Nieuws

Gemeente Deventer onderzoekt onteigening panden Joodse inwoners

De gemeente Deventer gaat onderzoeken welke rol zij heeft gehad in de onteigening van woningen van Joodse inwoners in de Tweede Wereldoorlog. Daarnaast start een onderzoek naar eventuele navorderingen van belastingen die de gemeente kan hebben opgelegd aan Joodse Deventenaren die terugkeerden uit de vernietigingskampen van de nazi’s, of hun nabestaanden.
Burgemeester Ron König vindt het erg belangrijk dat het onderzoek gestart wordt. "We weten dat er 96 panden in Deventer van Joodse inwoners zijn geconfisqueerd. Daarnaast onderzoeken we ook hoe het zit met de naheffingen van belastingen na de oorlog, want uit onderzoek in andere steden blijkt dat gemeenten na afloop van de Tweede Wereldoorlog naheffingen voor straatbelasting hebben opgelegd aan Joodse eigenaren van onroerend goed."
Ook wordt onderzocht of en in hoeverre de gemeente naderhand rechtsherstel heeft toegepast.

De man van Deventer

Het is goed dat het onderzoek er komt, stelt Lex Rutgers van het Etty Hillesum Centrum. Aan de Nieuwstraat in het centrum van Deventer staat een van die 'Joodse panden'. Toen de oorlog begon had Sam Noach, beter bekend als 'De man van Deventer', hier een winkel. Hij woonde met zijn familie boven de zaak, totdat hij gedeporteerd werd.
"Het begon allemaal toen de winkel geliquideerd werd door de bezetter", vertelt Rutgers. "Dit gebeurde terwijl de familie hier nog gewoon woonde. Alle bezittingen moesten worden ondergebracht bij de Lippmann, Rosenthal-bank. Dit was van origine een Joodse bank, maar toentertijd al in handen van de bezetter."

Naheffingen

Toen Noach en de andere Joden werden gedeporteerd kwamen het huis en de winkel leeg te staan. "Daar maakten de Duitsers gebruik van. Zij hebben het pand op de markt gezet en vervolgens voor veel te weinig geld verkocht. Noach en de anderen waren inmiddels al naar Kamp Westerbork gebracht, of al overleden."
In veel steden werden na de oorlog nog naheffingen opgelegd aan nabestaanden van de Joodse families. De gemeente Deventer gaat ook onderzoeken of dat in de Hanzestad het geval was. "We hebben nog geen aanwijzingen dat die naheffingen ook hier opgelegd zijn", stelt König. "Maar dat weten we niet zeker en daarom willen we dat onderzoeken."

Schaamte

Mocht uit het onderzoek komen dat Deventer mee heeft gewerkt aan de onteigening van Joodse panden, wil burgemeester König niet direct spreken van schaamte. "Je moet altijd oppassen de geschiedenis van meer dan zeventig jaar te beoordelen vanuit het hier en nu. Maar aan de andere kant, als je nu weet dat er dingen toen niet goed zijn gegaan, dan is het wel goed om dat uit te zoeken. De eerste indruk is in ieder geval dat het meevalt, maar we willen het zeker weten."
Het onderzoek gaat enkele maanden duren.
Het pand dat eigendom was van Sam Noach, 'De man van Deventer'
Het pand dat eigendom was van Sam Noach, 'De man van Deventer' © RTV Oost / Teun van der Velden

Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie? Tip de redactie via WhatsApp of via de mail.