Nieuws
Grote verschillen in opvangkosten Oekraïense vluchtelingen: zoveel kost de opvang in jouw gemeente
Van het afhuren van hotels of een peperdure verbouwing, tot een kosteloze locatie. En van torenhoge tolkkosten, tot nul kosten dankzij vertaling door vrijwilligers. De manier waarop gemeenten de opvang van Oekraïense vluchtelingen regelen verschilt enorm, en dus lopen de kosten sterk uiteen. Dat blijkt uit onderzoek van RTV Oost, dat bij alle gemeenten de gemaakte kosten opvroeg. De helft van de gemeenten reageerde niet op dat verzoek of weigerde informatie te geven: "Het betreft gevoelige informatie."
De opvanglocatie op Summercamp Heino was in maart een van de eersten in onze provincie. Twee weken lang was er plek voor 900 vluchtelingen (waarvan er maximaal 570 in gebruik zijn geweest) en een week voor negentig vluchtelingen. Daarvoor tikte de gemeente Olst-Wijhe in totaal 433.000 euro af. De huursom van 213.504 euro was daarvan de grootste hap, maar de kassa rinkelde ook gretig bij een beveiligingsbedrijf. Aan beveiligingskosten werd namelijk zo'n 60.000 euro uitgegeven.
Er komen mensen op af die misbruik willen maken van de vluchtelingen, zeker als dat vooral vrouwen en kinderen zijn
Dat lijkt veel, erkent wethouder Hans Olthof, maar - zo zegt hij - het was ook nodig. Om mensenhandelaren buiten de deur te houden, bijvoorbeeld. "Er komen mensen op af die misbruik willen maken van de vluchtelingen, zeker als dat vooral vrouwen en kinderen zijn. Daarom was er dag en nacht beveiliging. En omdat het een groot terrein was, waren het meer dan twee beveiligers."
Enorme verschillen
Ook een vroege vogel met het aanbieden van opvangplekken was Borne. Half maart opende daar een locatie met 60 bedden, en eind mei kwam daar een tweede locatie bij, waardoor er in totaal ruim tweehonderd opvangplekken waren. Gemaakte kosten: ruim anderhalf miljoen euro.
Dat is veel meer dan Dinkelland en Tubbergen samen. Beide gemeenten stelden vanaf 5 april samen 60 bedden beschikbaar (in Denekamp), en in mei werd dat opgehoogd tot in totaal 95. De twee gemeenten waren daar samen nog geen anderhalve ton aan kwijt.
Klik op jouw gemeente om te zien wat de kosten waren in jouw gemeente.
Torenhoge verbouwingskosten
Uitschieters in kosten waren er verder in Hengelo (een miljoen euro voor het verbouwen van het stadkantoor) en Raalte (bijna 90.000 euro aan beveiligingskosten). "Het was natuurlijk een kantoorgebouw, en dat moesten we helemaal transformeren tot een woongebouw", verklaart woordvoerder Charlotte Laarhuis de hoge kosten van de gemeente Hengelo. "Dan moet je vooral denken aan de scheidingswanden plaatsen, het sanitair. Dat vraagt nogal wat."
De hoge beveiligingskosten in Raalte blijken ook goed verklaarbaar. "De aanwezigheid van minimaal twee beveiligers was een voorwaarde van de verhuurder", zegt woordvoerder Karin Gerner van de gemeente. Die locatie, Statenhorst - beter bekend als Huis ter Heine - wilde die beveiliging omdat er ook nog andere mensen wonen. Aanvankelijk moest die beveiliging zowel overdag als 's nachts aanwezig zijn, inmiddels is dat alleen nog 's nachts.
Dan moet je vooral denken aan het plaatsen van scheidingswanden en het sanitair
'Minimaal' honderd euro
Hoeveel kosten gemeenten ook maken, van het Rijk krijgen ze per opvangplek een vaste vergoeding. Die bedraagt volgens het ministerie 'minimaal' honderd euro per bed per nacht, ongeacht het aantal vluchtelingen dat van de opvang gebruik maakt. Als uit monitoring blijkt dat die vergoeding tekortschiet, dan kan dit naar boven worden bijgesteld.
Die vergoeding is in voorkomende gevallen ook hoger dan de werkelijke kosten. Neem Summercamp. De totale kosten die de gemeente Olst-Wijhe maakte voor drie weken opvang daar, waren dus 433.000 euro. Voor twee weken 900 opvangplekken en één week negentig plekken, krijgt Olst-Wijhe van het Rijk ruim 1,3 miljoen euro. "Het komt me niet bekend voor dat we over hebben", reageert financiënwethouder Olthof, die niet uitsluit dat dit bij de uiteindelijke afrekening wél het geval is.
Er zijn namelijk ook kosten die later pas worden berekend in euro's. "Denk daarbij aan de inzet van ambtelijke capaciteit, of aan nevenkosten", zegt woordvoerder Henrica de Vries van de Veiligheidsregio.
Geld over? Terugstorten hoeft niet
Maar mochten gemeenten inderdaad geld overhouden, dan hoeft dit niet te worden terugbetaald, meldt woordvoerder Birgit de Bruin van het ministerie van Justitie en Veiligheid desgevraagd: "Indien de gemeente dit geld niet opmaakt, dan kan dit vrij worden besteed."
Voor dit onderzoek werden alle 25 Overijsselse gemeenten benaderd, evenals de Veiligheidsregio's IJsselland en Twente en het ministerie van Justitie en Veiligheid. De meeste gemeenten reageerden, een enkele gemeente niet. Sommige gemeenten wilden geen informatie verschaffen over de kosten, omdat dit 'geen recht zou doen aan het totale plaatje' (Dalfsen), of omdat dit 'geen prioriteit' had (Zwartewaterland). Ook werd genoemd dat cijfers nog niet 'inzichtelijk' waren (Deventer, Enschede, Hellendoorn). De gemeenten Ommen en Zwolle hebben ondanks een toezegging dit wél te zullen doen, geen antwoord gegeven op de gestelde vragen.
