Rapport over wolf in Nederland: aantal zal toenemen, goede bescherming van vee noodzakelijk

Overijssel is, samen met Drenthe, de belangrijkste doorgang voor wolven die vanuit Duitsland ons land binnenkomen. Op dit moment is er nog geen sprake van vestiging in onze provincie, maar mogelijk wordt dat in de toekomst nog anders.

Het nieuwe rapport is gemaakt in opdracht van BIJ12, het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en het Interprovinciaal Overleg. Het huidige wolvenbeleid, het Interprovinciaal Wolvenplan, is aan herziening toe en de studie geeft zo feitelijk mogelijk antwoord op vragen die gesteld zijn in het kader van die herziening.

"Wolven horen hier thuis en kunnen prima leven in een land als Nederland, helemaal als we bereid zijn rekening met de natuur te houden", aldus de onderzoekers.

Het vorige rapport over de wolf werd in 2012 gepubliceerd, drie jaar voordat de wolf zich voor het eerst in 150 jaar weer in Nederland liet zien. Inmiddels zijn er meer dan dertig wolven in Nederland geweest, zijn vijf wolven gevestigd in ons land en is op de Veluwe sprake van een roedel: een paar met meerdere jongen. De afgelopen jaren hebben daardoor een schat aan nieuwe informatie opgeleverd over het roofdier in Nederland.

"Het is een unieke situatie", aldus onderzoeker Hugh Jansman. "Nooit eerder vestigde de wolf zich in een land met zo’n hoge mens- en veedichtheid." De komende jaren zal het aantal wolven in Nederland waarschijnlijk verder toenemen, door geboorte en door immigratie van wolven uit omliggende landen. In Duitsland groeit het aantal al jaren, ook langs de grens met Nederland, en in de zoektocht naar nieuwe leefruimte zullen jonge dieren ook naar Nederland komen.

Twee analyses uit 2012 laten zien dat er ruimte is voor 16 tot 89 roedels, waarbij onder meer is gekeken naar geschikte natuurgebieden, aanbod van wild, aanwezigheid van mensen en bebouwing. Gemiddeld heeft een roedel vijf dieren, wat neer zou komen op maximaal ruim 830 wolven. Of zich überhaupt zoveel wolven in Nederland zullen vestigen is de vraag. Op dit moment is van zeven wolven bekend dat ze zich hier definitief hebben gevestigd, maar de vestigingsfase is nog relatief kort geleden begonnen.

Op dit moment is er in Overijssel nog geen sprake van vestiging en hebben we alleen te maken met zwervende wolven. In het rapport wordt gesproken over een aantal corridors, doorgangsgebieden voor wolven, waarvan twee door onze provincie lopen. De ene loopt van midden-Drenthe via midden-Overijssel naar de Achterhoek, de andere is een aftakking van midden-Overijssel naar de Veluwe. De meeste wolven die in Nederland zijn (geweest), zijn via Drenthe of Overijssel ons land binnengekomen.

Een probleem tijdens die trektochten is dat wolven meerdere keren schapen hebben aangevallen om te kunnen eten. De gevestigde wolven op de Veluwe eten voornamelijk wild, maar zwervers gaan vaker voor de 'gemakkelijke' hap en dat zijn meestal schapen. Goede bescherming van het vee is dus van groot belang. "Hoewel veruit de meeste schade aan vee momenteel niet door wolven maar door honden en vossen wordt veroorzaakt, is een goede bescherming van vee tegen wolven essentieel om een duurzame co-existentie mogelijk te maken", aldus de onderzoekers.

De beste bescherming is volgens het rapport het installeren van een goede afrastering met elektriciteit, waar mogelijk in combinatie met kuddebewakingshonden en een herder. Door wolven te leren dat schapen aanvallen een groot risico oplevert - van pijn door schokken of een gevecht met een bewakingshond - zal het roofdier de schapen sneller met rust laten. "Als een wolf of hond tegen een stroomdraad aanloopt, leert het dier snel genoeg dat 'ie daar uit de buurt moet blijven. Maar dan moet je dat wel consequent doen, want anders heeft het geen zin."

Lees meer: Statenfracties VVD en SGP willen update over wolvenplan provincie

Veehouders kunnen op dit moment compensatie krijgen voor de schade die de wolf veroorzaakt. Dat is echter volgens veel veehouders niet voldoende, zij willen bijvoorbeeld dat beveiligingsmaatregelen ook vergoed worden, om zo aanvallen te voorkomen. Maar, uit cijfers blijkt dat in gebieden waar maatregelen wel vergoed worden, de animo niet groot is. "Zelfs in hotspots als de Veluwe en Drenthe waar de wolf schade heeft veroorzaakt, zie je dat er weinig subsidie wordt aangevraagd. Ik kan me voorstellen dat dit beleid anders wordt in de toekomst", zegt Jansman.

"De gemiddelde omvang van een wolventerritorium is 200 vierkante kilometer, dus als een roedel zich ergens vestigt, dan weet je waar je maatregelen zou moeten nemen. Niet alles is voorspelbaar en controleerbaar, incidenten met een zwervende wolf zullen voorkomen. Controle bestaat niet in de natuur."