Zoektocht naar bemanning neergestorte bommenwerper Saasveld levert nog niets bruikbaars op

De Halifax-bommenwerper stortte in de nacht van 25 op 26 juni 1942 neer in een weiland aan de Voortsweg in Saasveld nadat het was beschoten door een Duits jachtvliegtuig. Het toestel schoot over het weiland door tegen een boerderij. De bemanning kwam om en bommen van het toestel kwamen na de crash nog tot ontploffing.

"De drie bewoners van de boerderij waar het toestel tegenaan is gevlogen hebben het wonder boven wonder overleefd", zegt Bert Wolbert van Heemkunde Weerselo. "De dag daarna is hier ook nog een duizendponder ontploft, toen is de boerderij volledig verloren gegaan. De Duitsers hebben de dag daarna meteen alles opgeruimd. De lichamen, voor zover ze nog intact waren, zijn in vijf kisten gestopt en op 28 juni 1942 begraven aan de achterzijde van het kerkhof in Weerselo."

"Known unto God", staat er op de graven in Weerselo. "Nu ruim tachtig jaar later zijn de namen nog steeds niet bekend", zegt Wolbert, die al bijna dertig jaar zoekt naar de identiteit van de militairen. "Ik heb me gestort op dit onderwerp en kreeg al snel contact met archivaris Adrie Roding, die al in de jaren zeventig is begonnen met een onderzoek. Ik heb vervolgens mensen geïnterviewd en speurwerk gedaan in de archieven. Je denkt dat dit snel opgelost zal zijn, maar ik sta hier nog met lege handen."

In 1990 heeft Defensie graafwerk verricht op de crashplek, toen is er niks gevonden. Het onderzoek dat nu plaatsvindt is grondiger en er is dan ook hoop bij Heemkunde Weerselo. "Van de duizend vliegtuigen zijn er toen 49 niet teruggekomen", zegt Wolbert. "Twee van het type Halifax zijn niet getraceerd. Eentje ligt hier in Saasveld, de ander waarschijnlijk in de Noordzee. We weten alles van beide vliegtuigen, de namen van de bemanning, maar welk toestel waar ligt, dat is het dilemma."

De eerste drie dagen onderzoek hebben nog weinig duidelijkheid kunnen scheppen, laat Arjan Wemmers van ECG zien. "We hebben kleine stukjes van de romp gevonden, vooral aluminium. Ook gewichtjes van de brandbommen en veel grote bomscherven. Dat is nu een klomp roest, het heeft tachtig jaar in de grond gelegen."

Ook vonden de onderzoekers een deel van de kleding, mogelijk van iemand van de bemanning. "Helaas is het slechts een knoop van een kledingstuk", zegt Wemmers. "Niets is te herleiden naar een persoon, terwijl dat is wat we willen. We zijn er al achter dat het niet makkelijk zal zijn. We halen kleine laagjes van tien centimeter van de grond af en dat doorzoeken we met een metaaldetector. We blijven hopen dat we persoonlijke dingen vinden. Dat is zeker nog niet gelukt, het zou een lot uit de loterij zijn. De kans is dus heel klein, maar we doen zeker ons best."

"Er is zeker een andere oplossing", aldus Bert Wolbert. "We willen graag DNA-onderzoek doen, dan is sneller na te gaan wie er in Weerselo begraven liggen. Maar de Engelse overheid is daar zeer terughoudend in. Ze zeggen dat we moeten respecteren wat er destijds is gebeurd. Daarnaast vrezen ze, als ze dit toestaan, dat iedereen DNA-onderzoek wil doen in vergelijkbare situaties."

Het zeven van de grond in Saasveld gaat nog enkele dagen door. Wolbert blijft hoop houden dat er iets bruikbaars wordt gevonden. "Ik zou bijna hiernaast een tentje op willen zetten en blijven slapen. Maar ik fiets toch elke dag naar huis. Ik volg het met spanning. Het is een speld in een hooiberg, maar als je niets doet weet je dat je nooit een oplossing vindt."