Emine zorgde dag en nacht voor haar dementerende ouders: "Ik ging er zelf aan onderdoor"

Het verhaal van Emine staat niet op zichzelf. Mantelzorgers met een migratieachtergrond gaan veel vaker over hun eigen grenzen heen. Culturele verschillen spelen daarbij een rol: "Als kind zorg je voor je ouders, punt. Dat is je plicht, daar ben je voor op de wereld gezet", vertelt Emine, die werd geboren in Turkije en op haar twaalfde in Nederland kwam. "In ons gezin ben ik al heel jong aangewezen om te zorgen. Mijn broers en zus gingen naar school, ik mocht niet. Ik hielp thuis met de schapen. Ik werd dus al jong klaargestoomd voor de taak die ik nu nog steeds heb."

"Wassen, eten maken, stofzuigen, dat stelt niks voor, dat is makkelijk voor een mantelzorger", vertelt Emine terwijl ze het huis van haar moeder aan kant maakt, "het zijn de psychische problemen die het zwaar maken. Door de dementie werd mijn vader soms heel agressief. Dat werd echt gevaarlijk, ik was bang dat hij mijn moeder wat aan ging doen."

"Elke keer als ik de sleutel van de deur omdraaide, was ik bang; leven ze nog? Ik kon ze geen seconde alleen laten." Emine voelde zich verplicht om haar baan op te zeggen, zodat ze 24 uur per dag haar ouders kon verzorgen. Een loodzware taak: "Je gaat steeds verder over je grenzen heen, steeds een stapje. En dan heb je op een gegeven moment een ravijn. Één millimeter verder, en dan stort je erin".

En Emine viel. De zorg werd zo zwaar dat ze het niet meer aankon. Met veel moeite wist ze voor haar vader een plek in een verpleeghuis te regelen, al was een deel van haar familie daar op tegen. Zelf zocht ze ook hulp en kwam terecht bij het steunpunt Mantelzorg van ZwolleDoet!.

Om aandacht te vragen voor de lastige positie van mantelzorgers met een migratieachtergrond heeft ZwolleDoet! een documentaire gemaakt. In de film Ik Zie Jou vertellen vier mantelzorgers met een migratieachtergrond hun persoonlijke verhaal. Ook Emine heeft aan de film meegewerkt.

Initiatiefnemer Pien Bos van ZwolleDoet! wil met de film vooral het gesprek over mantelzorg binnen verschillende culturen op gang brengen: "We vellen geen oordeel, vertellen ook niet wat mensen moeten doen, maar we willen wel bespreekbaar maken hoe mantelzorg ervaren wordt in verschillende culturen. Als jij mantelzorger bent, waar heb jij steun bij nodig, wat is voor jou in jouw situatie helpend?"

De stap om je vader of moeder op te geven voor een verpleeghuis is extra moeilijk als de oudere de taal niet goed beheerst. Ook zorgcentra moeten zich bewust worden van de culturele verschillen, ziet Pien; "Zorgcentra zijn er nu meestal niet op ingesteld, met gezellige bingo-avondjes of meezingen met Nederlandse artiesten. Als je altijd de zorg in je eigen kring hebt opgelost, is de stap naar buiten wel heel groot. Hier in de regio is ook nauwelijks zorgpersoneel met een migratieachtergrond."

Emine vindt het moeilijk om te zien dat haar vader niet begrepen wordt in het verpleeghuis: 'Vroeger kon hij zich wel redden met het Nederlands, maar door de dementie is hij dat kwijt. De verpleging is echt top, ze doen enorm hun best, leren Turkse woordjes om hem beter te kunnen helpen. Maar zijn gevoelens, wat gaat er in hem om, daar heb je echt iemand voor nodig die zijn taal spreekt."

Nog steeds heeft Emine een dagtaak aan de zorg voor haar ouders. Elke ochtend en middag is ze bij haar moeder, en tussendoor gaat ze naar haar vader in het verpleeghuis. Toch laat ze zich niet meer zo meeslepen: "Ik zorg nu beter voor mezelf, dan pas kan je ook voor een ander zorgen. Ik geef af en toe mijn hoofd rust in de natuur, of met een goed boek. Ook schrijf ik graag en ik geniet nu weer veel meer van mijn kleinkinderen."

Emine wilde graag aan de film meewerken om het taboe te doorbreken dat je in haar cultuur geen hulp zou mogen vragen: "Ik schaam me er niet voor, ik wil het er juist graag over hebben. Je merkt pas dat je beter voor jezelf moet zorgen als je bent omgevallen, maar alsjeblieft, laat dat niet zover komen. Niet iedereen kan weer uit dat ravijn klimmen. Vallen kan heel snel gaan, maar de weg omhoog is heel moeilijk."

De documentaire Ik Zie Jou is geen standaard voorlichtingsverhaal geworden. De filmmaker heeft gekozen voor een haast poëtische aanpak, vertelt Pien Bos van ZwolleDoet: "We willen laten zien en voelen wat het betekent om mantelzorger te zijn, wat er in hun hoofd omgaat, zodat je er over gaat nadenken. We bieden geen kant en klare oplossingen, maar we willen het gesprek op gang brengen, en ik vind dat dat op deze manier ontzettend goed is gelukt."

De film Ik Zie Jou gaat op 9 december online in première. Iedereen die dat wil kan de film dan bekijken. Geïnteresseerden kunnen dan ook in gesprek met de hoofdpersonen uit de film. Meer informatie over de film en hoe je je kan aanmelden is te vinden op de site van ZwolleDoet!