Nieuws

Deventer en Zenderen koesteren band met nieuwe heilige Titus Brandsma

Titus Brandsma
Titus Brandsma © archief Titus Brandsma instituut
Nederland krijgt er zondag een heilige bij. Titus Brandsma, karmeliet, hoogleraar filosofie, journalist en slachtoffer van de nazi's, wordt zondag verheven tot heilige. Ook in onze provincie heeft Brandsma zijn sporen nagelaten en wordt hij nog steeds vereerd.
Brandsma was geregeld in Twente te vinden. In 1902 studeerde hij twee jaar theologie in Zenderen en legde daar ook zijn kloostergelofte af. Als de opleiding verhuist naar Oss, verhuist hij mee maar hij vergeet Twente niet. Omdat het Karmelietenklooster in Zenderen een belangrijk klooster was voor de orde, kwam hij er nog regelmatig voor vergaderingen. Ook bezocht hij dan vieringen in de regio.

Bescheiden gedenkhoek

In de parochiekerk van Zenderen is een bescheiden gedenkhoek voor hem ingericht. Pater-karmeliet Ton van der Gulik, tevens pastoor van de parochiekerk, werkte mee aan een onderzoek voor de biografie over Brandsma. "Hij heeft me toen echt geraakt", zegt Van der Gulik. "Zijn diepte en menselijkheid. Hij pikte de tijdgeest goed op, haalde dingen aan die verkeerd waren en sprak zich uit."
Pater-karmeliet Ton van der Gulik over Titus Brandsma
Dat laatste kostte hem uiteindelijk zijn leven. Voor van der Gulik kwam de heiligverklaring niet als een verrassing. "Er moest alleen nog een wonder worden erkend, en dat kwam er." Het betreft de genezing van kanker van een Amerikaanse priester.

Pleidooi voor goed onderwijs

Titus Brandsma stond aan de wieg van de stichting Carmelcollege die dit jaar het honderdjarig bestaan viert. Hij liep zich de benen uit het lijf om in Den Haag te lobbyen voor de financiering van goed katholiek onderwijs. Zijn eerste school was in Oss, daarna volgt het Twents Carmel College in Oldenzaal. De scholenstichting omvat inmiddels bijna vijftig scholen voor voortgezet onderwijs, de meeste gevestigd in Twente.
Ton van der Gulik  bij het portret van Titus Brandsma in de Zenderense parochiekerk
Ton van der Gulik bij het portret van Titus Brandsma in de Zenderense parochiekerk © RTV Oost / Teun van der Velden
Veel plaatsen kennen een Titus Brandsmastraat. Zo kent Colmschate een Titus Brandsmaplein. Aan het plein staat het Titus Brandsmahuis, voorheen de Titusbrandsmakerk. In het gebouw is een bescheiden kapel ingericht die herinnert aan Brandsma. Zijn laatste rozenkrans ligt hier, en een sjaal. Ook staat er een beeldje en is er een portret van hem in glas-in-lood. Zondagmorgen kunnen de gelovigen hier op een groot scherm meekijken naar de heiligverklaring.

Geen relieken, wel zijn stem

In het Titus Brandsmahuis staat ook een urn met as uit een massagraf uit het concentratiekamp in Dachau, waar Brandsma de laatste maanden van zijn leven doorbracht. Titus Brandsma waarschuwde al vroeg in de jaren dertig voor het gevaar van het nationaalsocialisme.
Hij hechtte grote waarde aan een vrije pers en zette zich in voor goede leefomstandigheden van journalisten. Tijdens de bezetting bezocht hij krantenuitgevers en bond ze op het hart geen advertenties van de NSB op te nemen. Die principiële houding leidde tot zijn arrestatie en zijn dood in Dachau.
Titus Brandsma
Titus Brandsma © Titus Brandsma Instituut
Waar van andere heiligen vaak relieken, zoals stukjes bot, gekoesterd worden, is van Titus zijn stemgeluid bewaard. Het staat op een opname die in het bezit is in het archief van de KRO.
Een audiofragment van Titus Brandsma
Hij spreekt hier over het belang van de vrije pers en de rol die de journalistiek speelt bij tegenstellingen in de samenleving. Ook nu in deze tijd zeer actueel, zegt Van der Gulik. "Hij zou een goede patroonheilige zijn voor journalisten."
Zondagmorgen in Hoogtij een langer gesprek met Van der Gulik over Titus Brandsma.

Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie? Tip de redactie via WhatsApp of via de mail.