Zusters Franciscanessen in Denekamp: "Wij zijn geen engelen zonder vleugels"

Zuster Christella is leidster van het Franciscushuis waar de gasten worden ontvangen. "Fietsen is voor ons ontspanning. En het is een ideale manier om met de mensen in contact te komen. Wij zijn ook gewone mensen, wij zijn geen engelen zonder vleugels."

"Het zijn echte lieverds", zegt een vrouw die haar hondje uitlaat en de zusters langs ziet fietsen. Ze maken een praatje en al snel gaat het gesprek over de reis die de zusters maakten naar Indonesië.

Indonesië was het thuisland van de zes zusters die nu het klooster in Denekamp runnen. Vier van hen kwamen in 2000 naar Nederland (één ging terug) en in 2018 kwamen er drie bij. In totaal wonen er nu 44 zusters in het complex.

De jongere zusters zijn dagelijks bezig met het bijstaan van de oudere zusters, het voortzetten van de zending van de Nederlandse provincie, maar ze zijn ook op zoek naar nieuwe vormen van spiritueel aanbod. Bijvoorbeeld door retraites te verzorgen.

En dat laatste lijkt een gouden greep. "Na de coronatijd is er veel behoefte aan", vertelt zuster Christella. "Mensen hebben tijd, rust en bezinning nodig. We hebben hier dertig kamers en daarnaast vergaderruimtes. We bieden vooral gastvrijheid en de gelegenheid om tot rust te komen. Als zusters Franciscanessen willen we dat de gasten die gastvrijheid ook echt ervaren, ze moeten zich hier thuis voelen."

Aan de achterkant van het statige klooster bevindt zich de moderne receptie. Een nieuwe gast meldt zich: Margreet. Ze woonde vorig jaar een retraite bij en boekte na afloop gelijk twee keer bij. Wat haar aanspreekt? "De vriendelijkheid, de rust, de mooie omgeving, de lieve zusters. Maar ook de tijd om tot bezinning te komen."

Waar het kan nemen de zusters de tijd voor hun gasten. "Aan het eind van de dag denk ik wel eens, wat heb ik allemaal gedaan?", vertelt zuster Christella. "Vooral het contact met de mensen is heel belangrijk, we besteden daar veel tijd aan."

In het klooster begint de dag al vroeg voor de zusters. Om zes uur staan ze op. Een half uur later is er een meditatie in de huiskamerkapel en daarna een gezamenlijk ontbijt, in stilte. Die stilte is belangrijk voor de zusters. Het is ook het motto van de orde: 'uit stilte komt kracht'. Zuster Christella: "In de stilte kun je in gesprek gaan met jezelf. Daarom hebben we die stilte nodig."

Verspreid over de dag zijn er meerdere gebedsmomenten in een van de kapellen op het terrein. "Maar wij bidden niet alleen dan. Ons leven is 24/7 een gebed." Ze vergelijkt de momenten van stilte met het leven van koeien in de wei: "Die eten gras en herkauwen daar dan op. Wij zijn net koeien. Mediteren is herkauwen."

Op haar werkkamer hangt een gebatikt kleed uit Indonesië. In de hoek staat een vitrinekast met wajangpoppen en andere voorwerpen die haar herinneren aan het leven in de tropen. Ja, ze moest erg wennen aan Nederland. "In Indonesië ging het spontaner. Hier moet alles volgens afspraak."

Ze herinnert zich een eerste bezoek bij mensen thuis. "Toen kregen we ineens de vraag 'wanneer gaat u naar huis?' Ik begreep het later wel, ze moeten een planning maken en eten klaar maken maar ik dacht, jeetje. Dat was moeilijk en schrikken, maar nu begrijp ik dat."

De zusters koesteren de zaterdag, die ze als Indonesische dag mogen invullen. Dan eten ze met z'n zessen Indonesisch en doen ook alle gebeden en zang in hun moedertaal. Wie geluk heeft kan de zusters zien dansen in klassieke dracht.

Naast de cultuurverschillen was ook de taal een probleem. Ook voor zuster Klarina, die de boekingen doet en vragen van gasten beantwoordt. "Dit werk heeft me erg geholpen om de taal te leren. En de mensen zijn altijd bereid om te helpen."

Zuster Klarina is van de tweede lichting Indonesische zusters en had dus veel steun van de eerste groep. Haar medezusters Christella en Reinalda hadden dat voordeel niet. Twee jaar hebben ze geworsteld met het Nederlands. "Het was taal, taal taal", zegt zuster Reinalda. "Na anderhalf jaar wilden we ook wat doen."

De praktisch ingestelde Reinalda werd de persoonlijk verpleegster van kardinaal Willebrands, die zijn laatste jaren in het klooster doorbracht. Ze voerden veel gesprekken samen, over jongeren, de toekomst van de kerk. Dat er minder jongeren een roeping hebben tot een geestelijk leven vindt ze geen probleem. "Ze willen zich niet een heel leven binden zoals wij, maar gaan bijvoorbeeld werken als arts in een ontwikkelingsland. Dat is ook prima."

Met zuster Christella wandel ik nog even door de tuin. We genieten van de vogels. "Een gratis concert", lacht Christella." Ze moet denken aan Franciscus van Assisi, de stichter van de orde en haar grote inspirator. "Wij zien de vogels en de bomen als onze broeders en zusters. Onze taak is niet om de wereld uit te buiten maar om er voor te zorgen. We zien de wereld als ons gezamenlijk huis."

Luister hier naar een uitgebreide radioreportage met de zusters.