Nieuws
Vanaf vandaag mag je naar de stembus; zeven vragen over de Tweede Kamerverkiezingen
De Tweede Kamerverkiezingen zijn dit jaar verspreid over drie dagen. Woensdag zullen veruit de meeste mensen naar de stembus gaan, maar stemmen mag al vanaf vandaag. Van de ruim negenduizend stembureaus staan er 645 in Overijssel. Zijn dat er genoeg? En waar zijn die stemlokalen dan te vinden? En wie mag er vanaf vandaag al stemmen?
RTV Oost zet een aantal vragen over de verkiezingen op een rijtje.
Waarom zijn de verkiezingen verspreid over drie dagen?
De Tweede Kamerverkiezingen werden uitgeschreven voor 17 maart 2021. Maar omdat in aanloop naar de verkiezingen bleek dat we in maart waarschijnlijk nog niet verlost zouden zijn van corona, werd besloten om de verkiezingen over drie dagen te verspreiden. De hoofdregel is dat stembureaus op de dagen van stemming open zijn van half acht 's ochtends tot negen uur in de avond.
Een unieke maatregel, waarmee het kabinet wil bereiken dat iedereen kan stemmen zonder bang te hoeven zijn voor een besmetting met het coronavirus. De drukte wordt immers gespreid. En mensen ouder dan zeventig jaar mochten zelfs al via de post stemmen. Dat recht was tot nu toe alleen maar voorbehouden aan mensen die in het buitenland wonen.
Wie mag er vanaf vandaag al stemmen?
Op maandag 15 en dinsdag 16 maart is in alle gemeenten een aantal stemlokalen geopend, vooral voor kiezers die vanwege het coronavirus tot de risicogroepen behoren. Op de website van het RIVM staat een beschrijving van de risicogroepen. Maar zelfs als je niet tot een risicogroep behoort, maar wel vindt dat je extra risico loopt als je op 17 maart moet gaan stemmen, mag je vandaag of morgen al stemmen. Wil je weten waar de stemlokalen te vinden zijn die vandaag of morgen open zijn, kijk dan op deze site.
Vandaag en morgen zijn zo'n zestienhonderd stemlocaties open, woensdag zijn dat er 9.200. Op onderstaand kaartje kun je zien waar je kunt stemmen vanaf vandaag.
Zijn er in Overijssel genoeg stembureaus?
Op verkiezingsdag 17 maart zijn er dus ruim 9.200 stemlocaties geopend. Dat zijn er gemiddeld zeven voor iedere tienduizend mensen die mogen stemmen. Er zijn echter grote regionale verschillen zichtbaar wat betreft deze 'stemlokaaldichtheid'. Dat blijkt uit een analyse van LocalFocus op basis van cijfers van Open State Foundation.
Maar hoe zit dat eigenlijk in Overijssel? Onze provincie telt 645 stembureaus. De meeste gemeenten in Overijssel halen het gemiddelde van zeven stembureaus voor elke tienduizend mensen wel. Maar niet alle gemeenten. Enschede, Hengelo, Almelo, Deventer Raalte en Kampen zitten op ruim zes stembureaus per tienduizend mensen, terwijl Rijssen-Holten en provinciehoofdstad Zwolle ruim vijf stembureaus per tienduizend mensen tellen.
Zie onderstaand kaartje voor de overige gemeenten in Overijssel.
Zijn er nog bijzondere stembureaus te vinden in Overijssel?
Zeker wel, het kleinste stembureau van Nederland staat in onze provincie. In Marle. De voorzitter van het stembureau Wim Westhoff ontving kiezers in zijn eigen woonkamer, maar door de coronamaatregelen moet hij dit keer uitwijken naar zijn schuur.
In de schuur kunnen kiezers en leden van het stembureau voldoende afstand houden. De stemmers kunnen er bovendien gebruik maken van een aparte in- en uitgang. "Doorgaans drinken we een kop koffie met de stemmers, en praten we even bij. Dat zit er dit jaar niet in", zegt Westhoff.
Door het coronavirus zijn mensen voorzichtiger
De titel 'kleinste stembureau' slaat ook op het kleine aantal kiesgerechtigden dat geregistreerd staat; in totaal nog geen vijftig. Net als eerder de woonkamer, is de schuur van Westhoff dus het kleinste stembureau van Nederland. Alleen woensdag kan er gestemd worden en niet, zoals op sommige andere locaties, ook maandag en dinsdag.
Al sinds 1948 biedt het woonhuis aan de Marledijk onderdak aan een stembureau voor het buurtschap Marle. De opkomst ligt bij veel verkiezingen een stuk hoger dan honderd procent, omdat ook kiezers uit de gemeente Olst-Wijhe graag komen stemmen in het woonhuis. Bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen, in 2017, haalde het kleine stembureau zelfs een opkomst van bijna driehonderd procent. "Zo veel verwacht ik er deze keer niet", zegt Westhoff. "Door het coronavirus zijn mensen voorzichtiger, en een deel mag per brief stemmen."
Klopt dat, zijn mensen voorzichtiger met het uitbrengen van hun stem door corona?
Twee op de tien Nederlanders vinden het onverstandig voor de volksgezondheid dat de Tweede Kamerverkiezingen op dit moment gehouden worden. Dat blijkt uit enquête-onderzoek van de projectgroep Impact Corona, uitgevoerd door Kieskompas. Deze groep is overigens het kleinst in Overijssel, blijkt uit dit onderzoek. Van de ondervraagde Overijsselaars is 15,6 procent het eens met de stelling dat het onverstandig is om op dit moment in de coronacrisis verkiezingen te houden.
Uit onderzoek van het ministerie van Binnenlandse Zaken, uitgevoerd door I&O Research, blijkt dat ongeveer acht procent van de Nederlanders (waarschijnlijk) niet gaat stemmen tijdens de aankomende verkiezingen. Een op drie van hen geeft het coronavirus hierbij als reden aan.
Ook RTV Oost deed onderzoek naar de samenhang tussen corona en angst bij kiezers om naar de stembus te gaan.
Hoe wordt op het stembureau rekening gehouden met corona?
Tijdens de verkiezingsdagen worden verschillende maatregelen genomen om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. Zo wordt er op stembureaus rekening gehouden met de anderhalve meter afstand, moet iedereen een mondkapje dragen en kun je bij de ingang je handen desinfecteren. Ook is het stemmen per machtiging verruimd. Zeventigplussers konden dit jaar per brief hun stem uitbrengen.
Kiezers ontvangen voorafgaand aan de stemming een gezondheidscheck met vragen die zij voor zichzelf moeten beantwoorden. Kiezers die niet alle vragen in de gezondheidscheck met 'Nee' kunnen beantwoorden, moeten niet naar het stembureau komen maar iemand anders machtigen om voor hen een stem uit te brengen.
In Enter worden nog eens extra maatregelen genomen door de gemeente Wierden omdat het dorp te maken heeft met een grote corona-uitbraak.
Tijdens verkiezingsdagen geldt de avondklok. Hoe zit dat dan?
Stemmen kan op maandag, dinsdag en woensdag gewoon tot negen uur 's avonds. Daar was premier Rutte ook tijdens de laatste persconferentie duidelijk over. Als je na negen uur 's avonds wordt aangehouden vanwege het overtreden van de avondklok hoef je alleen maar te verklaren dat je van het stembureau onderweg naar huis bent.
Er is geen aparte verklaring nodig. Rutte gaf bij de laatste persconferentie wel aan dat dit niet als mogelijkheid moet worden aangegrepen om vervolgens na negenen buiten af te spreken met als smoes de verkiezingen.
