Nieuws
Hoe protestantse ondernemers ervoor zorgden dat Dedemsvaart een katholieke kerk kreeg
De ontstaansgeschiedenis van de St. Vituskerk in Dedemsvaart is niet los te zien van de ontwikkeling van de streek. Het waren ondernemende mensen zoals de Baron van Dedem, die er aan het begin van de 19e eeuw voor zorgden dat er een rooms-katholieke kerk kwam in het toen nog naamloze veendorp. En dat, terwijl er amper katholieke gezinnen waren...
De ondernemers wilden het veengebied verder ontwikkelen maar de benodigde arbeiders bleven weg. In Duitsland waren wel genoeg jonge sterke mannen te porren voor het zware werk van turfsteken.
Geen kerk, dan ook geen werk
Er was echter een probleem: de arbeiders waren katholiek en mochten van het bisdom alleen naar het protestantse Nederland afreizen als de zielzorg geregeld was. De dichtstbijzijnde kerken waren in Vilsteren en Coevorden, zeker op drie a vier uur gaans. De Baron beloofde toen een katholieke kerk te bouwen in Dedemsvaart. Die kwam in 1820 aan de Langewijk. Het was het begin van de St Vitusparochie.
Ben Viskaal en Martin Huizendveld praten vol enthousiasme over 'hun' kerk. Beide zitten in het bestuur van de locatieraad en vervullen meerdere functies in de parochie. Het bestuur had voor mei een groots feest in de planning maar corona gooide roet in het eten.
"God zegene de vaart!"
Ook de meeste andere activiteiten van de parochie liggen stil. "Geen kerstmarkt dit jaar, geen gezamenlijke maaltijden, geen koffiedrinken met ouderen." Martin Huizendveld hoopt dat er volgend jaar betere tijden aanbreken.
Wel komt er nog dit jaar een jubileumboek: "God zegene de vaart!". En met kerst worden er waarschijnlijk meerdere vieringen per dag gehouden, om toch zoveel mogelijk mensen in de gelegenheid te stellen, iets van kerst te beleven.
De katholieke families die naar Dedemsvaart kamen, drukten hun stempel op het dorp. Velen van hen kwamen uit het Duitse Emsland en de Grafschaft Bentheim, maar ook de bedelaarskolonie Ommerschans bracht katholieke families naar de parochie.
De import vermengde zich met een aantal families van Sallandse oorsprong. Ook nu herinneren nog veel Duitse namen aan die tijd.
15.000 bladzijden
Drie jaar geleden ging een kleine werkgroep aan de slag om de archieven binnenstebuiten te keren en zo het verhaal over de katholieke Dedemsvaarters te boekstaven. Ongeveer 15.000 bladzijden, merendeels geschreven tekst, werden gefotografeerd, ontcijferd en online gezet.
Zo kwamen heel wat verhalen boven water die al lang in de vergetelheid zijn geraakt, bijvoorbeeld over de derde pastoor, Johannes Schuttelaar (1844-1867) over wie een stapel klaagbrieven van parochianen is bewaard vanwege zijn vermeende onzedelijk gedrag. Ook lukte het –door alle puzzelstukjes bij elkaar te leggen- om een reconstructie te maken van de eerste St. Vitus kerk, die in 1875 is afgebroken en waarvan geen afbeelding bekend was.
Het nieuwe kerkgebouw aan de Langewijk is in 1875 opgetrokken in neogotische stijl en werd uitgebreid in 1934. Het bezit een Maarschalkerweerdorgel, dat onlangs is gerestaureerd.
De geloofsgemeenschap is inmiddels gefuseerd met tien andere geloofsgemeenschappen tot de Emmanuelparochie. De uitgestrekte parochie omvat de kernen Dalfsen, De Belte, Dedemsvaart, Hardenberg, Heino, Hoonhorst, Lemelerveld, Lierderholthuis, Ommen, Slagharen en Vilsteren. "Ik hoop dat ik er geen een vergeten ben". lacht Marin Huizendveld.
De locatieraad hoopt dat het jubileumfeest volgend najaar doorgang kan vinden. Het jubileumboek is online te bestellen.
Zondag 15 november een interview in Hoogtij met Ben Viskaal en Martin Huizendveld.
