodig hebben niet willen, nemen we contact op met de ouders met het dringende advies om hun kind toch aan die ondersteuningslessen deel te laten nemen. Maar we kunnen het niet afdwingen."

Dat heeft er deels mee te maken dat de ondersteuningslessen buiten schooltijden worden gegeven. Voor aardrijkskunde is dat bijvoorbeeld op zaterdagochtend. " Alle aardrijkskundeleerlingen in 5 havo worden op de zaterdagen bij elkaar geroepen om alle stof nog eens door te nemen", vertelt Martin Bakker, coördinator van het project. "Leerlingen vinden dat misschien wel vervelend maar ze begrijpen ook heel goed waar het om gaat. Zij zien ook wel dat het in hun voordeel is om daar aan deel te nemen."

Het zegt ook iets over de betrokkenheid van de docenten die ook een deel van hun vrije zaterdag opofferen. "Docenten aardrijkskunde hebben direct aangegeven dat de online lessen leiden tot hiaten in de kennis van leerlingen." Bij het vak geschiedenis wordt het weer anders opgelost. Daar worden de achterstanden tijdens de reguliere lessen ingelopen. "Het tempo gaat omhoog", aldus Bakker.

Het organiseren van de ondersteuningslessen was volgens teamleider Schulten een 'hell of a job'. Bakker beaamt dat. "Het is gewoon heel veel werk, omdat je met verschillende roosters zit, maar het is voor bijna alle leerlingen gelukt om de ondersteuningslessen zo aan te bieden dat het aansluit bij hun lesrooster." Dat was flink passen en meten omdat leerlingen regelmatig ook reguliere vakken hebben op de dinsdag of woensdagmiddagen waardoor ze op dat moment geen ondersteuningsles kunnen volgen.

Voor de extra lessen maakt de school gebruik van KlasseStudent, dat zijn studenten van de Universiteit Twente die de middelbare scholiere helpen. Zij gaan met leerlingen aan de slag tijdens de lessen die worden gegeven.

Maar ook het vinden van de juiste studenten was nog best een klus, want niet alle studenten kunnen de vakken geven waar om gevraagd wordt. En dan heeft het Twickel College Hengelo nog het liefst studenten die voor meerdere vakken kunnen worden ingezet.

KlasseStudent wordt overigens niet alleen maar ingezet voor de ondersteuningslessen. Ook als leerkrachten vanwege coronagerelateerde klachten noodgedwongen thuis moeten blijven, maar wel les kunnen geven via een beeldscherm, worden de studenten ingezet.

"Die studenten vangen de klas op en begeleiden de klas bij het maken van huiswerk", aldus Schulten. "Of leerkrachten geven online les en de studenten houden toezicht." Daar is ook nog een onderwijsassistent voor beschikbaar. Op die manier kunnen dagelijks twee klassen worden opgevangen en lesuitval worden beperkt.

Ouders van leerlingen zijn blij met de stappen die de school neemt. "We krijgen positieve reacties van ouders die blij zijn dat we dit al zo snel op deze manier oppakken", schetst Schulten. "En er melden zich nog steeds leerlingen aan", vult Bakker aan. "Leerlingen die eerst niet willen maar nu inzien dat ze het nodig hebben en zich dan toch aanmelden."

Afgelopen schooljaar zijn veel leerlingen overgegaan naar het volgende schooljaar terwijl ze onder normale omstandigheden wellicht waren blijven zitten of hadden moeten afstromen naar een lager niveau. De richtlijnen waarop werd besloten over doubleren waren soepeler dan normaal. Krijgt het Twickel Hengelo eind dit jaar dan ook te maken met een recordaantal zittenblijvers?

Dat is volgens Bakker moeilijk te zeggen. "Dat zou kunnen, daarom beginnen we met de bovenbouw. Die zitten al tegen het examenjaar aan. Daar ligt onze prioriteit. Praat je over een tweedeklasser dan kun je het inlopen van de achterstand misschien wat meer spreiden over de komende jaren. "Maar de examenklassen staan over een paar maanden voor hun examens. De eerste toetsweek komt er binnenkort aan."

Een moment dat wat Bakker betreft best als een extra spannend meetpunt voor de school gezien mag worden. Hoe staan de leerlingen ervoor? En hebben de ondersteuningslessen zin gehad?

Het doel van de ondersteuningslessen is om al dit schooljaar de achterstanden in te lopen. Als de school zelf tenminste niet wordt ingehaald door de ontwikkelingen, landelijk maar ook regionaal. Niet alleen in Nederland, maar ook in Twente stijgt het aantal coronabesmettingen hard.

Tekenend zijn misschien wel de drie brieven die het Twickel College Hengelo de afgelopen dagen zelf naar ouders van leerlingen verstuurde omdat een leerling besmet was met het virus. Wat als de regering opnieuw besluit dat de scholen dicht moeten en lessen online gegeven gaan worden? "Ik hoop niet dat dat gaat gebeuren", stelt Bakker. "We hebben natuurlijk wel een heleboel ervaring opgedaan."

De school is op de achtergrond ook bezig na te denken over andere manier waarop online lesgeven beter vorm kan worden gegeven. Bakker is een voorstander van het fysiek aanwezig zijn van leerlingen. "Dat zie je nu ook aan de protesten van studenten die online les krijgen. Zij geven aan dat ze de interactie missen. Leerlingen missen die interactie ook."

De ondersteuningslessen worden in eerste instantie gegeven aan leerlingen in de bovenbouw. Later komen ook de andere leerlingen aan bod.