Aantal zelfdodingen in agrarische sector neemt zorgwekkend toe

Christel van Raaij van AgroZorgwijzer vertelt dat niet alleen boeren die stoppen met hun bedrijf de donkere wolken boven het erf zien opstapelen, het stille leed reikt verder. Ook boeren die bezig zijn met de vragen 'Hoe kan ik mijn bedrijf toekomstbestendig voortzetten, aan alle eisen voldoen en nog steeds een boterham verdienen?' worstelen soms met psychische problemen.

"De onzekerheid speelt een grote rol en die onzekerheid over de toekomst is groot voor veel boeren, tuinders en vissers."

De toename in het aantal zelfdodingen in de agrarische sector is reden voor 113 zelfmoordpreventie om sinds 2019 actief in te zetten op preventie, samen met verschillende andere partijen. Per dag in heel Nederland stappen vijf mensen uit het leven en zijn er 25 pogingen tot zelfdoding. Dat komt neer op 10,6 mensen op 100.000. Dat blijkt uit cijfers van 113 zelfmoordpreventie.

Christel weet dat het praten over suïcidale gedachten en psychische problemen nog steeds taboe is. "Erover praten helpt, maar dat zit niet in de boer of tuinder, ik denk dat dat ook het stukje plattelandscultuur is. Een boer werkt heel zelfstandig, lost zelf zaken op, moppert misschien een keer op de veroorzaker in zijn ogen en gaat dan weer aan het werk. Maar als die gedachten steeds zwaarder worden kan het verkeerd gaan en kom je er zelf niet meer uit."

Buren, familie en erfbetreders (zoals de veearts, adviseurs of de chauffeur van de melkwagen) die denken dat het niet goed gaat, kunnen altijd hulp inschakelen bij een huisarts of een professionele zorgverlener. Maar soms is het doorvragen of het echt goed gaat al een stap in de goede richting.

"Signalen als verrommeling van een erf, of iemand die altijd naar bijeenkomsten gaat en nu nooit meer komt, kunnen wijzen op problemen. Maar ook de andere kant kan een teken aan de wand zijn. Dat iemand ineens het erf heel netjes wil achterlaten of normaal nooit tijd heeft voor een praatje en dan juist uitgebreid wil koffiedrinken. Het is niet altijd duidelijk of eenduidig. Let op verandering, dat is wat wij adviseren."

De angst om door te vragen kennen ze bij AgrioZorgwijzer ook, voor je het weet voel je jezelf een maatschappelijk werker. "Dat is niet nodig, wees daar ook niet bang voor. Als mens kan je prima doorvragen hoe het met iemand gaat, maar schakel hulp in als het echt acuut is."

De gouden tip om mensen te helpen is er eigenlijk niet. Maar uitgaan van je eigen kracht zodat je beter kan omgaan met bijvoorbeeld kritiek is belangrijk. Soms helpt het door met een erfcoach te praten als de gesprekken aan de keukentafel vastlopen.

Samen met de GGD IJsselland en 113 zelfmoordpreventie is een speciale film gemaakt gericht op de agrarische sector, Waarom niet Eerder. Eigenlijk is het een aanvulling op de film die begin 2021 werd gepubliceerd. De kernboodschap is praten en hulp vragen, preventie.