Waarom de Watersnoodramp van 1953 Willie Sangster uit Enschede nooit meer loslaat

Willie zal een jaar of vier geweest zijn toen ze thuis kwam uit school met een prangende vraag. "Hoe kan dat nou? Op school noemen ze me Willie, maar ik ben toch Zus?" Dat was haar roepnaam thuis. Maar omdat ze op school Willie heette, konden haar vader en moeder er niet meer onderuit. Ze gingen haar thuis ook Willie noemen. "Het was natuurlijk te pijnlijk voor mijn ouders om dat te doen."

Willie Wouterina Janna werd drie weken na de Watersnoodramp geboren. Ze is vernoemd naar drie familieleden die bij de ramp om het leven kwamen. "Willie was mijn zusje", zegt ze. "Zij verdronk op 1 februari 1953." Ze sluit haar ogen als ze hardop uitspreekt wat haar zus bijna vijftig jaar geleden is overgekomen. "Wouterina is naar mijn opa en Janna naar mijn tante. Zij verdronken ook allebei op 1 februari 1953", vertelt ze met gesloten ogen.

Dat Willie dezelfde namen kreeg als haar verloren familieleden is eigenlijk een logische keuze. "Dat is in een opwelling gebeurd", legt Johan Los, de vader van Willie, aan Omroep Zeeland uit. "We hadden beter een andere naam kunnen kiezen, maar het is niet gebeurd."

Het kwam ook door de roes waarin de familie Los de periode na de ramp beleefde. "Je bent ook helemaal versuft en geestelijk doorgeslagen. Dus hebben we gedacht: dan doen we maar Willie."

Willie is wat in de volksmond een troostkind genoemd wordt. Het gebeurde vaker dat kinderen die na de Watersnoodramp werden geboren dezelfde namen kregen als omgekomen familieleden. In sommige gevallen dienden deze kinderen voor de ouders als een soort vervanging van eerder verloren kinderen. Het verdriet was zo intens dat een andere naam verzinnen niet lukte. Het troostkind kreeg dezelfde naam als het verloren kind.

Als Willie terugkijkt op haar jeugd ziet ze dat ze anders is behandeld. "Ik leef voor twee. Mijn jongere zus zei al: 'Jij krijgt veel meer dan ik'. Zij is van 1955. Ik heb haar ooit gezegd, dat zij anders was omdat de ramp al wat langer geleden was. Ze was wat lichter van karakter."

Het verhaal van de familie Los is onlosmakelijk verbonden met die eerste februari van 1953. Het hoort bij de familie, weet Willie. Als ze in de psychiatrie gaat werken, wordt haar begin deze eeuw een spiegel voorgehouden. "Iemand had haar broertje verloren. Toen bedacht ik mij: 'Wacht even, voor mij is dat ook iets geweest wat mijn leven heeft beïnvloed. Ik realiseerde mij dat ik daar hulp bij nodig had."

In diezelfde periode wordt Enschede getroffen door de vuurwerkramp. Willie woont dan al ruim twintig jaar in de stad. Ze is met haar man naar Twente verhuisd toen hij hier een baan kon krijgen. Ver weg van het water, maar ook in Enschede kan zomaar een ramp gebeuren, merkt Willie.

Omdat ze enige tijd daarvoor hulp had gezocht, weet ze direct dat ze weg moet blijven bij alles wat met de vuurwerkramp te maken heeft. "Ik had naar die hal kunnen gaan en kleding kunnen uitdelen." Ze doet het niet. "Omdat ik wist hoe het moet voelen om alles kwijt te zijn en eventueel ook nog familie."

Morgen zit Willie in de Hervormde kerk in Oude-Tonge waar jaarlijks de Watersnoodramp wordt herdacht. Oude-Tonge telde 3.000 inwoners toen die zware noordwesterstorm in 1953 op de kust beukte. Toen het land overstroomde, verdronken 305 inwoners van het dorp.

Willie komt nog regelmatig in het kustgebied. Als de Watersnoodramp herdacht wordt, probeert ze er altijd bij te zijn. Het is altijd een beladen bijeenkomst. Daarna zoekt ze familie op. Twintig jaar geleden was Koningin Beatrix erbij. Morgen is ze er opnieuw bij, als prinses dit keer. "Zij vindt het ook heel belangrijk", constateert Willie.