Droogteseizoen van start, waterschappen optimistisch door natte maanden

Door klimaatverandering neemt het neerslagtekort toe. Vorig jaar, maar ook enkele jaren daarvoor, waren de lente en zomer uitzonderlijk droog. De kans op droogte in het voorjaar en in de zomer wordt daardoor groter.

Het KNMI houdt van april tot en met september de droogte bij aan de hand van het neerslagtekort. Deze periode verdampt er meer water dan er regen valt. Bovendien verbruiken bomen, planten en gewassen meer water om te groeien.

In Twente zijn de problemen tijdens droogte groter dan in andere regio’s in Nederland. De afgelopen eeuwen is het gebruik van land in Nederland veranderd en het landschap en watersysteem is daar telkens op aangepast.

Tientallen jaren geleden werd ervoor gekozen water zo snel mogelijk af te voeren om wateroverlast te voorkomen. Nu blijkt dat afvoeren te snel te gaan, vooral in de winter en lente. Door de warme zomers ontstaan er watertekorten, waardoor boerenbedrijven, industrie, scheepvaart, natuurgebieden en de drinkwatervoorziening in de problemen komen. Bovendien zorgt de snelle afvoer tot wateroverlast in lager geleden gebieden.

Advies- en ingenieursbureau Witteveen+Bos uit Deventer heeft onlangs in de Twentse waterbalans berekend hoeveel water er per kwartaal het gebied in stroomt en hoeveel eruit gaat door verdamping, afvoer en verbruik. De onderzoekers concluderen dat droogte en watertekorten in Twente een urgent probleem vormen dat in de toekomst alleen maar groter wordt. Daarnaast wordt ook de kans op extreme buien groter.

Ze bevelen daarom aan om verder te onderzoeken wat de mogelijkheden zijn om water vast te houden en daarmee zowel droogte als wateroverlast tegen te gaan.

Dat er de afgelopen weken meer neerslag is gevallen, geeft waterschap Vechtstromen vertrouwen. De neerslag heeft het tekort aan grond- en oppervlaktewater in Twente op veel plekken verminderd, maar er is nog een tekort.

Het neerslagtekort op weerstation Twenthe is op dit moment 38 millimeter. Normaal voor de tijd van het jaar is er juist een overschot van ongeveer 210 millimeter. Een verschil van 248 millimeter, dat zijn bijna 25 emmers van tien liter per vierkante meter.

Waterschap Drents Overijsselse Delta, verantwoordelijk voor de andere helft van de provincie, heeft vooralsnog niet te maken met een neerslagtekort. Door de neerslag in de winter en afgelopen maand, is het grondwater op peil. Maar door de gevoeligheid voor droge en natte perioden, is het waterschap wel op haar hoede.

"Is het een tijdje droog weer met weinig tot geen neerslag, dan dalen de grondwaterstanden snel. Ze reageren daar direct", laat een woordvoerder van het waterschap weten. "Om lage grondwaterstanden te herstellen, is neerslag het beste medicijn. Wat wij als waterschap kunnen doen is de waterpeilen in sloten, kanalen en vaarten hoog ‘opzetten’."

Omdat grondwater de neiging heeft om bijvoorbeeld onder akkers en weilanden naar de zijkanten te sijpelen, waardoor het in de sloten eromheen terechtkomt. "Als we de peilen in de sloten hoog zetten, geven we als het ware tegendruk en blijft het grondwater daar waar het hoort, namelijk onder de akkers en weilanden. Dit is een maatregel die we inmiddels het hele jaar door als het mogelijk is inzetten, ook al is de invloed op hert grondwaterpeil beperkt. We doen wat de kunnen."

De waterschappen laten weten voorbereid te zijn op een eventuele droge zomer. "Hoewel elke droogte ook wel weer specifieke vragen geeft. Voor de langere termijn zijn we bezig om ons peilbeheer te optimaliseren en ons voor te bereiden op zomers die nog extremer zijn dan 2018 en 2022."

Waterschap Drents Overijsselse Delta wil op de lange termijn toe naar 'een robuust watersysteem' met water en bodem als sturende elementen. "Dat houdt in: een watersysteem dat de extremen in het weer goed kan opvangen en er op kan anticiperen. Dat betekent naast goede aan- en afvoer van water, ook ruimte voor water, bijvoorbeeld waterbergingen, maar zeker ook de bodem als spons. Door bodems te verbeteren, zowel akkers, weilanden, tuinen en parken, kan deze bodem dienen als een spons en regen opnemen. Een soort mini-Deltawerkjes in je voor- en achtertuin. Maar dan om water juist binnen de deur te houden in plaats van er buiten."