Nieuws

Staatssecretaris tijdens debat over afvalwater: "Er zijn fouten gemaakt in Twente"

Eén van de vele NAM-leidingen die gebruikt worden voor de injectie van afvalwater
Eén van de vele NAM-leidingen die gebruikt worden voor de injectie van afvalwater © RTV Oost
In het plenaire debat over de injectie van afvalwater in Twente heeft staatssecretaris Vijlbrief vanavond zijn beste wil getoond. Opnieuw is benadrukt dat het wegpompen van chemisch vervuild water in de Twentse bodem zo snel mogelijk moet stoppen. Maar de vergunning opschorten of intrekken, dat gaat te ver. "Het lijkt me wenselijk dat het afvalwater in Twente wel onder verscherpt toezicht blijft."
Hans Vijlbrief is aan handen en voeten gebonden, zo liet hij meermaals weten. Er zijn lopende vergunningen en het zou de staat veel geld kunnen kosten als de NAM claims kan indienen als vergunningen worden ingetrokken.
Hij wil daarom nu niet zover gaan en vraagt de Kamer om geduld hierin. "Ik zal de Kamer blijven informeren. Tot in juni gebeurt er sowieso niets en daarna, als er sprake zou zijn van opstarten, dan zal ik eerst indringend in gesprek gaan met de NAM."

Omtzigt vroeg om debat

Dat de injectie van afvalwater momenteel stil ligt, is een besluit dat de Nederlandse Aardolie Maatschappij zelf heeft genomen. Het bedrijf had een waarschuwing van de toezichthouder over de overschrijding van de maximale vergunningswaardes voor bepaalde chemische stoffen. Door de injectie stil te leggen heeft de NAM voorkomen dat de toezichthouder zou ingrijpen.
Deze en vele andere overtredingen en fouten van de NAM zouden volgens Pieter Omtzigt al genoeg moeten zijn om de vergunning in te trekken. Omtzigt herinnerde de staatssecretaris er fijntjes aan dat de NAM van 2017 tot 2021 een gescheurde put volop in gebruik heeft gehouden. Het miljardenbedrijf is daarvoor door de toezichthouder op de vingers getikt en de injectie is onder verscherpt toezicht komen staan maar tot meer heeft het niet geleid. Omtzigt vindt dat kwalijk.
Pieter Omtzigt in debat in de Tweede Kamer
Pieter Omtzigt in debat in de Tweede Kamer © ANP/BART MAAT
In geval van sommige chemische stoffen in het afvalwater is soms tot duizend procent boven de grenswaardes van de vergunning toegevoegd aan het water. Duizend procent.
"Dat doet de verdenking rijzen dat er iets is bijgemengd. Eerder al hadden we vragen van Kamerlid Kroger over illegaal afvalwater in een schip, we willen nu graag binnen twee weken antwoord op die vragen."
Kamerlid Pieter Omtzigt had om dit debat verzocht, hij wilde weten hoe de democratie gediend is als Kamermoties niet worden uitgevoerd. Omtzigt stelde veel meer vragen en ook andere Kamerleden zijn scherp . Staatssecretaris Vijlbrief liet meermaals en duidelijk blijken dat hij het over veel dingen eens is met Omtzigt. De afvalwater injectie in Twente moet stoppen.

Bijval voor de nieuwe staatssecretaris

Hans Vijlbrief kreeg bijval toen hij meldde dat hij vindt dat de huidige Mijnbouwwet toe is aan herziening. "Ik vind dat de duur van vergunningen nu veel te lang is en ik vind dat er te weinig inspraakmogelijkheden zijn voor omwonenden en voor de omgeving. Dat is echt niet meer van deze tijd."
De staatssecretaris kreeg bijval voor die opmerkingen. Sandra Beckermann (SP) en Suzanne Kröger (GroenLinks) vielen hem bij, omdat ze al jaren protesteren tegen de weinige inspraakruimte.
Eergisteren was Vijlbrief op bezoek in Twente:
Bezoek van staatssecretaris Vijlbrief aan Dinkelland
Van zijn bezoek aan Twente hadden vooral de bewoners rond de NAM-locatie aan de Tramweg in Rossum de meeste indruk op Vijlbrief gemaakt. "In huis worden de scheuren in de muren aangewezen en dan denk ik dat ik een week eerder in Groningen hetzelfde zag. Oudere mensen die in die omgeving zijn opgegroeid en het de laatste jaren hebben zien veranderen rond die locatie."

'Fouten in Twente'

Er zijn volgens de onderminister voor mijnbouw rond het afvalwater van de NAM fouten gemaakt in Twente.
"De eerste fout is dat het water dat daar de grond in gaat op grote afstand is verwerkt. Het moet daarom eerst door kilometerslange leidingen met risico van lekkage en al. Er moeten allerlei toevoegingen bij dat water omdat onderweg de buizen teveel zouden gaan roesten. Als we in Drenthe gaan injecteren hoeven we al die stoffen al niet meer toe te voegen. Dat scheelt meteen al flink."
Vijlbrief vindt het niet goed dat Twente alleen de lasten draagt. "Er zou niks de grond in moeten wat daar van nature niet hoort."
De staatssecretaris wil eind deze maand zelf het startschot geven voor het omgevingsproces in Schoonebeek. In het oude dorpshuis wil ik de eerste keer zelf in gesprek gaan met de bewoners. Dat proces moet 'bliksemsnel' doorlopen worden om het afvalwater volgend jaar in Drenthe te kunnen injecteren en daar is extra inzet voor nodig.

'In de geest van de motie'

Hans Vijlbrief had de injectie van afvalwater graag willen stoppen, zoals de Tweede Kamer in december in meerderheid wilde. Hijzelf had destijds als Kamerlid meegestemd, maar nu Vijlbrief een andere pet op heeft en onderdeel uitmaakt van het kabinet, is dat lastig uit te voeren. Vijlbrief geeft aan dat hij met het versneld zuiveren en verplaatsen naar Drenthe, wel wil handelen in de geest van die motie.
Volgens hem is ook geen sprake van lozing, zoals Kamerlid Omtzigt suggereert. Terugwinnen dus oppompen van het afvalwater is niet de bedoeling, maar volgens de staatssecretaris wel mogelijk.
Als de NAM de oliewinning en daarmee de afvalwaterinjectie verkoopt aan een andere partij, dan heeft de staatssecretaris mijnbouw het recht om die partij te beoordelen. Vijlbrief benadrukt dat hij daarbij niet alleen naar technische en economische haalbaarheid zal kijken maar ook zeker het maatschappelijk bewustzijn binnen de potentiele koper te beoordelen.
Staatssecretaris Vijlbrief geeft aan dat de NAM verantwoordelijk is voor eventuele schades. Omdat de staat voor veertig procent deelt in de winst, is zij ook voor eenzelfde percentage verantwoordelijk voor kosten.
Als in juni de NAM-onderzoeken over de problemen bij de injectieputten beoordeeld zijn, dan wordt opnieuw bekeken hoe het verder moet. De afvalwaterinjectie zal hoe dan ook niet zomaar zonder vooraankondiging worden opgestart, zo beloofd Hans Vijlbrief. "Ik zal eerst het oordeel over de onderzoeken delen met de Kamer en dan zal ik de toezegging doen dat ik eerst indringend met de NAM in gesprek zal gaan." De toezegging over stoppen voor 2023 blijft staan.
Kijk hier naar staatssecretaris Vijlbrief op werkbezoek in Twente:

Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie? Tip de redactie via WhatsApp of via de mail.