Riettelerfamilie uit Giethoorn in onzekerheid na verwoestende brand rietmaaier

De familie woont in Nederland, een buurtschap in de gemeente Steenwijkerland dat zo'n 15 inwoners telt. Kom je in Nederland, dan word je omgeven door riet. Niet voor niks loopt de Rietweg door de buurtschap heen. Aan die weg staat ook het riettelersbedrijf van familie De Dood. Al zeven generaties wordt het riet door deze familie geteeld. "De Dood waart rond in Nederland werd altijd gezegd", lacht Johan (45).

Hij nam in 2019 definitief het stokje over van zijn vader Jan Peter (76), die nog steeds zes dagen per week meehelpt in het bedrijf. "Nu als vrijwilliger. Ik luister dus naar de baas", zegt Jan Peter grinnikend.

‘Baas’ Johan werkt zeven dagen per week als rietteler en sinds een paar jaar ook als legger van rieten daken. "Het is hard werken, maar ik heb het ervoor over. Ik ken niet anders." Samen met zijn vrouw Yfke runt hij het bedrijf. Ze vult aan: "Werken in het riet is een manier van leven, daar kies je voor."

De liefde van de familie voor het riet, lijkt ook al aanwezig bij zoontje Joey (3). Hij loopt rond en wil alles laten zien. Joey gaat later het bedrijf misschien wel overnemen. "Maar alleen als hij dat echt wil hoor", zegt zijn vader Johan. "Hij gaat in ieder geval al overal mee naartoe. Hij zit dan bij mij op de machine tijdens het maaien van het riet. Hij is nergens bang voor en vindt het hartstikke mooi."

De familie beheert momenteel ruim 40 hectare rietland in de Weerribben-Wieden. "Een deel gaat naar de handel en wordt verkocht. Hier verdienen we ons brood mee. Daarnaast zijn ondernemerschap en natuurbeheer een belangrijk onderdeel van ons werk: houden we het niet bij, dan gaat het verbossen."

Het land was altijd eigendom van de familie. Vanaf de jaren ’50 wordt het gepacht van Staatsbosbeheer. "We maaien van 1 december tot 15 april. Dat zijn strikte data, want tijdens het broedseizoen laten we de natuur haar gang gaan." Verschillende vogels vinden hun onderkomen in dit gebied. Yfke: "De roerdomp zien we soms zelfs. Of de kiekendief, karekiet, houtsnip en de grutto."

Afgelopen maandag begon de dag niet anders dan alle andere dagen. Johan is aan het werk en start de machine. Hij is zich nog aan het voorbereiden als hij wat vreemds ruikt. "Een rooklucht. Ik draaide me om en zag vlammen uit de machine komen. Ik schrok, maar wist dat ik meteen in actie moest komen."

Hij aarzelde niet en belde het alarmnummer. "De apparatuur die achter de machine stond, heb ik snel verplaatst. Het belangrijkste was om erger te voorkomen, en mijn eigen veiligheid natuurlijk."

De brandweerkorpsen van Steenwijkerland en Oldemarkt rukten uit met onder andere een tankautospuit, een quad en een boot om overslag naar het riet te voorkomen. "De hulpdiensten wil ik bedanken, die hebben goed gehandeld", zegt Johan. De rietteler moest uiteindelijk met de ambulance worden afgevoerd, omdat hij rook had ingeademd. "Lichamelijk gaat het weer, maar het komt allemaal nu steeds meer binnen."

Hoe de brand precies is ontstaan, is nog onduidelijk. Wat wel duidelijk is, is dat de familie een groot probleem heeft. "We kunnen niet meer aan het werk. Terwijl we nog maar tot 15 april hebben om al het riet te maaien." Het riet laten staan, dat kan niet. "Dan missen we niet alleen dit jaar de opbrengsten, maar ook volgend jaar. Overjarig riet is onverkoopbaar."

Veel mensen bieden hun hulp aan, zoals voertuigen die kunnen worden geleend. "Dat is erg lief, maar deze machine was een investering en is afgesteld op het land. We kunnen niet zomaar met andere voertuigen gaan rijden, dan ontstaat er schade aan de bodemstructuur en zijn we tien jaar terug in de tijd." De familie probeert nu zo snel mogelijk een vervangend voertuig te regelen.

Wat de verzekering zal gaan zeggen, daar moeten ze nog op wachten. "Het is een flinke tegenslag en financieel gezien wordt het spannend." De tegenslag komt bovenop andere uitdagingen: vanaf 2019 werd hun subsidie voor het beheer van de grond gehalveerd en Johan kampt al langere tijd met een polsblessure. "Soms denk je: dit stopt, het lukt niet meer. Maar we laten ons niet kisten. We proberen juist altijd positief te blijven en te laten zien hoe mooi dit beroep is. Dat je er best van kan leven."