Nieuws

Bodemverontreiniging in Hengelo, ondanks sanering: "Daar waren we verbaasd over"

De eerste potjes zijn gevuld met grond uit de tuinen
De eerste potjes zijn gevuld met grond uit de tuinen © RTV Oost
De bodemonderzoekers zijn verbaasd dat er ondanks saneringen alsnog PFAS in de grond in de Hengelose woonwijk de Hasseler Es is gevonden. De schadelijke stof is afgelopen najaar in een proefmonster aangetroffen. Naar aanleiding van die resultaten, is vandaag het grootschalige onderzoek begonnen.
De PFAS is 31 jaar geleden in de bodem terechtgekomen door het blusschuim dat bij de gecrashte F-16 in Hengelo is gebruikt. Die stof in het schuim zorgt ervoor dat de vloeibare, brandbare stoffen worden afgesloten van zuurstof. Daardoor dooft de brand.
Doordat er in 2019 een PFAS-norm is opgesteld, is de schadelijkheid van de stof duidelijk geworden. Daarop is er een inventarisatie gemaakt van branden waar het schadelijke schuim is gebruikt. Hengelo kwam daarbij al snel naar boven. De eerste proefmonsters uit het grasveld waarnaast de straaljager is neergestort, wijzen erop dat er ruim dertig jaar later nog steeds PFAS in de bodem zit.
Eerste bodemmonsters in onderzoek naar PFAS in Hengelo genomen

Saneren

"Dat verbaasde ons", vertelt Bert Baan van TTE Consultants, het bedrijf dat het onderzoek doet. "We weten al langer dat de chemische stof PFAS niet afbreekt, maar omdat er een flink stuk is afgegraven waren de uitkomsten verrassend."
Dat was voor TTE en de gemeente Hengelo de aanleiding om een groot onderzoek te houden. 24 huishoudens komen daarvoor in aanmerking, tot nu lijkt het erop dat alle huiseigenaren meewerken. Ook wordt met peilbuizen de hoeveelheid PFAS in het grondwater in de gaten gehouden.

Verschillende boringen

Twee medewerkers van een veldwerkbedrijf voeren de boringen uit. Op drie verschillende plekken in de tuin gaat een grondboor de grond in, deze haalt aarde van drie dieptes naar boven. De eerste twee (op dertig en dertig tot tachtig centimeter) zijn in de bovenlaag. "Dat noemen we de contactzone. De laag waar je als bewoner het meeste mee in aanraking kunt komen", aldus Baan.
De bewoner van het huis waar de veldwerkers monsters nemen, maakt zich vooralsnog niet zo druk. "Ik woon hier nu twee jaar. Na die brief heb ik de beelden van de crash eens opgezocht, die kende ik nog niet. Natuurlijk kende ik het verhaal wel, maar ik wist nooit hoe groot het precies was. Het onderzoek wacht ik rustig af, dan zien we wel verder", vertelt hij vanuit zijn deuropening.
De diepste meting, op twee meter, is vooral voor het geval er in de eerste twee lagen PFAS wordt aangetroffen. "Dan hebben we ook een beeld van de diepere lagen en hoeven we niet opnieuw het veld in", legt de projectleider uit.
Het RIVM over PFAS: "PFAS kunnen een risico vormen voor de gezondheid van mensen en het milieu. Naast de schadelijkheid van de stof is de hoeveelheid die iemand inademt, of inslikt, en hoe vaak of hoe lang dit contact duurt, bepalend voor het risico op schadelijke gezondheidseffecten. Hetzelfde geldt voor het milieu, waar de hoeveelheid van de stof in het milieu het risico bepaalt. Mensen kunnen op verschillende manieren in contact komen met PFAS. Dit heet de blootstelling aan een stof. Bijvoorbeeld via voedsel en drinkwater waar een beetje PFAS in zit, door het inademen van lucht of het inslikken van grond die PFAS bevat. Ook kunnen mensen kleine hoeveelheden PFAS binnen krijgen door het gebruik van producten zoals ski wax, smeermiddelen en waterafstotend impregneermiddel- waar PFAS los in zitten."

Resultaten

Of er daadwerkelijk sprake is van een schadelijke hoeveelheid PFAS, moet het onderzoek uitwijzen. Aan de eerste monsters is het niet te zien. Baan: "Je kunt het niet zien of ruiken. Het moet echt in een laboratorium worden onderzocht."
Naar verwachting is het onderzoek in de tuinen deze week afgerond. Daarnaast wordt de komende weken ook de openbare omgeving onderzocht op verontreiniging. Als het onderzoek volgens plan verloopt, zullen de resultaten over twee maanden in een bewonersbijeenkomst worden bekendgemaakt.

Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie? Tip de redactie via WhatsApp of via de mail.