Schade door zwijnen? Boeren krijgen straks de rekening: "Provincie bezuinigt"

"Kijk, hier zie je de sporen van een wroetend zwijn", wijst agrariër Henk Ormel naar zwarte gaten tussen het groene gras op zijn land. Omgewoelde grond, met gaten zo diep als zijn hoge schoenen. "Op zoek naar beestjes waarschijnlijk, geen idee. Dit is dan kleine schade. Een paar tientjes, misschien honderd euro. Maar soms komen de zwijnen met twintig tegelijk." En dan lopen de kosten flink op.

"De kosten lopen in enkele jaren richting de 15-, 20- of zelfs 30.000 euro", stelt de boer uit Bruinehaar. De zwijnen halen net ingezaaide zaden vakkundig uit de grond, hele kolven maïs verdwijnen tussen de slagtanden van de nachtdieren. Zijn zoon Coen, ook werkzaam in het gemengd agrarische bedrijf, vult aan: "Als ze in grote groepen komen, ben je soms zo een hectare aan oogst kwijt. En de volgende ochtend weer."

Soms betekent het dat de agrariërs opnieuw moeten inzaaien, op andere momenten missen ze een deel van hun winst. De rekening kunnen ze - na een externe controle - inleveren bij de provincie. Die betaalt in het geval van zwijnenschade 95 procent van de kosten. Het eigen risico voor de boer bedraagt 5 procent, met een minimumbedrag van 250 euro. "Kleine schade zoals we hier zien, dat tientjeswerk, dat geven we dus niet door. Tel dat op door een jaar heen, en dan hebben we al een behoorlijk eigen risico", stelt senior Ormel. Maar dat eigen risico vliegt deze maand zeer waarschijnlijk omhoog.

Het eigen risico van 5 procent, gaat zeer waarschijnlijk naar 40 procent. Dat plan bespreekt de provinciale politiek morgen; eind deze maand komt het voorstel - onderdeel van een nieuw faunabeleid - in stemming. Onbegrijpelijk, vinden vader en zoon. De wilde zwijnen verblijven in beschermd natuurgebied Engbertsdijksvenen, waar een groot deel van het land van Ormel direct aan grenst. In het natuurgebied is bejagen niet toegestaan. Henk: "De provincie bevordert de natuur door allerlei maatregelen. Prima natuurlijk, maar de maatschappij profiteert, en wij betalen de rekening. Dat moet de provincie compenseren." Hij noemt het voorstel 'gewoonweg bezuinigingen'.

Dat de compensatiekosten voor de provincie de afgelopen jaren gestegen zijn, staat vast. In de periode 2014 tot 2016 bedroeg de jaarlijkse schade nog zo'n 7,5 ton, in 2021 was dat opgelopen tot een kleine 2 miljoen euro. En waar Ormel vooral last heeft van zwijnen, blijken ganzen de grootste landvernielers. De watervogels veroorzaken 92 procent van de totale schade.

Collega-agrariër Klaas Dingstee uit Wanneperveen liet zijn onvrede daarover al blijken richting de provinciale politici. Tijdens een inspraakmoment hield hij hen voor dat sommige bedrijven weleens met 225.000 euro aan schade zitten, op jaarbasis. Zijn frustratie zit vooral in de enorme toename van grasvretende ganzen: "Er is maar één oplossing, de grauwe gans moet onderuit".

Morgen praat de provinciale politiek over het nieuwe faunabeleid, eind deze maand zal blijken of een meerderheid kan leven met de aanpassingen.