Nieuws

Eerste resultaten onderzoek sociale misstanden in Enschede: 'Te veel gedacht vanuit regels in plaats van inwoners'

De Commissie Menselijke Maat, met Jan Dirk Pruim, Anne Mieke Zwaneveld en Gijsbert Vonk
De Commissie Menselijke Maat, met Jan Dirk Pruim, Anne Mieke Zwaneveld en Gijsbert Vonk © Pro-facto, commissie Menselijke Maat Enschede
Bestrijding van fraude en misbruik heeft in de gemeente Enschede de overhand gekregen. In een tussentijdse evaluatie van een onderzoek naar de uitvoering van de taken in het sociaal domein trekt de Commissie Menselijke Maat Sociaal Domein Enschede een vergelijking met de Haagse mores zoals die aan het licht kwam rond de toeslagenaffaire.
Voor het onderzoek is de onderzoekscommissie in gesprek gegaan met tientallen inwoners, maatschappelijke organisaties, sociaal advocaten, ambtenaren en bestuurders. Uit het tussenrapport blijkt dat er sprake is van een zeer verdeeld beeld over de werkwijze van de gemeente.

Niet gehoord

Met name onder inwoners en maatschappelijke organisaties bestaat het beeld dat de gemeente te weinig oog heeft voor de situatie van kwetsbare mensen. "Met ons wordt geen rekening gehouden", zegt een van de inwoners die zich onheus bejegend en niet gehoord voelt.
Ieder krijgt wat hem of haar toekomt.
Gemeenteambtenaar Enschede
De gemeente voelt zich aangevallen en reageert juist defensief op dergelijke aantijgingen. Volgens de onderzoekscommissie bestaat er onder ambtenaren zeker een wil om 'het' anders te doen, maar zijn zij zich van geen kwaad bewust. De suggestie van persoonlijk leed als gevolg van gemeentelijk handelen wordt bijvoorbeeld verworpen.

Menselijke maat niet geleverd

Toch zegt de commissie te zijn geconfronteerd met diverse voorbeelden van situaties waarin de 'menselijke maat' nog niet wordt geleverd. "Uit de voorbeelden ontstaat een beeld dat de sociale voorzieningen nog steeds aanbod-gestuurd zijn", zegt voorzitter Gijsbert Vonk van de Commissie Menselijke Maat Sociaal Domein Enschede. "Dat er sprake is van schotten tussen verschillende wettelijke taken en dat wordt gedacht en gehandeld vanuit regels in plaats van de reële behoeften van de inwoners."
Als belangrijke reden voor de aanbod-gestuurde werkwijze van de gemeente Enschede noemt de onderzoekscommissie de financiële opgaven waarvoor de gemeente Enschede de afgelopen tien jaar heeft gestaan. Bestrijding van fraude en misbruik heeft de overhand gekregen. Het beleid in Enschede vertoont daarmee sterke gelijkenissen met de Haagse mores, constateert Vonk.

Toeslagenaffaire

De toeslagenaffaire heeft deze schaduwkant volgens de commissie aan het licht gebracht. Inwoners die niet goed meekomen qua zelfredzaamheid kunnen door strikte naleving van regels in de klem raken. In haar vervolgonderzoek zal de onderzoekscommissie uitwerken welke mogelijkheden er zijn om af te wijken van de regels en die tevens recht doen aan de belangen en behoeften van de kwetsbare inwoners.

Gematigd positief

René Beunders is één van de pleitbezorgers voor het onafhankelijke onderzoek naar de menselijke maat. De tussentijdse resultaten stemmen hem gematigd positief. "De commissie formuleert haar tekst voorzichtig maar heeft nu al voldoende signalen hoe het gesteld is met de menselijke maat. Ik hoop dat de commissie over een paar maanden met keiharde conclusies komt in plaats van vrijblijvende aanbevelingen. Zodat zowel de gemeenteraad als het college van burgemeester en wethouders en de ambtelijke organisatie weten wat er moet gebeuren om de menselijke maat in de praktijk toe te passen."
Hoewel het werkelijke onderzoek de komende tijd dus nog verder gaat, heeft de gemeenteraad van Enschede de onafhankelijke commissie gevraagd om een tussentijdse evaluatie. In een digitale openbare vergaderingen worden donderdag 8 juli de bevindingen over mogelijke misstanden bij de uitvoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en de Participatiewet (bijstand) toegelicht.

Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie? Tip de redactie via WhatsApp of via de mail.