Boeren kunnen opgewekte stroom niet kwijt op overvol netwerk

Bij melkveebedrijf Braakman in Dalfsen liggen op de ligboxstal en de schuur 540 zonnepanelen. Een flink aantal, maar dat hebben ze bewust gedaan, zegt boer Bertil Kleinjan. "We willen onze eigen energie opwekken, we hebben twee melkrobots, een elektrische boiler, een mestrobot en ventilatoren in de stal. Ik wil straks de oude kleine trekker die we gebruiken om voer aan te schuiven misschien nog vervangen voor een elektrische voer-aanschuifrobot. Oftewel hoe meer stroom hoe beter."

De forse investering in 2015 in zonnepanelen gaf toen geen problemen, de opgewekte stroom leverde Kleinjan terug aan het netwerk. 'Groen doen' dachten Bertil en zijn vrouw en schoonouders. "Je wilt toekomstgericht boeren, zo gebruiken wij ook de warmte van de melktank terug. Je denkt in mogelijkheden. Ineens kregen wij een brief van de netwerkbeheerder dat wij teveel terugleveren op bepaalde momenten en dat de schade die dat zou toebrengen aan het stroomnet voor onze rekening komt. Dus er moet een begrenzer tussen. Dat vind ik raar, er is niks veranderd sinds 2015. Dus hoe kan dat dan?"

LTO-bestuurder Harold Zoet zegt dat uit eerste meldingen blijkt dat in Overijssel en de noordelijke provincies dit capaciteitsprobleem meer speelt.

"Eigenlijk zie je in de noordelijke provincies een rood gekleurde kaart van boeren die een aansluiting willen voor duurzaam opgewekte energie, maar dat er geen ruimte is op het net. En als het al kan duurt het soms maanden of zelfs jaren. Het stroomnet is gewoon niet ingericht op de vele duurzame stappen die iedereen wil zetten. Je koopt eigenlijk een auto voordat de weg er ligt. Het netwerk is er niet klaar voor."

Het opwaarderen van het stroomnet kost jaren, vijf tot tien jaar gaf netbeheerder Enexis eerder al eens aan. Harold Zoet begrijpt dat het tijd en geld kost, maar vindt het jammer dat de praktijk zo achterloopt op de plannen.

"Een investering om het netwerk op niveau te krijgen in Nederland kost meer dan 100 miljard euro hebben wij als LTO begrepen. Dat is veel geld, de ideeën en ambities zijn ook groot, maar in de praktijk komen we er achter dat het net er niet op voorbereid is. Met deze inventarisatie onder boeren willen we in ieder geval aantonen dat het capaciteitsprobleem acuut is. En begrijp mij niet verkeerd, andere ondernemers en soms zelf particulieren lopen ook tegen de grenzen van het net aan."

Zoet is blij dat in het coalitieakkoord staat dat zon op dak voorrang heeft op zon op grond. Het aantal hectares landbouwgrond neemt jaarlijks af, terwijl de grond zo hard nodig is om te extensiveren voor boeren (meer grond onder evenveel vee zodat je stikstofuitstoot in verhouding afneemt red.).

"Natuurlijk zien wij liever dat landbouwgrond bestemd blijft voor voedselproductie en om te leven. Het frustreert dat zonneparken wel snel een aansluiting krijgen en bedrijven niet. Ik begrijp wel waarom, zonneparken zijn eerder de investering van een dure aansluiting waard. Er zit subsidie op en het volume is groot. Dat heeft voordelen, dat snap ik, maar niet ten koste van particulieren, bedrijven of dus onze boeren."

Bertil Kleinjan heeft geen spijt van de investering op zijn staldak, maar het frustreert hem wel. "In Den Haag verzinnen ze en willen ze van alles, maar als de praktijk niet mee kan schiet het niet op."