Hardere aanpak Twentse gemeenten in strijd tegen zorgcowboys: voortaan eerst controle, dan pas contract

Dat hebben de colleges van B en W van de Twentse gemeenten besloten. Nadat het sein gistermiddag op groen ging, trekken de Twentse gemeenten voortaan gezamenlijk op in hun strijd tegen graaiende zorgdirecteuren.

Bovendien zijn Twente en de regio Hart van Brabant met het ministerie van VWS in gesprek over een landelijke proeftuin. Om zo als voorbeeld te dienen voor de rest van ons land.

In Twente was jarenlang sprake van een soort tweedeling bij de bestrijding van zorgfraude.

Nadat het ministerie in 2015 bepaalde zorgtaken vanuit het Rijk overhevelde naar de gemeenten bracht dat een enorme werkdruk met zich mee. Om te voorkomen dat kwetsbare cliënten als gevolg daarvan tussen wal en schip zouden belanden en zo enige tijd zonder zorg zouden komen te zitten, besloten de Twentse gemeenten om zorgaanbieders eerst een contract te geven en daarna pas uitvoerig te screenen. Dit om de continuïteit van zorg te waarborgen.

Contracten werden afgesloten via het speciaal opgerichte Samen14, het zorg-samenwerkingsverband van Twentse gemeenten.

De gemeenten Almelo en Hof van Twente zagen deze methode van controle achteraf echter niet zitten en kozen in 2018 voor een andere wijze van inkoop dan Samen14. Met als motto dat voorkomen beter is dan genezen besloten zij tot controle vooraf. Of 'aan de poort', zoals ze het noemen.

Almelo en Hof van Twente willen op die manier voorkomen dat ze de gang naar de rechter moeten maken en tijdrovende en geldverslindende procedures tegen 'foute zorgaanbieders' moet aanspannen in een poging ten onrechte uitgekeerde zorggelden terug te krijgen.

Almelo kent in dat opzicht een erfenis uit het verleden en is met meerdere zorgorganisaties volop in een juridische loopgravenoorlog verwikkeld. Die kan jarenlang voortduren, zo bleek vorige week nog weer in een gerechtelijke uitspraak tegen thuiszorgorganisatie BiOns.

Samen14 hield tot op heden vast aan de verkozen aanpak van controle achteraf, maar de laatste jaren drongen steeds meer gemeenteraden aan op een strakkere koers.

Voornaamste reden vormt het toenemende aantal verhalen over zorgfraude en 'zorgcowboys': gewiekste ondernemers die er vooral op uit zijn zoveel mogelijk geld in eigen zakken te doen vloeien.
"Dat gaat ten koste van uitgerekend kwetsbare mensen, juist degenen dus voor wie het zorggeld feitelijk is bedoeld", aldus Eugène van Mierlo. Van Mierlo (CDA) staat bekend als een fanatiek bestrijder van zorgfraude. Behalve wethouder van Almelo is hij - samen met wethouder Rob Christenhuez van Oldenzaal - portefeuillehouder Aanpak Zorgfraude namens de samenwerkende Twentse gemeenten.

De Twentse colleges van B en W hebben de afgelopen weken besloten tot een versterkte aanpak, waarbij voor de zorginkoop gebruik gemaakt gaat worden van de aanpak van Almelo en Hof van Twente.
"We kiezen voor een verstevigde aanpak, op allerlei fronten", aldus Van Mierlo.

Daarbij gaat het om nieuwe contractaanvragen. In principe worden bestaande contracten gewoon uitgediend.

Sandra van der Steen, projectleider Aanpak Zorgfraude van het platform Integrale Veiligheidszorg (IVZ), onderdeel van de Veiligheidsregio Twente: "De gemeenten hebben gezamenlijk besloten tot een verstevigde aanpak van zorgfraude. Al behouden ze mogelijkheden om op lokaal niveau hun eigen invulling aan het beleid te geven hoe ze dit precies willen doen. Gemeenten houden dus zelf de regie over hun aanpak van zorgfraude: ze moeten het nieuwe beleid de komende tijd zelf handen en voeten gaan geven. Daarbij is het streven dat controles voortaan vóóraf plaatsvinden."

In de nieuwe aanpak werken de gemeenten samen met onder meer het expertisecentrum ondermijnende criminaliteit RIEC-ON, het Platform IVZ/Veiligheidsregio Twente, Samen14, politie en OM, de fiscus, de Sociale Recherche Twente, zorgverzekeraar Menzis, het UWV en het Informatieknooppunt Zorgfraude, de Vereniging Nederlandse Gemeenten, de Saxion Hogeschool en het ROC van Twente.

De nieuwe aanpak geldt eerst voor een periode van drie jaar. Daarna worden de resultaten geëvalueerd.

Als het aan de gemeenten ligt, gaat de Twentse aanpak van zorgfraude in de toekomst bovendien als voorbeeld dienen voor de rest van ons land. Op korte termijn gaat hiervoor een aanvraag de deur uit richting het ministerie van VWS. Almelo hoopt dan samen met Hart van Brabant in aanmerking te komen voor de status van landelijke Proeftuin Zorgfraude.

Dat zou inhouden dat er voor beide regio's ruim 1 miljoen euro aan subsidie vrijkomt. Het is de bedoeling experimenten en innovaties op te zetten om dubieuze zorgaanbieders te weren.

"Dat biedt bovendien extra mogelijkheden voor onder meer juridische expertise", aldus woordvoerster Sandra van der Steen. "De ervaringen die we opdoen, gaan we dan delen met de rest van het land. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) kan daartoe aan de hand van onze ervaringen bijvoorbeeld handvatten opstellen ter voorkoming van zorgfraude."

Twentse gemeenten zetten vooral zo nadrukkelijk in op de bestrijding van zorgfraude omdat hier misbruik wordt gemaakt van publiek geld, zo melden ze in een gezamenlijke verklaring.
Schattingen laten zien dat het fraudepercentage tussen de 1 en 5 procent ligt. In 2020 besteedden de samenwerkende Twentse gemeenten 300 miljoen euro aan maatschappelijke ondersteuning en jeugdzorg.