Nieuws

Kunstproject Nooit Weer/Nie Wieder verlengd door corona en nog altijd actueel

Het kunstproject Nooit Weer/Nie Wieder wordt verlengd. Met de tentoonstelling, die op vier locaties in Twente en het Duitse grensgebied te zien is, wordt er stil gestaan bij 75 jaar bevrijding. En door de recent gepleegde aanslagen is het thema vrijheid opnieuw actueel. "Wanneer houdt het op?"
Eigenlijk zou de bannertentoonstelling afgelopen april en mei al te zien zijn, maar door corona werd het project verplaatst naar de maanden september en oktober. Nu zorgt corona er juist voor dat de spandoeken voorlopig nog niet worden weggehaald. "Je moet met te veel mensen dicht bij elkaar komen om het af te breken. Dus we hebben afgesproken dat het langer mag staan", vertelt Jeannette Lodeweges van stichting Nooit Weer/Nie Wieder.

Langs de openbare weg

Het is een van de weinige tentoonstellingen die nu nog plaatsvindt. Sinds afgelopen donderdag zitten alle musea door de gedeeltelijke lockdown dicht. Maar door de recente aanslagen in de Franse steden Nice en Avignon en de Oostenrijke hoofdstad Wenen krijgt het thema volgens Lodeweges een nieuwe lading. "Onze vrijheid is nu heel kwetsbaar."
Nederlandse en Duitse kunstenaars werd eind vorig jaar gevraagd om een schetsontwerp voor een banner op te sturen. Uiteindelijk werden er zestig kunstenaars geselecteerd voor dit project. De eindresultaten zijn verdeeld over de locaties Delden, Glanerbrug, Rheine en Vreden en hangen op publieke plekken waar mensen de boodschap goed kunnen zien.
Wij spraken twee kunstenaars over het verhaal achter hun banner:

Nadenken en inspireren

Lodeweges: "Kunst is ook een fantastische manier om ons te laten nadenken en te inspireren. Waar kun je de banners dan beter plaatsen dan langs de openbare weg?" Toch merkt ze nog altijd een verschil tussen Nederlanders en Duitsers. Onze oosterburen zijn volgens haar minder open over de oorlog en het gesprek erover aangaan vinden ze lastig. "Er zit nog schaamte."
Het kunstproject is een reprise van 25 jaar geleden, toen er langs de openbare weg tussen Hengelo en het Duitse Schöppingen twintig grote billboards werden geplaatst. De Hengelose kunstenaar Pier van Dijk, in 1995 medeorganisator én deelnemer, zorgde met zijn kunstwerk voor de nodige ophef in de Hauptstraße van Schöppingen. Het ging om een reflecterend geel billboard met de zwarte tekst 'Auschwitz, nur 969 km'.
Het billboard van Pier van Dijk aan de blinde muur van het Künstlerdorf Schöppingen, 1995
Het billboard van Pier van Dijk aan de blinde muur van het Künstlerdorf Schöppingen, 1995 © Pier van Dijk
"Het hing aan een blinde muur in de bocht van een doorgaande weg. Als auto's daar, vooral 's nachts, de bocht doorgingen lichtte dat billboard fel op." Het kunstwerk is uiteindelijk weggehaald en nooit meer boven water gekomen.
Voor de huidige tentoonstelling heeft Van Dijk het werk 'Lebenszeichen' gemaakt. Daarop staat een kaartje afgebeeld waarmee een concentratiekampgevangene de boodschap 'Mir geht's gut. Ich liebe dich!' naar familie of een geliefde wilde sturen. "Maar zulke kaartjes kwamen nooit aan, want het ging de nazi's erom dat ze op deze manier nog meer adressen konden verzamelen."

'Niet alle migranten over één kam scheren'

De Hengelose kunstenares Renata de Frankrijker maakt ook deel uit van het kunstproject met haar banner 'Deselectie'. Haar moeder was haar inspiratie. "In de jaren 60 vond hier een grote Mediterrane migratie plaats. Mijn Italiaanse moeder verliet toen ook haar vaderland. Ze was 18 jaar, gehecht aan haar eigen identiteit en flexibel genoeg om te integreren."
Ze vervolgt: "Ik denk dat het nog steeds actueel is. De angst is ook wel voorstelbaar. Maar je kunt niet elke vluchteling of migrant over één kam scheren. Heel veel mensen komen met goede bedoelingen naar een land om daar een beter leven op te bouwen. Helaas zijn er uitzonderingen die kwaad in zich hebben, maar dan gaat het niet over het grootste deel van de migranten."
Kunstenares Renata de Frankrijker voor haar banner genaamd 'Deselectie'
Kunstenares Renata de Frankrijker voor haar banner genaamd 'Deselectie' © RTV Oost
De banners bieden stof tot nadenken en dat is precies wat Lodeweges met de stichting Nooit Weer/Nie Wieder wil bereiken. "Mensen zijn verwonderd en gaan met elkaar in gesprek over het onderwerp vrijheid. Zowel jong als oud toont belangstelling."
Tot onbepaalde tijd blijven de banners hangen op alle vier de locaties. "De verlenging is eigenlijk zolang de coronamaatregelen ons niet in staat stellen om het af te breken." Ze kan haar lach niet inhouden. "Dus verlengd dóór corona."

Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie? Tip de redactie via WhatsApp of via de mail.