Hydroloog Wiebe Borren: "CO2 uit hoogveengebied is een klimaatbom, als het droog wordt."

Natuurmonumenten start samen met de Radboud Universiteit een onderzoek naar hoeveel CO2 uit het hoogveengebied komt. Volgens Borren houdt het veen wanneer het hersteld is ongeveer evenveel CO2 vast als bos. "Maar bomen sterven na tientallen jaren, veen blijft gewoon doorgroeien. Dus over de langere termijn houdt veen nog meer vast dan bos." In het veen staan veel kleine bomen. "Die gaan we weg halen, want die gaat het hier niet lukken om groot te worden omdat het veel te nat is en ze verdampen wel veel vocht. Dus het veen is erbij gebaat dat die er niet meer zijn."

In het Witte veen ligt nog dertig hectare hoogveen, wat behoorlijk zeldzaam is in Nederland. "Natuurlijk gaat het ook om de natuurwaarden van hoogveen." Met grote stappen wandelt Borren samen met boswachter Jeroen Waanders door het hobbelige veen. "Niet uitglijden, voor je het weet lig je in het water," waarschuwt hij de journalist. Dan hurkt Wiebe bij een mossig stukje groen. Dat zie je in de video hieronder.

"Dit is het veenmosplantje waar het om draait. Het groeit een millimeter per jaar en kan wel dertig keer zijn eigen gewicht aan water vast houden." Hij plukt een klein stukje en knijpt het uit. Water stroomt langs zijn hand. Het plantje kan gewoon weer verder groeien als het in het water ligt. "Hier staat het regenwater in een soort kommetje van klei, waardoor het vast gehouden wordt. Hoogveen wordt dan ook alleen gevoed met regenwater."

Wanneer de heren weer over het droge land lopen, wijst Waanders op de aanpassingen die ze gaan doen in het gebied. "Hier halen we bomen weg, zodat er minder vocht onttrokken wordt en er ook ruimte is om meer vennetjes aan te leggen." Een enkele boom met een blauwe stip mag blijven. "Deze eik is ooit geplaatst als markering van twee verschillende stukken grond. Die heeft een cultuurhistorische waarde, die blijft. Maar de slootjes dempen we. Alles om het water zoveel mogelijk vast te houden, zodat het hoogveen verder kan ontwikkelen."

Om het hoogveen te redden is veel geld nodig. Daarom zijn er diverse subsidies beschikbaar gesteld. Europa betaalt vanuit het LIFE Climate programma, de Provincie vanuit Natura2000, LNV vanuit de Versnelde Stikstof Aanpak. In totaal is er 3.635.426,- euro beschikbaar om alles voor elkaar te krijgen. "Er leven hier zoveel bijzondere planten en dieren. De Grauwe Klauwier, Klapeksters, de nachtzwaluw en wat je hier zelfs kunt vinden zijn boom- en heikikkers, de kamsalamander en heel bijzonder... de glimworm," vertelt de boswachter enthousiast.

Waar al werkzaamheden zijn uitgevoerd, is het nu een kale vlakte. "We hebben de toplaag van de grond afgeschraapt. Zaden van de oorspronkelijke planten krijgen dan weer kans om tot bloei te komen. Die zitten nog steeds in de bodem en ik verwacht dan ook dat hier over een paar jaar prachtige planten te vinden zijn als zonnedauw, veenpluis en orchideeën."