Kringloopwinkels in het nauw: "Als wij spullen moeten registreren, kunnen we wel opdoeken"

Trots laat Ben Bulters van Kringloopwinkel Rijssen-Holten zien hoe de goederen worden aangeleverd. Hij wijst naar het Afvalbrengpunt Rijssen, dat grenst aan het afleverpunt van de kringloopwinkel. Makkelijker kan haast niet. Mensen brengen soms kratten tegelijk vol tweedehands spullen.

De bedrijfsleider moet er niet aan denken dat hij straks veel artikelen moet registreren, inclusief de verkoper. "Daar heb ik helemaal geen personeel voor. Weet je hoeveel wij hier binnen krijgen?"

Nog geen tien kilometer verderop in Holten loopt coördinator Annie Kolkman rond in een aanzienlijk kleinere kringloopwinkel. Alleen vrijdag en zaterdag kunnen klanten daar spulletjes aanleveren en rondneuzen tussen alle uitgestalde tweedehands producten. Ook zij moet er niet aan denken dat ze straks handhavers op de stoep krijgt, die controleren of verkopers met bepaalde producten wel staan geregistreerd. "Hoe moet ik nou weten wat een schilderij waard is? Wij zijn geen taxateurs."

Wat is er aan de hand? Sinds 2011 is er het Digitaal Opkopersregister (DOR). Daarvoor waren opkopers en handelaren in gebruikte en ongeregelde goederen al sinds 1886 verplicht een inkoopregister bij te houden. Dat is dus niet nieuw. Maar omdat in 2020 toenmalig minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid in de strijd tegen heling en witwassen aankondigde het gebruik van DOR te gaan verplichten, maken kringloopwinkels zich nu zorgen.

Het wetsvoorstel wordt begin april behandeld in de Tweede Kamer.

Volgens Grapperhaus zou het gebruik van de digitale registers het de politie gemakkelijker moeten maken om criminelen op te sporen en gestolen goederen terug te geven aan slachtoffers. "Het probleem is dat kringloopwinkels ook gelden als opkopers en handelaren", vertelt Rachel Heijne, directeur van de Branchevereniging Kringloopwinkels Nederland (BKN). "Terwijl mensen gratis goederen bij ons inleveren."

Het is Heijne een raadsel waarom sommige gemeentes in Nederland de afgelopen tijd zijn gaan handhaven. Volgens de directeur van BKN ontstaat zo een onoverzichtelijke lappendeken, waarbij de ene gemeente wel en de andere gemeente niet controleert. Zij kan niet aangeven of in kringloopwinkels in Overijssel al is gehandhaafd.

De BKN heeft flink gelobbyd in Den Haag om een uitzondering te maken voor leden van de branchevereniging. "Straks hoeven onze leden alleen die goederen te registreren met een uniek nummer." Daaronder vallen bijvoorbeeld fietsen, smartphones of laptops. "Vaak gebeurde dat al, dus dat is niet veel extra werk", vertelt Heijne. Al is ze nog niet honderd procent zeker of haar leden worden gevrijwaard van strengere regels, want de Tweede Kamer moet over dit onderwerp nog in debat.

Een ander verhaal is het voor kringloopwinkels die het keurmerk niet hebben. Volgens Heijne moeten die straks alle verkopers registreren die iets komen brengen "met een stekker." Dus bijvoorbeeld kleine elektrische apparaten. Behalve de verkoper, moet ook het product zelf worden geregistreerd. En niet alleen elektrische apparaten moeten in register komen te staan, maar bijvoorbeeld ook sieraden en kunstvoorwerpen zoals schilderijen.

In de kleine, knusse en warme kringloopwinkel in Holten haalt Annie Kolkman haar schouders op. "Wij hebben dat keurmerk niet. En hoe moet ik weten wat een kunstvoorwerp waard is?" Volgens haar zou het zonde zijn als mensen straks hun schilderij naar de stort brengen omdat ze geen zin hebben in al het gedoe van registratie.

Rachel Heijne van BKN zegt dat ze er in Den Haag ook voor heeft gepleit om kringloopwinkels zonder keurmerk te ontzien. Kolkman snapt een eventuele verplichte registratie niet. "Mensen brengen hier gratis hun spullen. Wat voor zin heeft het als dief om eerst iets te stelen en het dan af te geven bij een kringloopwinkel?"

In Rijssen is Ben Bulters er ook nog niet helemaal gerust op. "Als wij zoveel goederen moeten gaan registreren, dan kunnen we wel opdoeken." Zijn kringloopwinkel is wel lid van BKN. Maar als de wetgeving onverhoopt toch minder goed uitpakt, "dan maak ik mij wel zorgen. Hoe lang houden we het dan nog vol?"