Enschedese documentaire Ver van Huis van Ingrid Kleinsman te zien bij RTV Oost

Tschaban is geboren in 1922 in het huidige Oekraïne -toen nog Polen- en werd in de Tweede Wereldoorlog door de Nazi’s als dwangarbeider op de trein gezet. In de nadagen van de oorlog arriveerde zij, nu precies zeventig jaar geleden, op 23 maart 1945, in Nederland.

Kleinsman hoorde het verhaal van Maria via een kennis die toevallig met haar op een bankje kwam te zitten, ergens aan de Slaghekkeweg. Ze realiseerde zich dat dit verhaal verteld moest worden. Ook omdat er zoveel versies bestaan van wat er toen gebeurde. De trein met gevangenen waar Maria Tschaban in zat, stopte ’s ochtends vroeg in de spoorsloot in Enschede, twee kilometer voor het station, vlak voor Café de Kolk. Maria, haar vriendin en een aantal anderen zagen hun kans en vluchtten. Daarna geholpen door wijkbewoners.

Maria blijft haar hele verdere leven in Enschede wonen, trouwde met boer Jan Goolkate en stichtte een gezin. In de documentaire Ver van Huis schetst Kleinsman het aangrijpende verhaal van Maria’s leven. Kleinsman wordt geraakt door de grote mentale en fysieke flexibiliteit van de hoogbejaarde Pools-Twentse vrouw. Elke ochtend gooit Maria Tschaban nog haar benen in de lucht, bij wijze van ochtendgymnastiek. ‘Daarin ligt de kracht van Maria Tschaban besloten’ zegt documentairemaker Kleinsman.

Kleinsman kreeg via fondsen de financiering rond en is gisteravond voor het resterende deel een crowdfundingactie gestart. Zo kan de documentaire in het Duits en Oekraiens vertaald worden en op reis gaan. Dat lijkt succesvol te zijn, na een dag is al 20% van het resterende bedrag binnen. Ingrid Kleinsman wordt bijgestaan door Jan Bornerbroek (research), Bob Dickhoff (montage) en de muziek wordt gecomponeerd door Friedmann Findeisen uit Freiburg, student media music aan het conservatorium.