Nieuws
Bewoners Hammerflier vrezen voor hun huizen als Vitens waterwinning verdrievoudigt
Bewoners van waterwingebied Hammerflier spreken zich uit tegen de bouw van een nieuwe opslagkelder voor drinkwater door waterwinbedrijf Vitens. De bewoners vrezen dat Vitens, na de bouw, tot drie keer zoveel water gaat oppompen. Met rampzalige gevolgen voor de natuur, de landbouw en de 900 huizen in het gebied. Nu al zijn er huizen beschadigd.
In de Statenzaal laat een aantal bewoners van zich horen voor de leden van de provinciale commissie Ruimte en Water. Bewoonsters Hanneke Bloemendal en Mirjam Busser doen dit namens de Belangengroep Hammerflier en omgeving. De aanleg van de waterkelder is volgens hen de eerste stap naar het ophogen van de waterwincapaciteit door Vitens. Het drinkwaterbedrijf haalt jaarlijks 1,6 miljoen kuub drinkwater uit het Hammerflier, maar heeft een vergunning voor 5 miljoen kuub.
"Klimaat niet de oorzaak"
Bloemendal vertelt dat ze al haar hele leven in het Hammerflier woont. Ze woont in een oud huis en de afgelopen jaren ziet ze scheuren en kieren ontstaan. Dat de schade wordt veroorzaakt door het veranderende klimaat wil er bij haar niet in. "We willen onafhankelijk onderzoek. Wat zijn dan die klimatologische omstandigheden waar we rekening mee moeten houden en hoe verhouden deze zich met de huidige en toekomstige waterwinning?"
Bewoonster Betsie de Ruiter spreekt de Statenleden toe namens de stichting Leefbaar Buitengebied. "De bouw van de waterkelder is niet het probleem. De verhoging van de waterwincapaciteit tot 5 miljoen kuub is dat wel. Dat veroorzaakt schade aan de natuur, de landbouw en onze huizen. Door de bouw van de waterkelder komt die verhoging van de pompcapaciteit dichterbij."
"Voelen ons niet gehoord"
De stichting neemt deel aan de gesprekken met Vitens en de provincie, maar voelt zich niet gehoord. "Voor de landbouw is er een schaderegeling en ook zijn er in het gebied maatregelen getroffen om de natuur te ontzien. Maar met de bewoners is geen rekening gehouden. Wij hebben nul zekerheid dat we onze schade kunnen verhalen op Vitens of de provincie. Dit doet het vertrouwen in de politiek geen goed."
Het debat in de Statenzaal zou gisteren moeten gaan over de bouw van de waterkelder. Vitens kan hierin een grote hoeveelheid drinkwater opslaan en vrijgeven op piekmomenten in Twente. De afgelopen dertig jaar onttrok Vitens jaarlijks 1,6 miljoen kuub water uit het Hammerflier. Door de gestegen vraag naar drinkwater lijkt dat niet langer genoeg. Het bedrijf had de laatste jaren moeite om te kunnen voldoen aan de Twentse vraag.
Vitens moet verplicht leveren
Enkele maanden terug wees Vitens een aanvraag tot uitbreiding van de waterlevering van een grootzakelijke klant af. Het liet volgens Vitens de 'extreme mate van urgentie' zien die is geboden bij de zoektocht naar oplossingen voor het dreigende watertekort in Overijssel. Bij het leveren van drinkwater krijgen particulieren altijd voorrang. Het waterbedrijf is verplicht om inwoners altijd schoon drinkwater te leveren.
De nieuwe waterkelder is één van de maatregelen voor Vitens om te kunnen voldoen aan haar leveringsplicht. Overigens is de toevoeging 'kelder' misleidend. Als Provinciale Staten volgende week woensdag instemt met de aanleg, dan torent er in 2023 waarschijnlijk een gebouw van ruim zes tot acht meter boven het maaiveld uit. Het water dat hierin wordt opgeslagen komt uit de ondergrond van het Hammerflier én waterwinlocatie Archemerberg bij Ommen.
Tussen Ommen en Lemele ligt drinkwaterwinning De Archemerberg. Hier wint Vitens jaarlijks 3 miljoen kubieke liter grondwater op een diepte van maximaal 45 meter onder Normaal Amsterdams Peil (NAP). Dit water is tot wel 1000 jaar oud. Het komt in Ommen, Hellendoorn, Lemele, Den Ham, Dalfsen, Witharen en omgeving uit de kraan. Ten zuidoosten van Ommen, dichtbij Den Ham, ligt het Hammerflier. Jaarlijks wint Vitens hier 1,6 miljoen kubieke liter grondwater, dat tot wel 2500 jaar oud is. Dit water wordt gemengd met water van de Archemerberg. Hiermee voorziet Vitens dagelijks de inwoners van Hardenberg en Vroomshoop en omgeving van drinkwater. (bron: Vitens)
Waar de bewoners een duidelijke relatie zien tussen de bouw van de waterkelder en de toekomstige verhoging van de waterwinning, vindt Gedeputeerde Staten (GS) dit twee verschillende zaken. Gedeputeerde Roy de Witte, gisteren de vervanger van de afwezige dossierhouder Bert Boerman, benadrukt dat er een strikte scheiding is tussen de besluitvorming over de waterkelder en de eventuele uitbreiding van de pompcapaciteit.
Broos vertrouwen
De Witte beseft zich dat het vertrouwen in de provincie niet groot is, mede door de problematiek met kanaal Almelo-De Haandrik waar bewoners ook kampen met beschadigde huizen. Dat gedeputeerde Boerman zich persoonlijk heeft laten informeren over de situatie in het Hammerflier, zoals De Witte gisteren zei, herkent bewoonster Hanneke Bloemendal niet. “Jammer dan dat niemand hem hier heeft gezien of gesproken. We maken graag een afspraak met hem.”
Verder wacht GS het lopende Vitens-onderzoek naar de nadelige effecten van de waterwinning in het Hammerflier af. Op 11 april worden de bevindingen hiervan gedeeld met de bewoners, de verwachting is dat het onderzoek dan niet helemaal klaar is.
Twenterand weigerde vergunning
Behalve bezorgde bewoners, maakte ook wethouder Roel Koster van de gemeente Twenterand gebruik van het spreekrecht in de commissie. De gemeente Twenterand weigerde Vitens vorig jaar namelijk de vergunning voor de bouw van de waterkelder. Ook hier spelen de problemen langs kanaal Almelo-De Haandrik een grote rol.
Twenterand wil niet nogmaals terecht komen in zo'n situatie. "We moeten voorkomen dat bewoners zelf de oorzaak van de schade aan hun huizen moeten aantonen. Ook Twenterand wil eerst onderzocht hebben wat de effecten van de extra waterwinning zijn op de funderingen van de 900 woningen in het gebied, op de landbouw en op de natuur.
Nadat Twenterand de vergunning weigerde, drong Vitens er bij de provincie op aan. Die plaatste Twenterand buitenspel door de bouw tot provinciaal belang te verklaren en overrulde zo de gemeente.
Vitens is aan het proefdraaien
Anders dan de provincie ziet de gemeente Twenterand, evenals de bewoners, wél een relatie tussen de bouw van de waterkelder en de verhoging van de waterwinning door Vitens. Volgens Hanneke Bloemendal is Vitens als sinds januari bezig met proefdraaien om te kijken of de capaciteit kan worden verhoogd. Als dat gebeurt, dan zien de bewoners de bui al hangen. Nu al raken hun huizen beschadigd, dat wordt alleen maar erger als de pompen harder gaan draaien vanwege de leveringsverplichting door Vitens. De bewoners vinden voldoende water voor iedereen ook belangrijk. "Maar geen vernietiging van onze woningen ten koste van het algemeen belang!"
