Wieken van windmolens begraven? "Met wieken uit Europa is dat niet aan de orde"

Ja, net als elk gebruiksvoorwerp hebben de wieken van windmolens een bepaalde levensduur. Een jaar of twintig, stelt Ten Brinck van het online platform Wattisduurzaam.nl. "De nieuwe modellen gaan zelfs langer mee." Vertonen de wieken bijvoorbeeld haarscheuren, dan moeten ze worden vervangen.

In Nederland worden die afgeschreven wieken verbrand door afvalbedrijven of gerecycled tot laagwaardige materialen. "De wieken worden gemaakt van glasvezelcomposiet, een combinatie van glasvezel, koolstofvezel en hars", legt Ten Brinck uit. "Dat hars verhardt en maakt recyclen heel lastig." Het materiaal, dat bijvoorbeeld ook in de luchtvaart wordt toegepast, begint daarom niet aan een tweede leven als glasvezelcomposiet, maar wordt hergebruikt in bijvoorbeeld beton.

Hoogwaardig recyclen is nu niet mogelijk, al gaat dat veranderen. Zo werkt TNO aan een proces waarbij de oude bladen tot bijna 500 graden wordt verhit. Dat de vezels en het hars van elkaar te scheiden zijn bij die temperatuur, was al bekend. TNO heeft dit proces verbeterd: in een oven zonder zuurstof loopt de hars van de vezels, waarna die vezels als nieuw uit de oven komen. De vezels worden kunnen vervolgens worden gebruikt in nieuwe producten zoals auto-onderdelen.

Dat biedt kansen voor de toekomst. Want nu verdwijnt er in Europa volgens TNO jaarlijks zo'n vier miljoen ton composiet op de vuilnisbelt. Bovendien kwam enkele jaren geleden naar buiten dat in het Amerikaanse Wyoming afgedankte wieken worden begraven. "Met wieken uit Europa is dat niet aan de orde", weet Ten Brinck. "Die worden gerecycled of bewaard tot ze beter te verwerken zijn." Bijvoorbeeld in de eerste demonstratiefabriek die volgens TNO in 2025 gereed moet zijn en waar oude bladen aan een nieuw leven beginnen.

En de turbine zelf? Die bestaat volgens duurzaamheidsdeskundige Ten Brinck voor het overgrote delen uit metalen zoals staal, ijzer, gietijzer en koper. "Zo'n 85 tot 90 procent van die turbine wordt gerecycled."

Dat biedt kansen voor de toekomst. Ook in de gemeente Haaksbergen, waar twee locaties bij het kerkdorp Buurse zijn aangewezen als geschikte plekken voor het plaatsen van vijf windturbines. Dat Buurse is omringd door Natura 2000-gebieden, hoeft volgens Ten Brinck geen belemmering te zijn. "Je kunt daarbij altijd de afweging maken hoe groot de impact op de natuur is. Voordat hier een windturbine wordt gebouwd, wordt daarover nagedacht."

Toch is er weerstand tegen windturbines in Buurse. Zo wil de Stichting Tegenwind Haaksbergen windmolens weren uit het dorp. Die stichting plaatst vraagtekens bij de duurzaamheid en haalt onder meer aan dat er op dit moment geen landelijke norm is voor bijvoorbeeld de hoeveelheid geluid die een windmolen mag maken. Als het aan Tegenwind Haaksbergen ligt, wordt er niet eerder over mogelijke windmolens in Buurse besloten dan wanneer die landelijke normen er wel zijn.

Volgens Ten Brinck hoeft dat moment niet te worden afgewacht. Gemeenten hebben namelijk zelf de mogelijkheid om dergelijke normen vast te leggen. Geen windmolens in Buurse om reden die Stichting Tegenwind Haaksbergen aanhaalt? Dat is volgens de duurzaamheidsdeskundige te kort door de bocht. Bovendien: "We willen van fossiele energie af. Dan moeten we naar duurzaam."