Verdienen aan natuurbeheer voor boeren (nog) lastig

Drie Overijsselse bedrijven, in verschillende delen van de provincie naast een Natura 2000-gebied, zijn onderzocht op wat er nodig is om boeren meer natuur-inclusief (werken binnen de grenzen van de natuur) te laten boeren.

Natuur en Milieu Overijssel ervaart het onderzoek als nuttig en belangrijk. Pleune snapt dat het vervangen van voedselproductie voor agrarisch natuurbeheer impact heeft op een bedrijf. "Hiermee kunnen we wel op bedrijfsniveau zien waar kansen liggen en waar nog hobbels te nemen zijn. Ik hoop wel dat geld niet de enige motivatie is om wat aan natuur te gaan doen, maar het kan natuurlijk niet de grote verliespost zijn. Dan moeten we daar als maatschappij samen naar kijken, hoe kunnen we dit anders doen?"

"Het gaat hier om echte bedrijven, echte mensen met een eigen toekomstvisie. Met dit onderzoek kunnen wij terug naar onze opdrachtgever de provincie Overijssel om te laten zien dat er in de praktijk nog een kloof zit. Deze drie bedrijven zijn natuurlijk niet met alle boerenbedrijven in onze provincie te vergelijken, maar het geeft wel een signaal."

Eric Kleissen is onderzoeker bij Aveco de Bondt. Zijn belangrijkste conclusie is misschien wel dat op dit moment regels de oplossing in de weg zitten. "Boeren willen wel, dat hoor ik uit mijn eigen omgeving als melkveehouder, maar ook uit het veld als onderzoeker. De maatschappelijke druk is enorm, dat beseffen boeren ook en het gros wil best de bedrijfsvoering veranderen, maar het moet financieel wel kunnen. Het is ingewikkeld, mensen hebben een bepaalde bedrijfsvoering en daar de financiering op aangepast. En dan moet je kantelen, dat is lastig. Dan zit het verleden de toekomst in de weg. Ik denk dat de overheid zich dat echt moet beseffen."

Paul en Simone Bels hebben een klein akkerbouwbedrijf naast natuurgebied Engbertsdijkvenen. Vroeger hadden ze ook kalveren en vleesvee. Heel graag willen ze hier weer naar terug. "De vergunning voor de nieuwe rosé-kalveren stal is er, maar door omstandigheden hebben wij nog niet kunnen bouwen. Nu met de grote ontwikkelingen in het natuurgebied direct achter ons vragen wij ons af, is het überhaupt wel verstandig? Gaan we zoveel investeren als de grond ons straks wordt afgenomen?"

Simone voert de twee hobby-kalveren van haar jongste zoon. "Heerlijk dat geloei weer op het erf. Wij zijn eigenlijk noodgedwongen met akkerbouw verder gegaan, maar ons hart ligt bij het verzorgen van dieren. En als dat minder of kleiner moet, willen wij daar echt wel in mee. Dat was ook de reden dat we mee doen aan dit onderzoek. Op zoek naar perspectief en een verdienmodel dat ook bij ons past. Het was best spannend, maar ik ben nog steeds overtuigd dat er mogelijkheden zijn."

De wil is er ook bij het gezin Bels, maar typerend is het dat zowel de boer als de boerin een baan buiten de deur hebben. Paul vindt dat niet erg, maar hij wil het liefst fulltime boeren. "Ik heb een boerenhart, opgegroeid op een boerenbedrijf, maar we moeten er bij werken. Er moet toch brood op de plank komen, we hebben vier kinderen en ik wil dat iedereen het goed heeft."

Het bouwland van de familie Bels en van andere boeren in de omgeving van het natuurgebied wordt steeds natter. Paul wordt emotioneel als hem wordt gevraagd of 'het nog goed komt'.

"Ik hoop dat ik hier over vijf jaar nog zonder laarzen kan lopen, maar het wordt wel steeds natter. Wij hebben dit met bloed, zweet en tranen opgebouwd, ik hoop dat we later een gezond bedrijf door kunnen geven aan onze kinderen."