Boeren over regeerakkoord: "Lat stikstofvermindering te hoog, blij dat halvering veestapel van tafel is"

Waar boeren bang voor waren sinds de kreet 'halveren van de veestapel' in politiek Den Haag viel, staat niet zwart op wit te lezen in het regeerakkoord. Provincies gaan samen met de agrarische sector per gebied bekijken welke maatregelen nodig zijn om de uitstoot en neerslag van stikstof op natuur te verminderen. Maar in het plan wordt ook gekeken naar waterkwaliteit, bodem en biodiversiteit en dat zijn forse opgaves.

In het regeringsakkoord van VVD, CDA, D66 en de ChristenUnie is 25 miljard euro gereserveerd voor een 'transitiefonds'. Het gros van die miljarden is bedoeld om boeren naast kwetsbare natuur uit te kopen of te verplaatsen. Daarnaast worden boeren geholpen om te schakelen naar natuur-inclusieve landbouw en is er geld voor technische innovaties om stikstof te verminderen. De stikstofvermindering wordt wel versneld uitgevoerd: in 2030 moet 50 procent van de stikstofuitstoot zijn verminderd.

Inzet bij het opkopen en verplaatsen van boeren is vrijwilligheid, maar als het nodig is blijft de juridische mogelijkheid van onteigenen van boeren.

"Vrijwilligheid is geen vrijblijvendheid, als het nodig is gaan wij het gesprek aan op het boerenerf" staat te lezen in de landbouwalinea's van het regeerakkoord.

Niet alleen de landbouw moet stikstof verminderen, ook andere sectoren zoals industrie en vervoer worden genoemd.

Boeren zijn onderdeel van de oplossing, zegt LTO, maar dat kost tijd en geld. Van der Tak vindt het jammer dat er meer geld vrijkomt voor stoppers dan voor innovatie van bijvoorbeeld stalsystemen zodat boeren kunnen omschakelen.

LTO wil een sociaal-, en economische doorberekening van de plannen en pleit voor herstel van het vertrouwen. "Het vertrouwen van boeren en tuinders in de politiek is de afgelopen kabinetsperiode gekelderd."

De positie van de boer wordt versterkt: de regeringspartijen willen dat er een eerlijke prijs komt voor producten van boeren, naast waardering. Ook leveranciers, banken en supermarkten moeten zich sterk maken voor de positie van de boer. Er komt een nieuw label voor duurzame producten van Nederlandse bodem tegen een goede prijs. Retail speelt een grote en niet meer vrijblijvende rol om het inkomen van de boer te verbeteren.

Er komt naast landbouwgrond en natuur een nieuwe term, landschapsgrond, waar boeren tegen betaling natuur gaan beheren. Dat is dan onderdeel van het verdienmodel voor boeren.

Farmers Defence Force, de boerenactiegroep, reageert in een vlogje op het regeerakkoord. Voorzitter Mark van den Oever noemt daarin dat het niet de 'dreun is die wij verwachtten, maar dat het venijn nog wel in de details kan zitten'. Hij noemt het veel mooie woorden, maar geeft aan dat de boeren ook zorgen houden om het regeerakkoord. De snelheid van het doel om stikstof te verminderen is niet realistisch, vindt FDF.

Wel is de actiegroep tevreden dat wordt gekeken naar een eerlijke prijs voor boeren en dat de macht van supermarkten wordt aangepakt. Ook is Van den Oever blij dat niet alleen meer wordt gekeken naar de kritische depositie waardes in natuurgebieden. Farmers Defence Force is benieuwd naar de uitwerking van het stikstofplan in de praktijk.

Op het gebied van voer, mest, bodem, dierenwelzijn en pacht wordt ingezet op meer kringlooplandbouw. Zoals het gebruik van meer organische mest in plaats van kunstmest. Inzet komt er ook op dierwaardige veehouderij, waarbij stallen meer zouden moeten worden aangepast aan het natuurlijk gedrag van dieren. Daar is eerder al in de Eerste en Tweede Kamer een wet voor aangenomen.

Een grondbank moet boeren helpen aan meer grond voor extensieve veehouderij en jonge boeren worden gestimuleerd om door te gaan. Inzet op groenere alternatieven voor gewasbeschermingsmiddelen, precisielandbouw en innovatie op het gebied van chemie in de landbouw.

De komende dagen wordt het regeerakkoord behandeld tijdens debatten in de Tweede Kamer.