KWF start in Zwolle proef opleiding betere ziekenhuiszorg stervende kankerpatiënt

"Wat doe je met benauwdheid, hoe ga je om met pijn? Maar ook: hoe ga je om met zingevingsvragen die mensen hebben", zegt longarts Sander de Hosson van het Wilhelmina Ziekenhuis in Assen. Hij is nauw betrokken bij het ontwikkelen van de opleiding voor oncologische zorgverleners. Artsen en verpleegkundigen dus die in hun dagelijks leven te maken hebben met kankerpatiënten.

De eerste nascholingspilot start op 12 mei in Zwolle. Ook het Deventer Ziekenhuis en het Saxenburg Medisch Centrum in Hardenberg doen mee aan het project. En het is hard nodig, blijkt wel uit de woorden van De Hosson. "Toen ik een jonge dokter was en het vak leerde, dacht ik: 'we hebben het over de tumor, maar ik zag mensen dood gaan en ik wist zelf helemaal niet wat ik als dokter moest doen. Hoe bereid ik iemand voor die stervende is? Dat leerde ik helemaal niet. "Ik heb twaalf jaar opleiding gehad. Daar is misschien een week aandacht aan besteed."

Veel te weinig vindt De Hosson en hij staat daarin dus niet alleen. KWF investeert in een driejarig educatieprogramma 'Landelijke basiscursus palliatieve zorg voor patiënten met kanker' van het Amsterdamse UMC. De plaatsen die beschikbaar waren voor de opleiding in Zwolle zaten in no time vol.

Die scholing is hard nodig blijkt uit onderzoek van Nivel, het Nederlands Instituut voor Onderzoek van de Gezondheidszorg onder zorgverleners. Bijna twee derde van de zorgverleners voelt zich onvoldoende geschoold op het gebied van palliatieve zorg. Zoals het ondersteunen bij psychische, sociale en spirituele problemen.

Het is geen standaard onderdeel van MBO-, HBO- en WO-opleidingen. Daarnaast is er een tekort aan goedgeschoolde docenten met praktijkkennis om alle zorgverleners goed te scholen.

Internist Sabine Netters van ziekenhuis Isala in Zwolle was dit weekend bij een bijeenkomst waar artsen en verpleegkundigen die door de jaren heen al wel veel ervaring opdeden met palliatieve zorg, bekeken hoe die pilotcursus het best vorm kan worden gegeven. Netters fungeerde als een soort van klankbord voor de docenten die binnenkort met de minder ervaren artsen en verpleegkundigen aan de slag gaan. Waar gaat dat over dan?

“In de reguliere opleidingen van zorgprofessionals gaat de aandacht vooral uit naar beter worden en is er minimaal aandacht voor palliatieve zorg", stelt Johan van de Gronden, directeur KWF. "Terwijl het voor ongeneeslijk zieke patiënten juist in de laatste levensfase ook van essentieel belang is dat ze professionele en passende zorg krijgen. Dat vraagt om kennis en vaardigheden, waar gerichte opleiding van zorgprofessionals voor nodig is."

Netters mag dan de nodig ervaring hebben in het verlenen van palliatieve zorg. Ook zij liep in haar loopbaan tegen problemen aan.

"Wij dachten toen: 'Heel veel mensen overlijden hier, maar daar hebben we het helemaal niet over", zegt Netters. Het ging over ongeveer de helft van de mensen op de afdeling die stierven. "Waarom hebben we daar niks over geleerd."

Netters heeft moeten leren in de praktijk, maar ging ook zelf actief op zoek naar scholing. Ze is blij dat er nu een pilot wordt opgestart. "Daar zijn we KWF enorm dankbaar voor. "We beginnen met oncologieverpleegkundigen, maar het idee is dat dit echt uitgerold wordt."

Kleine dingetjes kunnen al het het verschil maken. Tijdens de visite gaan zitten, bijvoorbeeld. "Je vraagt eigenlijk wat er aan de hand is en dan krijg je heel makkelijk een gesprek."

Daar blijkt wel uit dat palliatieve zorg veel meer in de psychologische hoek zit dan in de medische. Iets waar in de opleiding veel meer en beter stil bij moet worden gestaan, vindt Netters. "Er zijn veel meer mensen die dat vinden. In een opleiding wordt heel veel aandacht besteed aan geboortezorg. En dat is terecht, maar niet aan stervenszorg en allebei doen we. Iedereen wordt geboren en iedereen overlijdt."