Nieuwe gevangenisvorm in Almelo: "Gevangenen moeten motivatiebrief schrijven willen ze hier binnenkomen"

Het Huis van Herstel is een Twents initiatief, mede bedacht door projectleider Anousjka Talen. Zij heeft een lange carrière in het gevangeniswezen achter de rug en ziet daar hoe het voor sommige gevangenen keer op keer mis gaat. "We zien dat gewoon heel veel gedetineerde jongens terugkeren, dat heeft er mee te maken dat zij problemen hebben die zij in de samenleving niet aanpakken, maar die ook niet in de gevangenis opgelost kunnen worden."

Niet elke gevangene in Nederland komt in aanmerking: de gedetineerde moet Twents zijn en man. "Maar het belangrijkste is dat ze gemotiveerd moeten zijn. Het is een kans om hier aan mee te doen, geen recht." De gedetineerden moeten zelfs een motivatiebrief schrijven, waarom juist zij de kans moeten krijgen.

Bewaarder Marco leidt ons rond in één van de kamers van de deelnemers, zoals de gedetineerden straks genoemd worden. Het is een keurige kamer, met naast een bed, tv en kledingkast een raam met glas en een deur die niet op slot gaat. Vergeleken met het verblijf bij buurman de Karelskamp krijgen de nieuwe bewoners van het Huis van Herstel behoorlijk veel vrijheid. "Er wordt ook veel van ze verwacht. Ze moeten zelf zorgen dat ze op tijd opstaan, hun bed opmaken, naar hun werk gaan, een ritme krijgen."

Ook wordt er gewerkt aan de onderliggende problemen van de mannen. Zo kan de hulp van een verslavingsinstelling, schuldhulpverlener of maatschappelijk werker worden ingeroepen. Anousjka Talen is overtuigd van het succes. "Ik zie het dan ook als een zorgproject. Niet zozeer als een gevangenis." Door samenwerking met de veertien Twentse gemeenten is de zorg ook na het uitzitten van de straf gegarandeerd. "We willen de gedetineerden hierna echt niet meer terugzien.

En de omwonenden? Zien die het eigenlijk wel zitten, zo'n open gevangenis met gedetineerden die zelf naar hun werk reizen of een afspraak met hun verslavingsdeskundige in de stad hebben? "We hebben goed overlegd. En gelukkig had een groot deel van de bewoners in het verleden al goede ervaringen met de open gevangenis Niendure die hier in de jaren negentig gevestigd was." Verder gaan deelnemers door een uitgebreide risico-analyse, om de kans op een misstap zo klein mogelijk te maken.

Na vijf jaar wordt het project geëvalueerd, als het een succes is moet het landelijk worden uitgerold. Vanuit heel Europa wordt nieuwsgierig meegekeken met het kleinschalige initiatief in Almelo. Binnenkort worden de deelnemers verwacht, een exacte datum is nog onzeker vanwege coronamaatregelen.