Betaald voetbal

Piet Wildschut over het ‘vuile’ WK van ‘78: “Ik was als enige Nederlander blij dat Cruijff niet meeging”

Oranje-international Piet Wildschut in actie op het WK van 1978 in Argentinië
Oranje-international Piet Wildschut in actie op het WK van 1978 in Argentinië © ANP
Wat als Rensenbrink niet de paal trof, maar scoorde… Was Nederland dan in gastland Argentinië de wereldkampioen van 1978 geworden? Of had Oranje dit WK juist moeten overslaan? En kónden we de finale überhaupt wel winnen onder de priemende blik van Jorge Videla? Piet Wildschut, gedurende het ‘vuile’ eindtoernooi onder contract bij FC Twente, was erbij. Het voetbaltrauma van ‘78 door de ogen van een nuchtere Fries.
Terwijl het leeuwendeel van Canton, een plaatsje in de Amerikaanse staat Georgia, nog op één oor ligt, klinkt de bulderende lach van Piet Wildschut ruim 7.000 kilometer verderop in de studio van RTV Oost in Hengelo. Wat aanvankelijk een avontuur van enkele maanden moest worden mondde uit in een definitief vertrek. De geboren Leeuwarder woont en werkt al bijna dertig jaar in de Verenigde Staten als SAP-consultant.
In zijn nieuwe omgeving weten maar weinigen dat ze met een voormalig WK-ganger te maken hebben. “Op mijn cv staat wel dat ik erbij was in Argentinië. Het is toch altijd een gemakkelijke opening van een gesprek. Sommigen vinden het geweldig, maar er zijn ook zat mensen in de VS die Piet Wildschut uit Friesland niet kennen hoor”, weer volgt een schaterlach.

Studeren

Dat Wildschut geen stereotype voetballer was werd al vroeg duidelijk. “Ik zat bij FC Groningen en wilde daarnaast studeren aan de Technische Universiteit in Leiden, de opleiding weg- en waterbouw.” Het heft nam hij vervolgens in eigen hand. “Ik belde Sparta, maar op Het Kasteel gaven ze aan mij niet nodig te hebben. En toen hingen Spitz Kohn (trainer) en Ton van Dalen (manager) van FC Twente ineens aan de lijn. Ze zeiden: in Enschede kun je ook wel een technische studie volgen.”

Spitz Kohn

Als ambitieuze rechtsbuiten streek Wildschut zodoende neer in Twente. Hij scoorde tijdens zijn debuut en won met de Tukkers de beker in 1977. “Ik weet nog dat Kohn op een dag naar me toe kwam en zei: binnen één jaar kun jij voor Oranje spelen, maar dan wel als linksback. Je begrijpt wel dat ik hem heel erg dankbaar ben.”
Kohn zei: binnen één jaar kun jij voor Oranje spelen
Piet Wildschut over zijn oud-trainer Spitz Kohn bij FC Twente
Zo geschiedde. Bij FC Twente verruilde Wildschut de rechterkant van de voorhoede voor een plek linksachterin. Als snelle vleugelverdediger met aanvallende intenties maakte Wildschut indruk. En dat viel ook bondscoach Ernst Happel op. Het was 5 april 1978 toen Wildschut in de voorlaatste interland van Oranje in aanloop naar het WK zijn opwachting maakte. Direct in de basis tegen Tunesië, als vervanger van Hugo Hovenkamp, de vaste linksback van het Nederlands elftal.

Mop

“De spanning die ik voelde toen we klaar stonden voor het Wilhelmus was echt ongekend. Gelukkig had Wim Suurbier dit al vroeg in de gaten. Hij vertelde een mop en alle zenuwen vielen als een last van mijn schouders. Welke grap het was? Ik heb geen flauw idee, vast een heel slechte”, lacht hij. Het werkte wel, want Oranje versloeg de Tunesiërs rimpelloos: 4-0.

Absentie Cruijff

Terwijl de één na de andere grote naam de weken daarop afhaakte voor het veelbesproken eindtoernooi in Argentinië, rekende Wildschut nergens op. Zo waren Van Hanegem en Cruijff - die pas tientallen jaren later aangaf niet mee te zijn gegaan uit angst voor de veiligheid van zijn familie - er niet bij. “Ik denk dat ik de enige Nederlander ben die blij was dat Johan Cruijff niet meeging.”
De WK-selectie van 1978 met Piet Wildschut rechtsboven
De WK-selectie van 1978 met Piet Wildschut rechtsboven © ANP
De absentie van de beste Nederlandse speler aller tijden resulteerde in een WK-ticket voor Wildschut. Als állerlaatste werd hij aan de selectie van Happel toegevoegd om af te reizen naar Argentinië. Maar zag de nuchtere Wildschut deelname aan een omstreden toernooi in een land waar mensenrechten werden geschonden wel zitten?

Greep naar de macht

Want vredig was het in die tijd allerminst in Argentinië. Het leger pleegde in 1976 een coup en zette presidente Isabel Péron buitenspel. Luitenant-generaal Jorge Videla werd uitgeroepen tot nieuwe leider van het dictatoriaal regime. Een greep naar de macht. Onder meer Nederland opperde al om het WK te organiseren, maar Videla was er alles aan gelegen het toernooi te behouden.

Vuile Oorlog

Het hoofd van de rechtse militaire junta zag het WK als een uitgelezen kans om wat positivisme te kweken in Argentinië. De bal was ook toen al, dé verbinder van de natie. Voetbal is in Zuid-Amerika als religie. Aan de andere kant van de medaille voerde Videla een oorlog tegen zijn eigen bevolking. Vijanden van de staat moesten worden uitgeroeid. Tegenspraak werd direct onderdrukt. De junta martelde en vermoordde duizenden Argentijnen: De Vuile Oorlog.
Als voetballer ga je voor je sport, niet om een politiek statement te maken
Piet Wildschut over de dubieuze situatie in Argentinië
“Uiteraard wist ik wat er speelde, maar ik was een voetballer. Niet gaan? Daar heb ik geen moment aan gedacht. Het was het WK! Als speler ga je ernaartoe voor je sport, niet om een statement te maken. En ik was ook niet zo politiek geëngageerd dat ik vond dat ik daar van alles moest roepen.”
In Argentinië kende Oranje een beroerde start van het toernooi. De poule werd ternauwernood overleefd. In de derde groepswedstrijd tegen Schotland kwam Wildschut als invaller binnen de lijnen. “Ik viel in voor Wim Rijsbergen, die geblesseerd raakte en niet verder kon.”

“Du spielst”

Het bleek de opmaat naar meer. In de eerste wedstrijd van de tweede ronde startte Wildschut prompt in de basis. Happel gooide het roer om. “Du spielst, was het enige wat hij zei. Dat was het. Volgens mij zijn het ook de enige twee woorden die ik ooit met Happel heb gewisseld. Hij was drukker met kaarten”, schatert Wildschut.
Du spielst: de enige twee woorden die Happel tegen me heeft gezegd
Piet Wildschut sprak zelden met bondscoach Ernst Happel
Met de FC Twente-verdediger in het veld begon Oranje te draaien. Oostenrijk werd met maar liefst 5-1 aan de kant gezet en tegen West-Duitsland werd gelijkgespeeld. Alleen Italië kon de weg van Oranje naar de WK-finale nog dwarsbomen. “En toen zat ik ineens weer op de bank”, zegt Wildschut. “Onder meer Neeskens was weer fit. En ja, dan speelt zo iemand. Dat begreep ik wel. Gelukkig wonnen we.”
Ondanks dat Wildschut wel degelijk van waarde was voor Oranje, zat hij in de finale tegen gastland Argentinië niet eens meer op de reservebank. In het uitverkochte River Plate-stadion moest hij het stellen met een plek op de tribune. “Dat was een zware tegenvaller, maar ook nu vond ik het wel logisch…”
Piet Wildschut (l) kijkt toe hoe Ruud Krol een duel uitvecht tegen West-Duitsland
Piet Wildschut (l) kijkt toe hoe Ruud Krol een duel uitvecht tegen West-Duitsland © ANP

Bizarre busrit

De busreis van het hotel naar het Estadio Monumental Antonio Vespucio Liberti heeft Wildschut nog altijd op zijn netvlies staan. “Als reserves zaten wij in de tweede bus. Ik weet nog dat er extreem veel politiebegeleiding was. De stoet mocht niet tot stilstand komen. De gehele rit heb ik gestaan en alleen maar vol verbazing naar buiten gekeken. Mensen die niet snel genoeg aan de kant gingen werden letterlijk van de weg geslagen. Wat een chaos.”

Onveilig

Een helse tocht later vond Wildschut zich in de nok van het stadion terug tussen 80.000 bloedfanatieke Argentijnen. “We zaten echt helemaal bovenin, in onze Oranje trainingspakken. Er werd naar ons gekeken, de sfeer was intimiderend. In de rust zijn we maar naar beneden gegaan. We voelden ons niet veilig.”

De paal

Door een klein raampje in de catacomben zag Wildschut hoe Rensenbrink de paal trof. “Zo klein kan het verschil zijn. Wel of geen wereldkampioen door een balletje tegen de paal. Of wij wel móchten winnen? Hoe corrupt dat WK wellicht ook was, ik weet zeker dat we dan met die beker hadden gestaan. Een scheidsrechter had dat nooit meer kunnen omdraaien. Dat geloof ik niet. Maar ja, die paal…”
Benieuwd naar het gehele gesprek met Piet Wildschut over het WK van 1978? De volledige uitzending is hieronder als podcast te beluisteren. Daarin verhaalt de elfvoudig international ook over het noodgedwongen einde van zijn loopbaan op jonge leeftijd, zijn leven in de Verenigde Staten en de huidige WK-kansen van Oranje in Qatar.

Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie? Tip de redactie via WhatsApp of via de mail.