Nieuws

Boosheid over kanaalbewoners die klapankers moeten laten vastleggen voor compensatie: "Misleiding"

Voormalig hoogleraar Stefan van Baars waarschuwt voor de gevaren van klapankers onder de huizen van kanaalbewoners Almelo-De Haandrik
Voormalig hoogleraar Stefan van Baars waarschuwt voor de gevaren van klapankers onder de huizen van kanaalbewoners Almelo-De Haandrik © RTV Oost
De provincie Overijssel biedt bijna zestig getroffen bewoners van kanaal Almelo-De Haandrik excuses aan. Daarnaast krijgen de bewoners een financiële compensatie van 1000 euro voor het gebruik van verkeerde bouwmaterialen op hun percelen. Voorwaarde is wel ze de aanwezigheid van deze materialen (klapankers, red.) op hun percelen laten vastleggen in een juridisch document. Voormalig hoogleraar Stefan van Baars is geschokt. "Burgers worden misleid. De provincie probeert een illegale situatie te legaliseren."
In december ontvingen de bewoners de brief van de provincie. Daarin staat excuses voor het gebruik van het verkeerde type anker. Het is misgegaan bij de aanleg van wachtplaatsen voor schepen in 2011 en 2012. Toen zijn namelijk zogeheten klapankers gebruikt. Dat zijn lange stalen pinnen met aan het uiteinde een 'anker' dat wordt uitgeklapt en waardoor de pin zich fixeert in de bodem. De ankers waren nodig om de damwanden langs de waterkant mee vast te zetten. In de vergunning stond een heel ander type anker vermeld. Nadat bewoners schade meldden als gevolg van de werkzaamheden, bleek uit een later onderzoek dat klapankers de kans op schade aan huizen vergroot.
Eind vorig jaar, tien jaar na de plaatsing van de klapankers, stuurde de provincie een excuusbrief. Daarin staat: "De klapankers zijn destijds zonder u hierover te informeren aangebracht. Dat is niet hoe het hoort. Wij hadden u hierover moeten informeren en het plaatsen ervan met u vast moeten leggen in een opstalrecht. Wij betreuren de gang van zaken en bieden u hiervoor onze excuses aan."

"Geschreven door juristen"

Voormalig hoogleraar Stefan van Baars windt zich op over bijna elke letter die de provincie schrijft. "Deze brief is geschreven door juristen. Mensen worden misleid. Bewoners krijgen excuses omdat een verkeerd type anker is gebruikt. Met geen woord rept de provincie in de brief over de schade, over het illegale bouwen op andermans grondgebied of over de blijvende overlast door de ankers."
Het opstalrecht is het recht om in, op of boven bijvoorbeeld een stuk grond van iemand anders een gebouw, werk (klapanker) of beplantingen in eigendom te hebben. Het werk, in dit geval de klapankers, die in andermans grond ligt, wordt het opstal genoemd. Het opstalrecht wordt gevestigd in een akte. De provincie Overijssel blijft eigenaar en dus verantwoordelijk voor de klapankers.
In de brief vraagt de provincie de bewoners de aanwezigheid van de klapankers op hun percelen te laten vastleggen in een zogeheten opstalrecht. De kosten die hierbij komen kijken neemt de provincie voor haar rekening. Bewoners die zo'n opstalrecht laten vastleggen, krijgen een financiële compensatie van duizend euro. "Eventuele toekomstige schade door de klapankers komen voor de rekening van de provincie", citeert Van Baars uit de brief. "Dit is natuurlijk een sigaar uit eigen doos. Dit valt onder de noemer gevolgschade. Ze zijn dus sowieso al verantwoordelijk voor toekomstige schade."
Stefan van Baars vindt dat de provincie Overijssel een misleidende brief heeft geschreven aan een aantal bewoners van kanaal Almelo-De Haandrik.
Stefan van Baars vindt dat de provincie Overijssel een misleidende brief heeft geschreven aan een aantal bewoners van kanaal Almelo-De Haandrik. © Eigen foto Stefan van Baars
De hoogte van de vergoeding vindt hij een lachertje. "De mensen zitten voor altijd opgescheept met lange stalen stangen in hun tuinen. Reken maar dat hun huizen hierdoor minder waard zijn geworden. Tien-, twintig-. dertigduizend euro? Zeg het maar. Ik raad het iedereen af om in te gaan op het verzoek van de provincie. Wie zijn handtekening zet is weliswaar duizend euro rijker, maar verspeelt al zijn toekomstige rechten."
Van Baars verwondert zich al geruime tijd over de handelswijze van het Overijsselse provinciebestuur ten opzichte van de bewoners langs het kanaal. Eerder deze maand vroeg hij de Nationale Ombudsman om zich in de kwestie te mengen.
Dat bewoners nu een excuusbrief ontvangen en duizend euro kunnen krijgen vindt hij ronduit schandalig. “De provincie doet in haar brief alsof die ankers daar mogen liggen. Dat klopt niet. De bewoners worden niet op hun rechten gewezen of op het feit dat die ankers daar illegaal liggen. Die ankers moeten gewoon weg en eventuele schade moet worden vastgesteld door een instantie die niet door de dader (lees: de provincie) wordt ingehuurd en aangestuurd.”
De brief is volgens hem exemplarisch voor de handelswijze van de provincie in het dossier kanaal Almelo-De Haandrik. Van Baars: "Het begint al bij het begin. Er is helemaal geen projectplan gemaakt voor de werkzaamheden. Dat is wettelijk verplicht hè. Burgers hebben dan inspraak en er wordt gekeken of er betere oplossingen zijn om het werk uit te voeren en die zijn er zeker. Verder is er zonder toestemming van grondeigenaren gebouwd op hun grondgebied. Is er een verkeerd type anker gebruikt, namelijk één dat gaten in de grond maakt en waarvoor helemaal geen bouwvergunning was aangevraagd."

"Illegale situatie legaliseren"

Hij wijst er ook op dat de klapankers niet goed zijn geplaatst. "Ze liggen te ondiep en zijn te dicht bij de funderingen gezet, waardoor schade is veroorzaakt. Nu wil ze dit misdrijf, want dat is het, legaliseren. Hierbij informeert ze de bewoners onjuist en bepaalt ze als dader zelf de hoogte van de schadevergoeding, die overigens veel te laag is. Dan zegt de provincie in de brief dat de ankers waarschijnlijk geen verdere schade veroorzaken, omdat ze gefixeerd zijn. Dat klopt niet. Er vinden in de toekomst vast weer werkzaamheden aan het kanaal plaats. Het kan bijvoorbeeld nodig zijn om het waterpeil te laten zakken. Dan zouden de ankerstangen verder aangetrokken kunnen worden, waardoor de schade verder gaat."

"We scheppen als provincie helderheid"

Uit de beantwoording op vragen van RTV Oost blijkt dat de provincie Overijssel vindt dat er met de excuses en de financiële compensatie voldoende recht wordt gedaan aan de situatie van de bewoners. Bewoners die kiezen voor het geld en dus de situatie laten vastleggen in een opstalrecht, hebben hier juist veel baat bij, stelt een woordvoerder. “Hiermee scheppen we helderheid over een aantal zaken dat met de klapankers samenhangt. Bijvoorbeeld dat de eigenaar van de woning bij toekomstige bouw- of tuinwerkzaamheden rekening houdt met de aanwezigheid ervan. Hier staat dus tegenover dat wij compensatie bieden als de aanwezigheid van de klapankers leidt tot hogere kosten voor de bewoner.”
Verder wordt in het opstalrecht vastgelegd dat de provincie toekomstige schade door de klapankers vergoedt, hoewel ze al aangeeft dat dit niet zal gebeuren. Ook bij de verkoop van een woning biedt het opstalrecht voordeel, vindt de provincie. "De documenten komen terecht in het openbare register van het kadaster. Hierdoor weten toekomstige eigenaren ook waar ze aan toe zijn."

Tussen de regels door lezen

Vanwege zijn wantrouwen jegens de provincie kijkt Van Baars met heel andere ogen naar de brief. "Interessant is om tussen de regels door te lezen. Dan zie je dat ze bewust een heleboel dingen niet zeggen. Ze scheppen vooral helderheid voor zichzelf. Bewoners die akkoord gaan, kunnen niet meer naar de rechter om een redelijke schadevergoeding af te dwingen. Ze kunnen ook niet meer eisen om de illegale en gevaarlijke klapankers te laten verwijderen. Bij de verkoop van hun woning zijn ze gedwongen te melden dat er klapankers onder de fundering zitten en dat er dwars door de voortuin ankerstangen lopen. Lekker dan."
In zijn verzoek aan de Nationale Ombudsman stuurde Van Baars voorbeeldfoto's van klapankers mee.
In zijn verzoek aan de Nationale Ombudsman stuurde Van Baars voorbeeldfoto's van klapankers mee. © Stefan van Baars
Het gebruik van het verkeerde type anker is niet voor het eerst onderwerp van gesprek. In april vorig jaar dienden 82 kanaalbewoners een handhavingsverzoek in bij de gemeente Twenterand. Zij wilden daarmee afdwingen dat Twenterand in zou grijpen om de illegale en schadeveroorzakende klapankers te laten verwijderen. De gemeente Twenterand besloot het handhavingsverzoek niet uit te voeren en koos er ook voor om de ankers te legaliseren. De indieners van het handhavingsverzoek zijn hiertegen in beroep gegaan.
Kant nog Wal, de stichting die de getroffen bewoners van het kanaaldrama bijstaat, is blij met de tijd en energie die Van Baars steekt in 'hun' problemen. “In vele opzichten levert de provincie broddelwerk. Stefan kaart een aantal fouten aan, maar er zijn er meer gemaakt. Het niet boven water kunnen krijgen van de baggergegevens is daar een voorbeeld van.”

Ook ankers op andere plekken

Ook wat betreft de klapankers heeft de provincie volgens Kant nog Wal haar zaakjes niet op orde. “Wij krijgen steeds meer berichten dat de plekken van de ankers niet goed zijn gedocumenteerd. Dat er bewoners zijn die wél klapankers op hun perceel hebben, maar die géén brief van de provincie hebben gekregen. En dat de ankers inderdaad niet goed in de grond liggen.”
De stichting hoopt dat de Nationale Ombudsman positief reageert op het verzoek van de hoogleraar. “In het verleden hebben wij ook geprobeerd om de ombudsman erbij te betrekken. Door bureaucratie is dit niet gelukt.”

Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie? Tip de redactie via WhatsApp of via de mail.