Nieuws
Gemeenten willen meer mogelijkheden om rellen te voorkomen: Almelo houdt vast aan eigen aanpak
Almelo wijzigde recent de APV om online oproerkraaiers aan te kunnen pakken. Mag dat nou wel of niet? De aanpak van de gemeente Utrecht werd onlangs door de bestuursrechter afgekeurd. Want in strijd met de Grondwet. De Almelose aanpak toont gelijkenissen met die van Utrecht, maar Almelo ziet geen aanleiding om de de regel uit de APV te schrappen. Intussen ondertekende burgemeester Gerritsen vandaag een oproep van burgemeesters in het NRC. Zij vragen meer instrumenten om rellen te voorkomen. Ook de burgemeesters van Zwolle, Enschede, Hengelo en Deventer zetten hun handtekening.
"De gemeente Almelo bestudeert de uitspraak van de bestuursrechter in de zaak tegen de gemeente Utrecht", laat een woordvoerder van de gemeente weten. Almelo ziet echter vooralsnog geen aanleiding om de lokale regelgeving aan te passen. Volgens de woordvoerder legt burgemeester Gerritsen van Almelo geen 'online gebiedsverboden' op. De Almelose aanpak is volgens haar wezenlijk anders dan die in Utrecht.
Wat was er aan de hand in Utrecht?
Eind 2021 legde burgemeester Sharon Dijksma van Utrecht een 17-jarige jongen een 'online gebiedsverbod' op omdat hij op Telegram had opgeroepen om in actie te komen tegen het coronabeleid en een vuurwerkverbod. 'Be there!!! Neem je matties & vuurwerk mee", stond op een afbeelding die de jongen deelde. Dijksma verbood de jongen de berichten online te publiceren, omdat ze mogelijk konden leiden tot wanordelijkheden. De jongen stapte naar de bestuursrechter die oordeelde dat Dijksma handelde in strijd met de Grondwet.
Waarin verschilt de Almelose aanpak van die van Utrecht?
Volgens burgemeester Dijksma handelde de jongen tegen wie zij optrad met zijn oproep in strijd met de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) van de gemeente Utrecht. Maar in de APV van Utrecht staat niet specifiek iets over online opruiing. Almelo is de eerste gemeente die ook het online verstoren van de openbare orde vastgelegd heeft in de in de APV. "Wij leggen geen online gebiedsverbod op", aldus de woordvoerder van de gemeente Almelo. "Wij willen het online aanjagen van ordeverstoringen in de fysieke ruimte voorkomen."
In Almelo liep afgelopen zomer een demonstratie uit de hand. Actievoerders kwamen naar het centrum van de stad om te demonstreren tegen het verwijderen van een muurschildering. Opstootjes leidden tot vier aanhoudingen. Bij Nieuwsuur gaf burgemeester Gerritsen onlangs aan dat er in de dagen rond die demonstratie oproepen waren gedaan om naar Almelo te komen waarin men uit was op ordeverstoringen. "Het had toen geholpen als die oproepen op internet er niet waren geweest."
Daarom liet de gemeente Almelo het verbod op online ordeverstoring specifiek opnemen in de APV. Hij wil dit soort wanordelijkheden aan de voorkant kunnen voorkomen.
Maar de rechter heeft in de uitspraak tegen de gemeente Utrecht toch ook specifiek iets over de APV gezegd?
Het verbieden van online uitingen via de APV is volgens de bestuursrechter ook een ontoelaatbare beperking van de vrijheid van meningsuiting, zoals die is vastgelegd in de Grondwet, gaf de bestuursrechter aan.
Almelo is er niet van onder de indruk en wijzigt de APV niet. Het verbod op online ordeverstoring in APV blijft staan. De woordvoerder van de gemeente erkent dat de werkwijze aanschurkt tegen de Utrechtse aanpak, maar stelt dat het een manier is om de "nieuwe mogelijkheden te verkennen."
Dat zou voor de gemeente Almelo, net als in Utrecht is gebeurd, kunnen resulteren in een gang naar de rechter. "Dan zal mogelijk blijken hoe de rechter hier naar kijkt. Dat helpt bij de jurisprudentie." Sinds de APV-wijziging heeft zich in Almelo nog geen zaak voorgedaan.
Opiniestuk in NRC
Intussen bundelen burgemeesters in Nederland steeds meer hun krachten om Den Haag er toe te bewegen dat zij meer online mogelijkheden krijgen om rellen te voorkomen. 41 burgemeesters onderkenden een opiniestuk in het NRC waarin de landelijke overheid wordt gevraagd om het burgemeesters mogelijk te maken online in te grijpen tegen mogelijke ordeverstoringen.
