Twentse apothekersassistenten zijn medicijntekorten zat en willen dat Tweede Kamer ingrijpt

"We zijn elke dag zo'n twee uur bezig met randzaken", vertelt de Hengelose apotheker Jacky de Wolff. "We zijn dan op zoek naar alternatieve medicijnen, andere medicijnmerken of regelen dat we bepaalde geneesmiddelen kunnen krijgen. We zijn steeds minder bezig met het verlenen van zorg." Om dat een halt toe te roepen, komen de apothekersassistenten dus in actie.

Dat de sfeer in apotheken steeds vaker onvriendelijk is, merkt ook de landelijke apothekersvereniging KNMP. Ook zij zijn daarom dit jaar de campagne gestart 'Vriendelijk verzoek van uw apotheker' gestart. Daarin wordt gevraagd wat vriendelijker tegen de medewerkers te zijn.

Want juist in de eerste maanden van het nieuwe jaar komen mensen erachter dat bepaalde medicijnen niet meer door hun zorgverzekeraar worden vergoed of dat de verzekeraar geen contract met hun apotheek heeft. De gevolgen zijn dat mensen zelf voor de kosten moeten opdraaien, naar een andere apotheek moeten of een ander merk krijgen. Vanaf dit jaar zit bijvoorbeeld vitamine D niet meer in het basispakket. In praktijk blijken deze wijzigingen tot veel weerstand te leiden.

"De apothekers kunnen er niets aan doen", legt De Wolff van apotheek Slangenbeek uit. Ze is ook bestuurslid van de Twentse Apothekers (TAO). "De kern van het probleem ligt vaak bij de zorgverzekeraars en overheid. Mensen hebben niet door hoe groot hun invloed op de medicijnvoorraad is."

Zo hebben de zorgverzekeraars een flinke vinger in de pap. Door hun contracten wordt namelijk bepaald welke medicijnen apothekers kunnen inkopen. Daarbij komt dat in de ogen van TAO het kabinet had moeten helpen om het faillissement van de Nederlandse geneesmiddelenfabrikant InnoGenerics te voorkomen.

Daardoor komen de voorraden in Nederland meer onder druk te staan en groeit de afhankelijkheid van buitenlandse producenten. "Die leveren ook prima geneesmiddelen, maar je bent afhankelijk van het buitenland."

Omdat geneesmiddelen in Europa nergens zo goedkoop zijn als in Nederland, komt ons land als laatste aan bod bij de buitenlandse producenten. "Zij zullen niet het eerste aan Nederland leveren, omdat ze daar simpelweg het minste aan verdienen", zegt De Wolff.

En dat heeft weer een invloed op de voorraden. "We hebben al jaren een geneesmiddelentekort, maar de laatste tijd is het écht schrijnend. Het tekort blijft groeien", vertelt de apotheker. De cijfers onderschrijven dat. In 2022 was het tekort namelijk al vijftig procent groter dan in 2021.

Aan die negatieve koers moet een einde komen. 'We slikken het niet langer' wordt daarbij als middel ingezet. In de 67 Twentse apotheken die zijn aangesloten bij TAO, liggen formulieren die mensen kunnen invullen en ondertekenen. Zo kun je bijvoorbeeld aangeven waarom je de actie steunt en tegen welke problemen je aanloopt. Dat kan ook digitaal. Apothekers en patiënten trekken samen op om de nijpende situatie aan te kaarten.

Een van de patiënten krijgt van De Wolff het formulier aangereikt. Terwijl de man op zijn medicatie wacht, ondertekent hij de actie. "De druk bij de apotheken wordt op deze manier heel hoog en dat is helemaal niet goed. Daarom onderteken ik de brief."

Zelf heeft hij ook ervaren dat hij andere geneesmiddelen meekreeg dan hij gewend was. "Daar word je toch wat onzeker van als je thuis bent. Je vraagt je dan wel af of het wel het juiste is."

Het doel van de apothekersassistenten is om landelijk minstens 40.000 mensen een formulier te laten ondertekenen, zodat het onderwerp op de agenda komt van de Tweede Kamer. Ondanks dat de geringe medicijnenvoorraden regelmatig in het nieuws komen, hebben de apothekers niet het gevoel dat de regering het probleem écht ziet en de noodkreten van de apothekers horen. "Wij zijn heel goed om problemen stilzwijgend op te lossen, maar we moeten ons nu laten horen. Het kan zo niet langer, het moet eens afgelopen zijn."