Nieuws

Unieke Twentse filmbeelden uit 1915 opgedoken: "Geschenk uit de hemel"

Mary van Heek, Helmich van Heek en Johanna ter Steege
Mary van Heek, Helmich van Heek en Johanna ter Steege © RTV Oost / Teun van der Velden
Hij werd in 1915 getoond in de Alhambra bioscoop in Enschede: een film over de uitvaart van een Gerrit- Jan van Heek uit Enschede. Een vooraanstaand textielfabrikant en lid van de textielfamilie Van Heek. Na meer dan honderd jaar in een stoffig blik te hebben gezeten, is de film nu opgedoken. "Uniek en fantastisch dat dit beeld er nog is", reageert familielid Helmich van Heek.
Het beeld dook op tijdens de zoektocht van filmmakers Erik Willems en Johanna ter Steege. Het tweetal maakt de film 'Zoo doo wiejleu dat, een eeuw Twente op film' over de geschiedenis van Twente. Iemand meldde zich met een filmblik.

'Uniek beeld'

"Het is echt uniek dat deze film, van een uitvaart in 1915, bewaard is gebleven", legt Willems uit. "Er zijn in Nederland van die tijd heel weinig beelden. In Twente bijna niets. Deze film is altijd door iemand bewaard gebleven, het heeft al die jaren overleefd. En dat is bijzonder, want film is erg brandbaar, het verkruimelde en vloog in de fik. Deze film is een geschenk uit de hemel."
Johanna ter Steege vult aan: "We schetsen in onze film Twente in honderd jaar en we beginnen in 1915. Nu hebben we iets nieuws om te laten zien, dat geeft een ontzettend mooi inkijkje in die tijd."
Een film over een uitvaart, daar kennen we er niet veel van. "Dat zegt iets over hoe belangrijk en groot de familie Van Heek in die tijd was", legt Willems uit. "De uitvaart werd geregistreerd en een dag later getoond in de bioscoop in Enschede. Dat kost best veel moeite, want zo'n film moest in de tussentijd ergens in een laboratorium ontwikkeld worden."
Unieke Enschedese filmbeelden uit 1915 opgedoken

Film als decoratie

De vinder van de film is Vera Ingenbleek uit Heemstede. Het blik lag al jaren bij haar thuis. Zij werkte in de bioscoop Cineast in Enschede waar de oude films lagen. Toen ze rond ging snuffelen en de filmblikken vond vroeg ze of ze de oude filmblikken ter decoratie voor thuis mee mocht nemen.
Jaren hebben ze bij haar gestaan zonder dat iemand wist wat er op stond. "Ik kon het nergens mee afspelen. Misschien kon ik de film eens een keer tegen het licht houden", zegt Vera.

Textielmagnaat

Haar vader, Jacques Ingenbleek, woont in Oldenzaal en is liefhebber van oude films. Hij hoorde van de oproep van Johanna ter Steege en Erik Willems om oud materiaal in te leveren. Hij heeft de film opgehaald en overgeleverd aan Erik en Johanna.
Op de 35 mm film blijkt uniek materiaal te staan van de begrafenis van de bekende textielfabrikant Gerrit Jan van Heek. Een vooraanstaand burger. Van Heek was ook lid van de Provinciale Staten van Overijssel van 1869 tot 1895 en lid van de Eerste Kamer van 1895 tot 1903, waar hij zich vooral bezighield met economische aangelegenheden en sociale zekerheid.

Blij, verrast en verbaasd

De film is destijds in december 1915 speciaal gemaakt voor de vertoning in bioscoop Alhambra in Enschede. Hetzelfde theater waar Vera de blikken heeft gevonden en mee naar huis heeft genomen.
Beeld uit de film uit 1915
Beeld uit de film uit 1915 © RTV Oost
Vera is blij verrast en verbaasd dat dit materiaal in het filmblik zat. "Ik had niet verwacht dat dit erop zou staan toen ik die blikken mee naar huis nam. En dat ik überhaupt de film ooit nog eens te zien zou krijgen, dat is wel erg leuk", zegt Vera. "Er zijn natuurlijk wel foto's uit die tijd, maar bewegend materiaal is toch wel erg uniek", vult een trotse vader Jacques aan.
Voor Helmich van Heek zijn de beelden ook nieuw. "Ik denk dat een heel groot publiek dankbaar is dat dit beeld nu openbaar is. Hoe lang is dit nu niet geheim gebleven? Het komt uit een laatje of een koffer, niemand heeft dit de laatste jaren vertoond. Prachtig, het kan nu weer."

Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie? Tip de redactie via WhatsApp of via de mail.