Koeienmest als oplossing voor de hoge gasprijs? Deze Overijsselse boeren zijn enthousiast

Melkveehouder Erik Back uit Lutten nam de boerderij van zijn opa over. Hij hield twaalf koeien, maar inmiddels is het bedrijf uitgegroeid tot een boerderij met 140 melkkoeien. Ook fokt hij zijn eigen stiertjes. Op het terrein van Back wordt flink gebouwd. "We hebben deze boerderij de Future Farm genoemd, omdat we hier allerlei innovaties uitvoeren", vertelt Back trots.

Op de boerderij van Back wordt al methaangas omgezet in biogas. Achter de koeienstal staat daarvoor een grote mestvergister waar mest van meerdere boeren in komt. "De vergister werkt als een soort van vijfde maag. De temperatuur is ongeveer hetzelfde als die van een koe. Het methaangas dat altijd uit koeienmest vrijkomt, kunnen wij omzetten in groengas."

Back levert veertig kuub gas per uur. Volgens Michiel van Dam van Enexis een goede ontwikkeling. "Als alle boeren in Nederland zouden meedoen met het vergisten van mest, kunnen ze bijna de helft van de beoogde hoeveelheid groengas leveren", vertelt hij.

De melkveehouder uit Lutten denkt dat dat nog veel meer kan worden. "We zijn bezig met een geheime ontwikkeling. Daardoor kan stro-mest wel vijf keer zoveel groengas produceren." Erik grijnst, maar laat er verder niks over los.

Zo'n vijftig kilometer verderop doet melkveehouder Erik Kuiper uit Denekamp het anders. Hij heeft samen met vijf andere boeren uit de directe omgeving een gashub gemaakt, dat is een plek waar gas direct het gasnetwerk wordt ingevoerd. "We zitten in Nederland zo dicht op elkaar. We kunnen als boeren leidingen makkelijk aan elkaar sluiten en dan leveren aan een groot bedrijf dat biogas kan gebruiken."

Biogas is niet hetzelfde als groengas, maar komt wel uit diezelfde mest. "Wij hebben een ketel aangeschaft die ons biogas omzet naar warmte voor de kassen van plantenteler Aarninkhof en samen hebben we geïnvesteerd in een grote wateropslag waar de warmte zes dagen in opgeslagen kan worden."

Voor dit gashub-systeem werken deze boeren met dagverse mest. "Dan vervliegt er zo min mogelijk methaan en kunnen we met één kuub mest dertig kuub biogas leveren." Elke boer die mee doet heeft een kleine vergister achter de stal staan. Alle boeren zijn op elkaar aangesloten en leveren samen genoeg biogas voor twee grotere bedrijven in de buurt. Om zo min mogelijk verlies te hebben, wordt het gas dat omgezet is in warmte, opgeslagen in een grote waterbuffer die 6 dagen warmte kan vast houden.

Deze Twentse coöperatie heet IJskoud en wil graag in de toekomst aansluiten op het net, zodat ze hun biogas ook om kunnen zetten in groengas, zodat ze kunnen leveren aan huishoudens en industrie. "Als alle boeren in Twente mee zouden doen, kunnen we misschien wel alle Twentse industrie voorzien van gas," vertelt Kuiper enthousiast.

Boeren en ook andere bedrijven die groengas willen leveren, kunnen daarvoor een subsidie ontvangen. "Helaas word je niet rijk van het leveren van groengas", grapt boer Back. "Deze subsidie wordt afgesteld op de gasprijs en je krijgt de eerste twaalf jaar een vast bedrag. Wij verdienen voorlopig dus niet meer wanneer de gasprijs omhoog gaat."

Back is trouwens een van de weinige Overijsselse boeren die met groengas is aangesloten op het net. "We hebben Cogas gebeld en dat ging vrij eenvoudig. We moeten ons wel houden aan een bepaalde hoeveelheid, maar ook als we wel meer zouden gaan produceren kunnen we een leiding naar de hoofdleiding leggen."

Back levert op dit moment gas voor 300 huishoudens. "24 november is er een open dag op de boerderij en kan iedereen komen kijken hoe het werkt."

Michiel van Dam, innovator bij Enexis Netbeheer, vindt het een hele goede ontwikkeling. "Netwerkbeheerders zijn verplicht om boeren en bedrijven die groengas willen leveren, aan te sluiten. Ook al vonden sommigen dat in het begin wat spannend, inmiddels weten alle beheerders hoe het moet."

Volgens Van Dam is vaak de vergunningverlening het grootste obstakel. "Gemeentes en provincies zouden dat makkelijker moeten maken. Helaas schrikt het bewoners vaak af, omdat er meer verkeer met mest voorbij komt."

Melkveehouder Back vindt dat de politiek de boeren meer moet betrekken bij de oplossingen van allerlei grote problemen. "Het geld dat nu naar vertrekkende boeren gaat, zou juist aan boeren gegeven moeten worden om dit soort innovaties op hun terrein te zetten." Bovendien vinden alle partijen het jammer dat groengas op dezelfde manier belast wordt als aardgas.

Volgens de berekeningen van Van Dam is er in Nederland te weinig koeienmest om te voldoen aan de totale gasbehoefte. "Onze ambitie is om twee miljard kuub groengas te leveren in 2030. Dat is om te verduurzamen. Als alle melkveehouders meedoen, kunnen ze met de huidige technieken 800 miljoen kuub leveren. Maar het totale gasverbruik in Nederland ligt op dit moment rond de 40 miljard kuub. Dus we moeten allemaal nog steeds isoleren, verduurzamen en de gasbehoefte verlagen."