Met de komst van Diftar komen ook de klachten: wat kan Zwolle verwachten?

"Met Diftar ben ik altijd nog wel bezig, maar niet zoveel meer als een paar jaar geleden", zegt 1Twente-verslaggever Wilco Louwes. De Enschedeër beet zich vast in het afvaldossier van de stad en schreef er talloze artikelen over.

Enschede ging op 1 januari 2017 over op Diftar, dat als doel heeft om afvalscheiding te stimuleren. Het idee is simpel: bewoners betalen per keer dat ze restafval inleveren. Hoe meer je inlevert, hoe meer je betaalt. En de beste manier om minder restafval te produceren is door afval te scheiden.

"Voor de invoering van Diftar had Enschede allemaal milieupleinen gemaakt (rijen van ondergrondse afvalcontainers, red.)", zegt Louwes. "Zo kwamen er veel meer containers waar je afval kon inleveren, terwijl je vroeger alles in de otto gooide."

"Deze plekken werden allemaal potentiële dumpplekken", zegt Louwes. "Met de invoering van Diftar kwam ook de financiële prikkel je afval te dumpen, want je moest opeens betalen per keer dat je afval inleverde."

En zo leidde de financiële prikkel om te scheiden volgens Louwes óók tot de prikkel om te dumpen. Een stelling waar Brammert Geerling van de SP in Zwolle het mee eens is: "Als jij denkt, oh daar heb je die gemeente weer, dan ga je dus naar manieren zoeken om het systeem te omzeilen."

Terug naar Enschede. Het is lastig om precies in kaart te brengen hoeveel afval er precies gedumpt is sinds de invoering van Diftar. "Er zijn nooit nulmetingen gedaan, dus we weten het niet", zegt Louwes. "Maar de kosten voor het opruimen van gedumpt afval zijn wel bekend, en die zijn flink toegenomen sinds Diftar. Daarbij kregen wij sindsdien continu meldingen van mensen die gedumpt afval zagen, dan kun je wel stellen dat het toeneemt."

De grote vraag is of Diftar er ook toe leidt dat mensen beter gaan scheiden. Vast staat dat Enschedeërs veel minder restafval aanbieden dan Zwollenaren sinds de invoering van het systeem.

De gemiddelde Zwollenaar produceert op dit moment 181 kilo restafval per persoon per jaar. Veel meer dan de gemiddelde Enschedeër (103 kilo), en de gemiddelde Hengeloër (76,6 kilo), die ook met Diftar werkt.

In de jaren vóór de invoering van Diftar (2015 en 2016) leverde de gemiddelde Enschedeër respectievelijk 213 kilo en 207 kilo in. Dat daalde naar 125 kilo in 2017, toen Diftar werd ingevoerd, meldt Twente Milieu.

Maar hoe zit het met de rotzooi naast de containers, wordt dat ook minder met de jaren? "Dat idee heb ik niet", zegt Louwes. "We hebben vier jaar geleden in de aanloop naar de verkiezingen een enquête gehouden onder ons publiek. Die is niet representatief, maar gaf wel aan dat mensen afvaldump het belangrijkste thema vonden. Dat was vorige verkiezingen weer zo."

Een simpele oplossing voor de dumpingen heeft Louwes niet. "Enschede heeft verschillende dingen geprobeerd. Zo maakte de gemeente het mogelijk om 75 kilo grof vuil gratis in te leveren, sinds dit jaar is het zelfs 300 kilo. Het idee is dat mensen dan minder gaan dumpen, maar gemiddeld werd maar 26 kilo weggebracht."

"Het lastige is dat iedere container een potentiële dumpplek is, maar als je het aantal containers sterk vermindert, vervalt de grondslag van Diftar. Een optie kan zijn om Diftar niet in te voeren in wijken met veel hoogbouw, want daar gaat het vaak mis. In wijken met laagbouw hebben mensen namelijk een eigen container."

"Toch merk ik wel dat ik het heb geaccepteerd", zegt Louwes. "Ik loop er makkelijker langs heen, het voelt niet meer zo significant."