Nieuws

De vuurwerkramp in Enschede: ook na 22 jaar is de behoefte om te herdenken er

Voor het eerst sinds 2019 weer publiek bij de herdenking van de vuurwerkramp
Voor het eerst sinds 2019 weer publiek bij de herdenking van de vuurwerkramp © RTV Oost / Sander Jongsma
Een zee van bloemen en een groot aantal belangstellenden vandaag bij de herdenking van de vuurwerkramp in Enschede. Het is precies 22 jaar geleden dat de stad getroffen werd door het drama. Voor Roelof Bleker, als wethouder nauw betrokken bij de wederopbouw, was het zijn eerste herdenking als burgemeester.
Op zaterdag 13 mei 2000 werd de wijk Roombeek van de kaart geveegd door een explosie van vuurwerk bij S.E. Fireworks. Er vielen 23 doden, onder wie vier brandweermannen. Ongeveer 950 mensen raakten gewond en 200 woningen werden verwoest. Vandaag werd het drama herdacht.

Minuut stilte

Het was vandaag de eerste herdenking sinds 2019 die weer door publiek kon worden bijgewoond. De afgelopen twee jaar vond er vanwege coronamaatregelen geen openbare herdenking plaats. Bij het herdenkingsmonument werden bloemen neergelegd en de herdenking eindigde met een minuut stilte.
De belangstelling voor het herdenken van de ramp is er nog steeds, ook na twee coronajaren, ziet voorzitter Bram Distel van de Stichting Herdenking Vuurwerkramp. "Veel dezelfde mensen, de afgelopen twee jaar legde ik met de burgemeester een krans. Maar 's middags kwamen mensen dan toch weer bij elkaar. Dat was niet de bedoeling maar is wel begrijpelijk." Het zegt wat Distel betreft duidelijk iets over de behoefte die mensen hebben om stil te staan bij dat moment op 13 mei 2000.

Primeur voor Bleker

Voor burgemeester Roelof Bleker was het zijn eerste herdenking als burgemeester van Enschede. Toch maakte hij als raadslid van Enschede de ramp van dichtbij mee. In de jaren daarna was hij als wethouder van de stad betrokken bij de wederopbouw van de wijk.
"De afgelopen dagen merkte ik het al", zegt Bleker. "Je leeft er toch naar toe, die datum. Zeker als het dan ook mooi weer is, dan komen die herinneringen terug. En ik moet er ook nog vaak aan terugdenken. Soms als ik harde knallen hoor, of als ergens vuurwerk wordt afgestoken. Ja, dan komt het terug."

Vaste groep

De mensen die naar de herdenking komen, zie je daar elk jaar. "Er komt vaak een vaste groep mensen. Dat zijn bewoners, oud-bewoners, mensen die betrokken zijn." Maar de voorzitter denkt ook dat er mensen zijn die het ene jaar wel en dan weer eens een jaar niet komen. "Het totaal aantal mensen is groter dan de driehonderd die er elk jaar zijn, maar de samenstellingen wisselen."
Bovendien zijn er ook mensen die wel willen herdenken, maar geen behoefte hebben aan deelname aan de gezamenlijke herdenking. Die dat liever alleen doen, in stilte. "Dat zie je 's ochtends ook wel, dat er mensen bij het monument staan."
Bleker merkt dat het heel verschillend is hoe de ramp slijt bij mensen. "Sommigen zijn jaren niet geweest en nu wel. Anderen hebben het verwerkt en komen niet meer. Maar het is ook een moment om elkaar even te zien en bij te praten. Een moment om bij stil te staan."

Burgemeester van wederopbouw

Distel stond vandaag voor het eerst met de nieuwe burgemeester bij het monument ter nagedachtenis aan de slachtoffers. UIteraard kende hij hem al van vroeger, toen Bleker als wethouder betrokken was bij Roombeek. "Bleker was destijds de burgemeester van de wederopbouw."
Ook in de jaren dat Bleker weg was uit Enschede kwam hij nog regelmatig naar het monument. "Ik zag dat hij ook gemakkelijk in gesprek ging met mensen die er waren. Dat kon ook weer."

Hoe lang nog herdenken?

Hoe lang blijft Enschede de ramp nog op de huidige manier herdenken? In gedachten zullen mensen op 13 mei altijd teruggaan naar het moment van die allevernietigende ontploffing in de wijk Roombeek, maar moet dat ook gepaard blijven gaan met een bijeenkomst zoals die vandaag werd gehouden?
"In 2009 hebben we een enquête gehouden onder de nabestaanden van de dodelijke slachtoffers van de vuurwerkramp", zegt Distel. De meesten hebben toen aangegeven dat 2010 de laatste keer was dat ze zich verplicht voelden naar de herdenking te gaan. Mensen gaven toen wel aan dat de herdenking wel door moest gaan.
"We gaan in ieder geval door tot 2025 en in 2024 gaan we kijken wat we in 2025 en de daaropvolgende jaren gaan doen."

Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie? Tip de redactie via WhatsApp of via de mail.