Wéér een boerenprotest in Den Haag: heeft het nog wel nut?

1 oktober 2019, voor veel boeren een historische dag. Massaal gingen ze op de trekker naar Den Haag. Een actie die volop in de publiciteit kwam, mede doordat het verkeer deels plat kwam te liggen. Zo slaagde agrarisch Nederland erin aandacht te krijgen voor hun situatie in de stikstofcrisis Er volgden nog twee protestacties in Den Haag en er werden meerdere keren distributiecentra van supermarkten geblokkeerd. Onder meer in Zwolle en Raalte.

Volgens communicatie- en reputatiedeskundige Derk Moor kijkt iedere Nederlander anders naar die acties. "Dat heeft ook te maken met waar je vandaan komt. Als je uit het stedelijk gebied komt, zal je je waarschijnlijk sneller ergeren dan als je van het platteland komt."

Grote en harde acties zijn in Nederland niet gebruikelijk, vooral omdat Nederland vooral te boek staat als 'overlegland' en politici relatief goed benaderbaar zijn. "Normaal gesproken is de boerenstand juist erg goed in lobbyen, alleen heeft de stikstofcrisis tot wat barstjes geleid. Ook onder de boeren zelf. Dat zie je aan de losse actiegroepen die daardoor zijn ontstaan."

Lees meer: Boeren willen opnieuw actievoeren in Den Haag: "Onze toekomst wordt van alle kanten bedreigd"

Waar eerder de boeren zich voornamelijk onder de vlag van LTO verenigden, is door de stikstofcrisis een versplintering tot stand gekomen. Zo zijn onder meer Farmers Defence Force en Voll Gass ontstaan. "Inmiddels is de situatie zo geworden dat de boeren op de achterste benen staan, kijk maar naar het rapport van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) waarin staat dat bijvoorbeeld in Overijssel de landbouw in de toekomst onmogelijk lijkt. Dan wil je in actie komen."

Het tegengaan van een halvering van de veestapel, hogere prijzen voor producten of willen voorkomen dat landbouw plaats moet maken voor woningbouw. Je zou zeggen dat alleen de beleidsbepalers daar zeggenschap over hebben, toch speelt de publieke opinie een grote rol. "Als je naar de vragen kijkt die in de Tweede Kamer worden gesteld, dan komen die grotendeels voort uit de publieke opinie. Dus als je die opinie meekrijgt, bereik je de politici ook."

Toch schuilt er een gevaar in het steeds actievoeren. "Je hebt nu wel het risico dat bij het bredere publiek de gedachte rijst 'nu weten we het wel'. Er zijn drie groepen. De boerenachterban die er al is, die zal worden gesterkt door de acties. Daarnaast de groep die tegen is, deze zal tegen blijven. Als derde gaat het om die neutrale tussengroep. Die wil je met je mee krijgen. Of je hen mee of tegen krijgt, dat ligt aan het beeld van de actie. Want eigenlijk is het een soort campagne, zoals je dat ook bij politieke partijen ziet."

Volgens Moor is één ding erg belangrijk tijdens de protesten: niet uit de bocht vliegen. Want dan kan de publieke opinie zich snel tegen je keren. "Zoals in Groningen waar de deur van het provinciehuis werd ingereden, een doodskist met de naam van een Kamerlid of een politicus die thuis wordt opgezocht. Mensen kunnen vinden dat het te ver gaat, dan verlies je sympathie. Acties zoals een boerenburgerontbijt in Den Haag na de acties, dat was als goedmakertje vanwege de overlast. Dat zal juist sympathie kweken."