Nieuws
Al die bomenkap bij de Lemelerberg, is dat nou nodig? "Bos groeit overal"
Vele, ja vele honderden boomstammen liggen er opgestapeld, op verschillende plekken langs wegen en zandpaden. Het resultaat van het kappen van twintig hectare bos bij de Lemelerberg. En dat is dan alleen nog maar van dit jaar. Volgend jaar gaat de bijl in nog eens twintig hectare, en dan zijn er in totaal ruim tweehonderd voetbalvelden (110 hectare) aan bos verdwenen. Natuurherstel, heet dat - hoe tegenstrijdig dat ook mag klinken. "Bos groeit overal"
Je kunt er als wandelaar niet omheen. Alleen al wie met de auto naar de Lemelerberg komt - en gewend was om aan te komen rijden in een bos, kijkt gek op. Want dat bos, dat is niet meer. In plaats daarvan ligt er een bos hout voor de deur bij het Theehuis. Opgestapelde, kale stammen.
Bij de Leeuw van de Lemelerberg, achter datzelfde Theehuis, kun je goed zien wat dat betekent. Het uitzicht is opeens weidser. "Daar, bij die kerktoren, dat is Raalte", zegt Rien Heerdink, terwijl hij de te volgen kijkrichting aanwijst. "Tot voorkort kon je hier misschien honderd, hooguit tweehonderd meter ver kijken."
Zien hoe het gaat worden
Heerdink is projectleider van Landschap Overijssel. Samen met zijn collega, ecoloog Mark Zekhuis, laat hij zien wat er op de Lemelerberg gebeurt. Zekhuis neemt ons om te beginnen mee naar de andere kant van de Leeuw. "Hier kun je alvast een beetje zien hoe het gaat worden." Ook Zekhuis wijst: "Kijk, daar hebben we de heide terug gebracht, zodat dit heideveld hier met dat veld daarachter is verbonden." Het veld daarachter kun je nog nét zien.
De natuur rond de Lemelerberg verdroogt en verzuurt, en de heidevelden liggen te geïsoleerd. Daardoor is de natuur kwetsbaar, en dreigen plant- en diersoorten te verdwijnen, zegt Zekhuis. Hij is daarom razend enthousiast over de bomenkap. Zelfs op een ogenschijnlijk kale zandvlakte, kijkt hij nog verrukt om zich heen. "Ik word hier heel gelukkig van", zegt hij. "Ik zie overal jonge heide, ik zie pilzegge, rode bosbes, blauwe bosbes."
Zekhuis ziet vooral de heide die het gáát worden. Weer gaat worden. Want dat is wat Landschap Overijssel doet; herstellen wat het ooit was. Die bomen, die staan - of: stonden - er nog geen honderd jaar.
De bomen zijn deels aangeplant, omdat door overbegrazing van de heide er zandvlaktes waren ontstaan. Om die te bedwingen, werden de bomen geplant. En bomen, die planten zichzelf wel voort. Want, zo zegt Zekhuis: "Als we niets doen, wordt alles bos in Nederland. En dat belemmert de groei van de heide. Die is hier verdwenen."
Uitsterven
Natuurherstel dus, in opdracht van de provincie Overijssel - met als doel om de biodiversiteit te verbeteren. Vanuit de Europese Unie zijn er doelen opgelegd, vanwege de status als Natura 2000-gebied. Daardoor moeten plant- en diersoorten worden beschermd. "Meer heide is goed voor insecten, zeldzame vogels, en de zandhagedis. Die profiteert van heidecorridors", zegt Heerdink.
"Bos is voor vele soorten een keiharde barrière. Ze gaan er dus niet doorheen, en daardoor was hun leefgebied te klein geworden", legt Zekhuis uit. Door de heidevelden met elkaar te verbinden, hebben ze dus letterlijk weer leefruimte. "Als we niet ingrijpen, zouden er uiteindelijk soorten uitsterven."
Geen totale kaalslag
In eerste instantie verdwijnt er 110 hectare aan bos in het gebied, en als het aan Zekhuis ligt worden dat zelfs 150 hectare. Zeg maar driehonderd voetbalvelden. Dat was ook de oorspronkelijke opdracht, maar over die laatste veertig hectare wordt nog gesteggeld. Ook vanwege protesten tegen de kap. "Het gebeurt alleen als het echt nodig is", zegt Zekhuis.
Natuurlijk, met het kappen van zoveel hectare bos verdwijnen er heel veel bomen. Maar een kaalslag van Zuid-Amerikaanse proporties is het niet: "Hier op dit stuk, is zo'n veertig procent van de bomen blijven staan." Sowieso blijft in het natuurgebied ook genoeg bos over.
Pijn
"Het nieuwe landschap zal zeker anders worden beleefd", denkt Heerdink. "Het is opener, heeft meer variatie en biedt meer vergezichten." Begrijpen ze wel dat mensen het zonde vinden, dat al dat bos wordt gekapt? "Jawel, dat begrijp ik wel", zegt Zekhuis. "Ik kan me heel goed voorstellen dat mensen dit ook mooi vinden."
Maar pijn? Nee, pijn doet de bomenkap hem niet. "Hier kiezen we voor heide. Hier hebben we de kans... deze heide kan ik nergens anders realiseren."
Lees meer:
Paradijs
En wanneer is het klaar? "Dat duurt nog wel een jaar of tien, voor het hier (op een kale vlakte, red.) vergelijkbaar is met daar - maar die heide is ook al honderd jaar oud. Maar over vijf jaar is er hier al wel veel heide hoor, dan is het al wel voor de helft bedekt."
En tot die tijd? Oog hebben voor het kleine dat groeit, luidt het devies. Is de kaalgeslagen vlakte eigenlijk ook een paradijs? "Ja", zegt Zekhuis lachend. "Beauty is in the eye of the beholder."