nieuws

De historische feiten over de gezonken Kamper Kogge

Achter de schermen is een begin gemaakt met de bergingsoperatie van de Kamper Kogge. De berging zal enkele maanden in beslag nemen. Het handelsschip zonk ongeveer 600 jaar geleden naar de bodem van de IJssel, maar ligt nu flink in de weg.
Nog nooit eerder werd er een kogge gevonden die nog zo in tact is als dit exemplaar. Onderzoekers, maar ook inwoners van Kampen kunnen daarom niet wachten tot het moment dat het schip boven water komt. Een moment waar ongetwijfeld camera's uit binnen- en buitenland op af zullen komen. Waarom het schip ooit zonk is eigenlijk nog een mysterie. Ondertussen doen in Kampen de meest uiteenlopende theorieën de ronde.

Kamper inwoners filosoferen over de kogge

Bestuurslid Rob Alferink van stichting de Kamper Kogge denkt dat de kogge met wat andere schepen op een werf gelegen heeft. "Mogelijk is er een vloedgolf geweest waardoor het hele zaakje in de IJssel terecht is gekomen." De Kamper illustrator Roy Bergsma vermoedt dat er een boktor in het spel was, waardoor het schip veranderd is in één grote gatenkaas. Verhalenverteller Reijer van 't Hul heeft weer een heel andere theorie. "Ik denk dat een strenge winter het probleem is geweest. Tijdens zo'n winter kan het ijs flink gaan kruien en schepen flink beschadigd raken."
Van 't Hul schreef speciaal voor RTV Oost een 'sprookverhaal' over de ondergang van de kogge. "Het was februari in het jaar 1447. De vorst is begin januari in volle hevigheid de lage landen binnengevallen. Ineens een geweldige knal vlakbij. Enorme schotsen breken af en schieten onder de Peerdekop en tillen het schip en de twee naastgelegen scheepjes zeker anderhalve meter omhoog. De acht dikke trossen knappen. De Peerdekop wordt met ongekende krachten meegesleurd naar het midden van de ijsrivier." Het hele verhaal is op deze site terug te vinden.

Archiefonderzoek wijst op middeleeuws 'watermanagement'

Historicus Michel van Wijngaarden deed in opdracht van Rijkswaterstaat archiefonderzoek naar de gezonken kogge. Verschillende opties passeerden de revue. "Tijdens de Middeleeuwen waren er nogal wat oorlogen. Het zou kunnen zijn dat het schip gezonken is tijdens een gevecht. Maar een echt conflict met de kogge wordt niet beschreven. De datering van het wrak houdt de mogelijkheid open dat er sprake is geweest van een aanval van Jan van Beieren op Overijssel. Jan van Beieren was de hertog van Holland en richtte met zijn oorlogsvloot veel schade aan rond Vollenhove. Kampen was het volgende doelwit en nu kan het natuurlijk zijn dat de kogge is afgezonken om die oorlogsvloot te belemmeren."
Van Wijngaarden denkt toch dat het meer voor de hand ligt dat het schip is afgezonken om de loop van de rivier te beïnvloeden. Opvallend is namelijk dat naast de kogge ook een aak en een punter liggen. "De scheepvaart was in die tijd uitermate belangrijk voor de handel en uit de archieven blijkt dat de IJssel in de tweede helft van de 15de eeuw slecht bevaarbaar was. Door het laten zinken van een aantal schepen kon een dam worden gevormd, waardoor de vaardiepte positief werd beïnvloed. Watermanagement in de Middeleeuwen zeg maar."

Kamper historicus ondersteunt bevindingen

De Kamper historicus Theo van Mierlo vermoedt dat die theorie zomaar zou kunnen kloppen. Op ons verzoek dook hij ook in de stadsarchieven van Kampen en vond meerdere voorbeelden van watermanagement waarbij schepen werden afgezonken. "Je moet goed zoeken. In 1615 zie je een voorbeeld waarbij de IJsselbrug bij Kampen moet worden vernieuwd. De brug bestaat vooral uit brugschepen. En in de archieven lees je dan dat het stadsbestuur van plan is om de oude brugschepen af te laten zinken in een zijarm van de IJssel. Op die manier wordt de zijarm afgesloten en de bevaarbaarheid van de rivier verbeterd."
Bijzonder is dat watermanagement nu de reden is om de kogge weer uit het water halen. Rijkswaterstaat wil de IJssel uitdiepen, maar de kogge ligt daarbij in de weg. De rivier wordt uitgediept om de regio beter te beschermen tegen hoog water. De werkzaamheden beginnen waarschijnlijk na de zomer. Als het schip boven water komt dan moet echt duidelijk worden waarom het ooit gezonken is. De bestuursleden van de stichting Kamper Kogge hopen dat het schip nog echt in goede staat is en uiteindelijk een mooi plekje krijgt op de werf, vlakbij de vindplaats in Kampen. Bestuurslid Rob Alferink: "Voor Kampen zou dat een geweldige trekpleister zijn. Wat de Eiffeltoren is voor Parijs, dat is straks de kogge voor Kampen."
Lees meer:
Lees meer:
Lees meer:
Lees meer:
Lees meer:
Lees meer:
Lees meer:
Lees meer:
Lees meer:

Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie? Tip de redactie via WhatsApp of via de mail.