Nieuws

Raar of niet? Kampen kapt eerst gezonde bomen om 'blunderbomen' in Zalkerbos te kunnen rooien

Het lijkt tegenstrijdig en zelfs een beetje raar, maar het moet om de fout met het planten van verkeerde iepen in het Zalkerbos te herstellen. In opdracht van de gemeente Kampen wordt op dit moment een groot aantal jonge gezonde inheemse boompjes omgezaagd om uiteindelijk de 1700 ongewenste Siberische iepen, die vijf jaar geleden vanwege een vergissing in het monumentale bos zijn geplant, met wortel en al te kunnen verwijderen.
De uitheemse Siberische iepen moeten gerooid worden, omdat ze op termijn erg schadelijk zijn voor het 800 jaar oude hardhoutooibos. Ze horen er als uitheemse boomsoort niet thuis en moeten zorgvuldig verwijderd worden.
Aannemer is begonnen met het omzagen van goede boompjes rond de te verwijderen Siberische iepen
Aannemer is begonnen met het omzagen van goede boompjes rond de te verwijderen Siberische iepen © Marielle Beumer RTV Oost
Als dat niet gebeurt, dreigen ze de inheemse boomsoorten in het cultuurhistorische bos op termijn te verdringen.

'Er zit niks anders op'

"Het lijkt misschien raar om eerst honderden gezonde boompjes te kappen om daarna de ongewenste iepen weg te halen, maar er zit niets anders op", zegt bomenexpert Lodewijk van Kemenade. Hij heeft het herstel van het hardhoutooibos namens de gemeente Kampen onder zijn hoede.
"Er moet eerst ruimte gemaakt worden voor de grote shovels die de Siberische iepen met wortel en al uit de grond trekken. Het Zalkerbos is nu moeilijk toegankelijk voor de machines en de bomen met wortel er handmatig uit halen is onbegonnen werk", aldus Van Kemenade.
Om de 'bluderbomen' (Siberische iepen) te kunnen rooien worden eerst gezonde inheemse bomen omgezaagd
Om de 'bluderbomen' (Siberische iepen) te kunnen rooien worden eerst gezonde inheemse bomen omgezaagd © Marielle Beumer RTV Oost
"Met het omzagen van de omliggende inheemse boompjes wordt daarom eerst ruimte gemaakt, zodat de aannemer makkelijker kan werken. De met oranje gemerkte Siberische iepen blijven nog even staan zodat de aannemer duidelijk ziet welke boom met wortel en al verwijderd moet worden."

Discussie

Een omslachtige, zware en dure klus, waarover de gemeente en de aannemer lange tijd in discussie zijn geweest. Dat ging over de beste methode voor het rooien en de verdeling van de kosten die daarmee gemoeid zijn. Inmiddels is daarover een compromis bereikt en kan het herstel van de fout vanaf deze week voortvarend aangepakt worden.
Blij is de bomenexpert niet met de grote machines in het monumentale bos. "Je hebt het liever niet in verband met de bodemverstoring, maar de Siberische iep handmatig rooien is geen optie. Met zo'n grote graafmachine gaat het, denk ik, redelijk snel. Maar ik ben benieuwd hoe alles uitpakt, want ik heb dit ook nog nooit eerder op zo'n grote schaal meegemaakt."
Of de gemeente op termijn ook nieuwe inheemse iepen - ter vervanging van de 1700 uitheemse Siberische iepen - gaat planten, weet hij niet. Dat is aan de gemeente Kampen als eigenaar van het bos. De gemeente Kampen is volgens hem op dit moment nog volop in overleg met de provincie Overijssel over een nieuw beheerplan voor het monumentale Zalker hardhoutooibos.
Uit de stam van de omgezaagde inheemse boompjes groeien op termijn weer een nieuwe volwassen bomen terug
Uit de stam van de omgezaagde inheemse boompjes groeien op termijn weer een nieuwe volwassen bomen terug © Marielle Beumer RTV Oost
Over de gezonde bomen die moeten wijken voor het rooien van de 'foute' iepen, maakt de bomenexpert zich geen zorgen. "Ze waren sowieso op termijn gekapt voor houtwinning. Alleen gebeurt dat nu veel eerder dan gepland. De omgezaagde stammetjes van de goede boompjes blijven staan en lopen op termijn weer uit zodat ze kunnen uitgroeien naar volwassen bomen voor de toekomstige houtkap."
"Maar", zo zegt hij, "dat gaat wel langzaam en is een kwestie van de lange adem, want een boom groeit niet zo snel." Bezoekers van het bos moeten daardoor langere tijd tegen een aantal kale plekken in het monumentale bos aankijken.

Noorse esdoorn moet ook weg

Niet alleen de 1700 Siberische iepen zijn een probleem voor het herstel van het oorspronkelijke Zalkerbos. Ook andere uitheemse boomsoorten zijn schadelijk voor de groei van inheemse boomsoorten. Een voorbeeld daarvan is de Noorse esdoorn, die flink woekert in de oudere bospercelen van het Zalkerbos. Er staan honderden uitheemse esdoorns die de inheemse essen, eik en iep verdringen.
Vrijwilligers uit zalk helpen bij het verwijderen van de Noorse esdoorn uit het bos
Vrijwilligers uit zalk helpen bij het verwijderen van de Noorse esdoorn uit het bos © Marielle Beumer RTV Oost
"We zijn daarom deze week begonnen met het blessen, oftewel het merken, van deze ongewenste bomen", zegt Van Kemenade. "We binden een rood-wit lint om de stam om ze te onderscheiden van de rest. Een groep vrijwilligers uit Zalk en mensen van de sociale werkvoorziening gaan deze bomen de komende maand ringen. Dat betekent dat de schors voor een deel met een scherp mes wordt weg gehakt. Daardoor wordt de sapstroom onderbroken en gaat de boom binnen twee à drie jaar dood."
Het is volgens hem een natuurlijke manier om het bos uit te dunnen en weer zoveel mogelijk te herstellen in de oorspronkelijke staat
Bomenexpert Lodewijk van Kemenade is belast met het herstel van het monumentale Zalkerbos
Bomenexpert Lodewijk van Kemenade is belast met het herstel van het monumentale Zalkerbos © Marielle Beumer RTV Oost

Beheer noodzakelijk

Ook met deze methode worden gezonde uitheemse bomen geofferd voor het behoud van het Zalkerbos. "Niet iedereen zal begrijpen dat je gezonde bomen laat afsterven, maar het is noodzakelijk", zegt de bomenexpert. "Net als de Siberische iep verdringt ook de Noorse esdoorn de oorspronkelijke boomsoorten in het bos, en dat willen we niet."
Het Zalkerbos is een monumentaal pareltje
Bomenexpert Lodewijk van Kemenade
Bezoekers zullen de beheerwerkzaamheden volgens hem niet altijd begrijpen en zich afvragen waarom gezonde bomen plaats moeten maken. "Maar ja, dat heet natuurbeheer, dat is bosbouw." Hij gaat het bos de komende jaren goed monitoren en uitdunnen waar nodig, zodat de oorspronkelijke boomsoorten ruimte krijgen om te overleven.
"Het Zalkerbos is uniek in Nederland. Het is het oudste nog bestaande hardhoutooibos van ons land. Het is een monumentaal pareltje. Het herstel en het behoud van dit specifieke bos is en blijft de komende jaren van onschatbare natuur-cultuurhistorische waarde."

Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie? Tip de redactie via WhatsApp of via de mail.