Nieuws

Nieuw onderzoek 'probleemkanaal' Almelo-De Haandrik: "Provincie was grip van begin af aan kwijt"

Er zijn grote fouten gemaakt bij het verdiepen van het kanaal Almelo-De Haandrik, waar honderden huizen zijn verzakt. De provincie was van meet af aan de grip op het project kwijt, stelt Stefan van Baars, hoogleraar aan de Universiteit van Luxemburg en gespecialiseerd in geotechniek. "De provincie heeft drie petten op gehad en dat zou nooit mogen gebeuren", zegt hij.
"Langs het kanaal Almelo-De Haandrik heb ik in één dag meer schade gezien dan menig deskundige in zijn hele leven ziet." Stefan van Baars zegt met stomheid geslagen te zijn, nadat hij in december op eigen initiatief een flink aantal woningen langs het Twentse kanaal bezocht.

Autoriteit

Van Baars geldt als een autoriteit op het gebied van geotechniek, het specialisme dat zich richt op bouwen in en op de grond. Van Baars promoveerde cum laude in grondmechanica, werkte daarna voor bouwbedrijf Strukton en Rijkswaterstaat, en is sinds 2010 verbonden aan de Universiteit van Luxemburg, waar hij zich gespecialiseerd heeft in geotechniek en waterbouw.
Zo'n 360 huishoudens langs het kanaal Almelo-De Haandrik kampen sinds een kleine drie jaar met schade aan hun woningen, zoals scheuren in muren, verzakte vloeren en ondergelopen kelders. Omdat de problemen aan de woningen vrij snel begonnen nadat het kanaal was uitgebaggerd om het geschikt te maken voor zwaarder scheepvaartverkeer, legden de omwonenden al snel de link tussen de werkzaamheden en de schade aan hun huizen.

Spoor van vernieling

In een veertig pagina's tellend onderzoek veegt Van Baars de vloer aan met de provincie Overijssel, eigenaar van het kanaal en opdrachtgever voor het uitbaggeren van de waterweg. Zo is er volgens de hoogleraar bij het intrillen van de damwanden niet conform de officiële richtlijnen gewerkt.
"Er is een spoor van vernieling aangericht door de werkzaamheden aan het kanaal. De fouten die zowel bij het ontwerp, de uitvoering als nadien zijn gemaakt, zijn ontzettend groot. Er kan niet anders dan geconcludeerd worden dat de provincie Overijssel van het begin de grip op het project volledig kwijt was."
Stefan van Baars, hoogleraar aan de Universiteit van Luxemburg
Stefan van Baars, hoogleraar aan de Universiteit van Luxemburg © Eigen foto

Schade wel of niet door werkzaamheden?

Onderzoeksbureau Deltares, dat in opdracht van de provincie de problemen langs het Twentse kanaal onderzocht, heeft volgens Van Baars de situatie niet goed in kaart gebracht. "Dat een nationaal instituut als Deltares niet de onderste steen boven heeft weten te krijgen, is even pijnlijk als zorgelijk", zegt de hoogleraar.
Deltares concludeerde dat in veel gevallen niet met zekerheid is vast te stellen dat de schade aan de woningen ook daadwerkelijk veroorzaakt is door werkzaamheden aan het kanaal. Hoogleraar Van Baars daarop: "Zonder enige twijfel is de schade veroorzaakt door het uitbaggeren van het kanaal."
"Op deze foto zie je vier huizen die gestut zijn. Dat in zo'n kort tijdsbestek vier huizen op omvallen staan, is uiterst zeldzaam", zegt hoogleraar Stefan van Baas.
"Op deze foto zie je vier huizen die gestut zijn. Dat in zo'n kort tijdsbestek vier huizen op omvallen staan, is uiterst zeldzaam", zegt hoogleraar Stefan van Baas. © Eric Brinkhorst / RTV Oost

Kritisch over schadevoorstel

De provincie stemde afgelopen najaar in met een uitgebreider schadevoorstel, waarin alle gedupeerden langs de Twentse waterweg een schaderegeling krijgen. "Het grootste probleem bij deze regeling is dat de provincie nog steeds niet de oorzaak erkent", zegt hoogleraar Van Baars. "De belastingbetaler is nu de dupe, terwijl verzekeraars in sommige gevallen weigeren om de schade te vergoeden."
Het feit dat schade aan woningen ná 16 juni 2020 niet meer vergoed wordt, hekelt de hoogleraar. "Want dit soort schade aan woningen kan ook later optreden."
Het grootste probleem bij deze regeling is dat de provincie nog steeds niet de oorzaak erkent
Hoogleraar Stefan van Baars

Belangeloos onderzoek

Volgens Van Baars heeft de provincie in het dossier 'drie petten op'. Zeer kwalijk, vindt hij. "De provincie is uitvoerder van het project, heeft toezicht gehouden op de werkzaamheden en toen het misging, heeft de provincie zelf 'onafhankelijk' schadeonderzoek laten doen, dat ze ook zelf betaald heeft."
Van Baars benadrukt dat hij zijn onderzoek belangeloos en op eigen initiatief heeft gedaan. "Ik kende het hele kanaal niet", zegt hij. "Maar vanuit mijn functie als hoogleraar vind ik het mijn taak om problemen in de samenleving te onderzoeken."
De hoogleraar hoopt dat door zijn onderzoeksrapport de rol van de provincie nader onderzocht wordt.
Gestut huis langs kanaal Almelo-De Haandrik
Gestut huis langs kanaal Almelo-De Haandrik © RTV Oost

Slager keurt eigen vlees

Henk Addink, hoogleraar bestuurskunde aan de Universiteit van Utrecht, is eveneens kritisch op de rol van de provincie. "Het lijkt toch op de slager die zijn eigen vlees keurt", zegt Addink, die benadrukt dat hij niet van alle ontwikkelingen rond het Twentse kanaal op de hoogte is.
"Maar als echt blijkt dat de schade wordt veroorzaakt door handelen van de provincie, dan zou ik als bewoners naar de rechter stappen. Niet in je eentje, maar als collectief van bewoners", zegt de bestuurskundige.

Second opinion

Het kanaal Almelo-De Haandrik heeft meermaals tot felle debatten geleid in de Provinciale Staten. Meerdere partijen pleitten voor een second opinion, maar die is er nooit gekomen. "Het provinciebestuur zou door de Staten ter verantwoording geroepen moeten worden", zegt hoogleraar Addink.
Wij staan altijd open voor de meningen en bevindingen van andere experts
Provincie Overijssel

Provincie bestudeert rapport

De provincie laat in een reactie weten: "Wij staan altijd open voor de meningen en bevindingen van andere experts. Daarom gaan we dit rapport bestuderen. Het is nu nog te vroeg om hier inhoudelijke uitspraken over te doen."
De woordvoerder ontkent dat er sprake is van 'de slager die zijn eigen vlees keurt'. "Het proces rondom het onderzoek wat wij hebben laten uitvoeren is vanaf het begin in samenspraak met bewoners geweest. Zowel voor de keuze van de onderzoeksbureaus als een onafhankelijke deskundigencommissie, zijn bewoners geraadpleegd. Zij konden meedenken en suggesties doen. Deze onafhankelijke deskundigencommissie heeft het onderzoek begeleid en hierover advies gegeven."
De provincie is voor de volle honderd procent verantwoordelijk voor alle schade aan het kanaal, stelt de PVV Overijssel. Fractievoorzitter Erik Veltmeijer wil naar aanleiding van het rapport van hoogleraar Van Baars een provinciaal, parlementair onderzoek instellen. De partij dient daarover binnenkort een verzoek in. Ook wil de PVV dat gedeputeerde Boerman aftreedt vanwege het 'kanaaldossier'. "Want de provincie heeft keihard gefaald."
"Misschien zijn wij wel het tweede Groningen", zei een van de getroffen bewoners eerder in deze video:

Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie? Tip de redactie via WhatsApp of via de mail.