Het drama van De Bonte Wever: vandaag precies twintig jaar geleden

Drama. Voor het dorp Slagharen, voor eigenaar Hennie van der Most en voor tal van gasten die hun uitje letterlijk in rook op zagen gaan. In dikke rookwolken, want in de wijde omgeving was te zien dat er iets flink in brand stond in het dorp. Dat een kleine brand zich razendsnel kan uitbreiden in het complex, is echter al jaren bekend.

De 7 mei van 2001 lijkt aanvankelijk op een doorsnee 7 mei. Niks bijzonders. Maar aan het begin van de maandagmiddag sluipt een vuurtje vanuit de saunaruimtes door de rest van het complex. Binnen anderhalf uur staat De Bonte Wever volledig in brand.

Van de 16.000 vierkante meter aan zwembad, tennisbaan, bioscoop, dansvloer, restaurant en hotel blijft niks over. Een naastgelegen monumentale boerderij wordt ook door de vlammen verzwolgen. Wonder boven wonder raakt niemand gewond.

Het dorp Slagharen verliest een publiekstrekker. Eigenaar Van der Most kocht de voormalige weverij in 1980 om er een zwem- en saunacomplex van te maken. In zijn privézwembad- en sauna ontving hij al gasten tegen betaling. De gemeente Hardenberg stak daar een stokje voor en dus ging de ijzerhandelaar op zoek naar nieuwe mogelijkheden. De fabriekshallen worden omgetoverd tot toeristenmagneet.

Van der Most verplaatst na de brand de activiteiten van Slagharen naar Assen. Daar is hij eigenaar van zalencomplex en zwembad DeSmelt. Een hard gelag voor Slagharen. Veel van de 350 werknemers komen uit het dorp, ze zien hun baan verdwijnen. Maar ook als voorziening valt er een gat: de helft van de oudere inwoners maakte gebruik van het zwembad.

In 2003 brandt de laatste schuur op het Bonte Wever-terrein in Slagharen ook nog af, in 2004 maakt Van der Most bekend dat er definitief geen nieuwe Bonte Wever in Slagharen komt. Een nieuwe Bonte Wever onder Van der Most komt er überhaupt niet: na veel gedoe met de gemeente Assen over een te bouwen hotel, stapt hij uit DeSmelt. Zijn goede vriend en Heracles Almelo-voorzitter Jan Smit koopt het complex en doopt het in 2009 om tot De Bonte Wever Assen.

Na de brand doet het Nederlands Instituut voor Brandweer en Rampenbestrijding (Nibra) onderzoek. Een van de pijnlijke conclusies is dat de brandveiligheid al lang niet op orde was. De gemeente Hardenberg grijpt meerdere jaren niet hard in, ondanks herhaalde waarschuwingen van de brandweer sinds begin jaren 80. De relatie met Van der Most en de economische belangen van De Bonte Wever zorgen voor terughoudendheid bij het gemeentebestuur.

Ook de rol van de brandweer zelf en de houding van Van der Most ('vertragend') laten volgens het onderzoek flink te wensen over.

Pijnlijk genoeg vindt er uitgerekend op 7 mei 2001 's ochtends een overleg plaats tussen medewerkers van De Bonte Wever en de officier preventie van de brandweer. "Het gesprek gaat over een aantal aanpassingen inzake de brandveiligheid", schrijft het Nibra. "Tijdens de lunchpauze breekt de brand uit die het complex geheel in as legt."

Waar de brand precies is begonnen, kan niet worden vastgesteld. Mogelijk kon de hitte van de sauna niet goed afgegeven worden aan de buitenlucht, doordat er nieuwe isolatie was geplaatst. Het hout rond de cabine werd daardoor te heet. Ook kortsluiting in de goederenlift kan een oorzaak zijn geweest. Een losse lampfitting die op een plankje in de sauna lag, behoort ook tot de mogelijkheden.

Dat een vuurtje zich, door gebrek aan maatregelen, snel tot een kolossale brand kan ontwikkelen, is al jaren duidelijk. Het blijkt ook in praktijk. Nadat medewerkers hebben ontdekt waar de vlammen zijn, lukt het ze niet om het brandje te blussen. Ook de brandweer kan het icoon van Slagharen niet meer redden.