Nieuws
Bestuurlijke boete gaat vandaag in, Enschede moet er schoner door worden
De handhavers in Enschede zijn er maar druk mee: afvaldumpingen. Alles komen ze tegen, autobanden, drugsafval en hele interieurs van huizen. De aanpak van dit soort overlast moet makkelijker gaan vanaf vandaag. Door de bestuurlijke boete die per 1 januari in Enschede kan worden uitgedeeld. De boete is lichtelijk omstreden, door kritiek vanuit juridische hoek.
Wie wil weten hoe veel afval er gedumpt wordt in Enschede, hoeft alleen maar een rondje achter de handhavers aan te rijden. Dat mag ik vandaag en al gauw hebben we beet. De vrachtwagen van Twente Milieu is al geparkeerd bij de zogenoemde hotspot in Enschede Zuid. Thom en Wesley, de handhavers van de gemeente Enschede die ik volg, stappen snel uit en maken foto's van het gedumpte huisraad.
Het is een behoorlijke bult zie ik al, met eetkamerstoelen, een salontafel, rolgordijnen. Iemand vond het tijd voor een nieuw interieur, blijkbaar. De chauffeur van Twente Milieu komt bij de twee handhavers staan. "Het is toch ongelooflijk. Nu ligt er al weer een hele bende. Elke dag komen we hier langs, elke dag is het raak." Thom knikt de man toe. "Gelukkig werken we straks met de bestuurlijke boete, dan kunnen we die mensen wat makkelijker op de bon slingeren."
Op de thuisbasis van de handhavers, in het stadskantoor van de gemeente, wordt hard gewerkt aan de invoering van de bestuurlijke boete. Alle systemen moeten er op aangepast worden. Vincent Wolters, manager van Thom en Wesley en hoofd Handhaving is ook blij met de komst van de bestuurlijke boete, maar niet omdat het makkelijker bekeuren is. "Het grote voordeel is, dat als we hem opleggen, dat geld van die boete ook naar de gemeente toevloeit. De gemeente heeft de boa's in dienst, betaalt hun loon ook, maar voorheen ging de volledige opbrengst dus naar het Rijk. Dat is een rare manier van samenwerking."
Een bestuurlijke boete kan een gemeente invoeren ter vervanging van een bestuurlijke strafbeschikking. Beide zijn instrumenten die gemeenten kunnen gebruiken bij overtredingen in de publieke ruimte. Belangrijk verschil is dat bezwaar maken bij de boete gewoon via de gemeente gaat en niet via het Openbaar Ministerie. In Nederland zijn er enkele grotere gemeenten die de bestuurlijke boete al hebben ingevoerd, zoals Amsterdam en Den Haag.
Behalve het financiële voordeel heeft de gemeente nu meer te zeggen over de hoogte van de boete. "Je ziet het ook wel op social media, op Facebook bijvoorbeeld, reacties van: maak die boetes nou eens hoger. Dat hebben we nu meer in de hand."
In Enschede Zuid rijdt de vrachtwagen van Twente Milieu weer verder, de afvaldumping blijft nog even liggen. Even vraag ik me af waarom, maar dan krijg ik het antwoord al; alsof er een fluitsignaaltje is afgegaan trekken Thom en Wesley gelijktijdig hun beschermende handschoenen aan en duiken ze het afval in. Vuilniszakken die bij de eetkamerstoelen liggen scheuren ze open.
Systematisch nemen de mannen het afval door. Lekker werkje denk ik. Alsof ik die gedachte hardop heb uitgesproken, kijkt Thom me aan. "We zijn op zoek naar daderinformatie, zodat we bij iemand langs kunnen gaan voor een goed gesprek", legt Thom uit. Helaas levert de zoektocht dit keer niets op. De mannen doen een melding van de afvaldumping en vertrekken weer, langs hun route van hotspots.
Kritiek
Het afgelopen half jaar kwam er veel kritiek op de plannen van de gemeente om de boete in te voeren, met name uit de hoek van advocaten die vonden dat de omgekeerde bewijslast nadelig is voor burgers. Vincent schudt z'n hoofd. "Ja, die kritiek zijn we het niet mee eens, logisch ook, anders hadden we deze boete niet ingevoerd. De rechtsbescherming is ten volste gegarandeerd voor burgers. Het wordt misschien wel beter, laagdrempeliger. Mensen hoeven nu niet een advocaat in de arm te nemen, maar mogen zelf bezwaar maken."
Of de kritiek van de advocaten iets met hun eigen boterham te maken heeft, wil Wolters niet op ingaan. In elk geval wordt na de invoering over negen maanden een eerste evaluatie uitgevoerd, zoals dit met de gemeenteraad is afgesproken.
Thom en Wesley zijn van de zuidwijken nu in Stadsveld terecht gekomen. "Kijk, hier is een soort bloemenperkje rondom de afvalcontainer aangelegd," legt Thom uit. "Sindsdien vinden we hier minder afvaldumpingen." Ook helpt het dat de mannen af en toe in burger surveilleren, langere tijd achter elkaar. "Dan kun je mensen op heterdaad betrappen."
Gaat het aantal boetes nu stijgen door de invoering van de bestuurlijke boete? Dat betwijfelt Wolters. "In het begin kan dat natuurlijk wel, het bestuursrecht kent een vrije bewijsleer, waardoor we het makkelijker aannemelijk kunnen maken dat iemand in overtreding is. Maar uiteindelijk hopen we juist dat meer mensen de regels meer gaan naleven."
Een afschrikkende en preventieve werking dus, daar hopen ze in Enschede op. En niet alleen voor mensen die hun afval kwijt willen op plekken die daar niet voor bedoeld zijn, ook roekeloze scooterrijders in het centrum of wildplassers bijvoorbeeld. Want ook die lopen vanaf vandaag het risico op een bestuurlijke boete van een van de handhavers in Enschede. Immers, de bestuurlijke boete gaat voor de meeste regels in de openbare ruimte gelden.
